Një gjest i vogël i vogëlushit ukrainas flet më shumë se dy poezi makabre

Kasem Trebeshina: Stalinit

Si vetëtim’ mbi globin lajmi shkon:

“Stalini…” – Jo! Nuk mund, nuk mund të jetë!…

“…parmbrëm’, papritur”… – Hidhërim’ i thellë

gëzimin e lë prapa me të shpejtë.

Nënës kur i thonë se djal’ i vetëm

i vdiq, hutohet dhe nuk i besohet,

më von’ i bindet lajmit, ngashërehet,

me lot’ kërkon atë që nuk ndryshohet.

Dhe ne dëgjojmë lajmin por s’e duam,

e largojm’! S’ikën! Rishtaz lajmëron!

Goditj’ e dhëmbëshme na rëndon zemrat,

korenti-ngjethje trupat na përshkon.

Fjalën e prindve foshnja sa dëgjon

“Babi, Stalini ç’ka!” – pyet i habitur.

Ata shihen në sy, po nuk guxojnë

t’i japin lajmin që i ka tronditur.

Ngul këmbë foshnja me “pse” pambarim,

po fuqi “pse”- ve t’u përgjigjen s’kanë

dhe mundohen me fjalë të tërthorta

përtej, ku s’duhet, t’a nxjerrin mënj’anë.

Armiqt’ gëzohen e s’guxojn’ t’a thonë,

Zagarët lehin rrotull dhe s’mbarojnë.

Po le të lehin! Për ata ne kemi

zëmrimin dhe kamxhikun kur ulrojnë! –

Prej polit gjer te poli lajmi shkon :

me besim barkën drejton peshkatari!

Minatorët, dokerët shtrëngojnë grushtat,

më me guxim lirin mbron luftëtari.-

Po sillet vdekja! Po veten gënjen!

Jo! Prometheu s’vdes sa njerëz t’ketë,

gjersa një tym i vetëm ngrihet qiellit

nga zjarri që ai hodhi në jetë. –

Ti Promethe nuk more vetëm zjarrin,

Ti perëndit’ nga Olimpi i rrëzove;

zjarrin dhe botën njërzve u dhe

e tyrja ishte, në ‘të i qëndrove!-

Dhe vdekja sillet, por vetëm gënjen!

Natyra çfaqet prap e përtërirë,

po pret që ne në lule t’a mbulojmë,

jetën të ngjallim dhe në shkretëtirë, –

Se fëmija sa lindi ajrin thithti

dhe zemr’ e sajë për luftim trokiti,

një brez i tërë në shekull u ngrit

mendimi yt plot drit’ atë e rritit! –

……………………………………..

Mëngjez’ i sotshëm një mbledhje kërkonte,

një datë donte kohëve t’u vërviste,

një çast që burrat në provë t’i vinte

syt’ e papërlotur në lotë t’u ndriste! –

Burra që s’qanë qajnë dhe ngashërehen,

po për këtë njeri s’çuditet sot!

Enveri?!… Po! Po qan! – Të gjithë qajnë!

Si foshnjë qan Mehmeti, s’mbahet dot! –

Marrshi funebër qytetit jehon.

Në grumbuj presin për herën e tretë

t’a dëgjojn’ lajmin që zemra s’e qas.

Por ja! s’e duam dhe ësht’ e vërtetë! –

Rrotull sheh trima n’beteja provuar,

nxënsa shkollash akoma parritur,

fytyra t’ashpra në punë kalitur, –

me buzë-drithtur, nga lotët vaditur. –

Nëna dhe foshnja dhëmbjen sot e ndjejnë,

mustaqesh thinjur lotët sot po shkojnë,

për atë që në bot’ rrugët zbuloi –

rrugët e gjëra ku popujt’ krijojnë. –

Mendimi qiellit çan dhe fluturim

majat me bor’ dhe fushat i kalon.

Pushim nuk do po ecën nat’ e ditë,

padukur, roje afër të qëndron.-

Njerëz shikon të krrusur, të menduar,

heshtur si lumi në fushën e gjërë,

në lotë lagur, si pylli nga shiu, –

ecin e ndalin! Jasht’ një det i tërë! –

Popull i madh, me ty ne pranë jemi!

Me ty përshkojmë sallën zi-mbuluar!

Prisin e gjallë – të heshtur shikoni,

në pavdeksinë kurrorash rrethuar!-

Ja! Oqean në dallgë popujt ngrihen!

Pallatet madhshtore ishuj mbetën!

Bashkuar zëmrat sot përkundin valët –

në ‘to idet’ e tua mbollën jetën! –

……………………………………….

Kush vdekjen tënde mund t’a mendojë?

Ne shihnim veprat që kurrë nuk vdesin

dhe para shkonim nga ti udhëhequr

në rrugën e lavdis që shekujt presin. –

Kishim të drejtë që vdekjen s’e shihnim!

Ne shohim jetën që me ty ndërtojmë,

ne shohim botën, paqen, shohim diellin,

me pamjen tënde ne shekujt ndriçojmë. –

Ne shohim fusha betejash kreshnike,

ne shohim veprat e gardës-mburojë,

ne shohim jetën tënde si një këngë

që popull’ i përjetshëm do këndojë! –

………………………………………..

O shok i madh në gjunj do bëjm betimin

për rrugën tënde gjer në Panteon!

Dhe ja! buçitj’ e madhe popujt ngriti :

Lavdia jote në shekuj kalon! –

Gjëmojnë topat! Përzishëm gjëmojnë!

Ne sot më gjunjë po bëjmë betimin.

Po t’apim lamtumirën shoku Stalin –

Nuk ndahemi e s’mbajm’ dot mallëngjimin. –

Vështrimin hodha, monumentin pashë :

Si at i dashur ti po na vështronje…

Nga vështrimi m’u duk se ishje i gjallë,

m’u duk sikur si at na ledhatonje. –

Muzika bije shtruar, më të qarë!

Po pse bije vallë? As un vet s’e di!

E di, e di! – mendimi më troket,

Stalini më nuk ësht! Më vjen çudi! –

Shtrënguar radhët të kemi rrethuar, –

me dashuri na sheh o at i mirë!

Koha e ndarjes erdhi e nuk shtyhet –

e rëndë qenka mal kjo lamtumirë! –

Kur e mendoj se më nuk je në jetë

me gjith sa më rrethon çuditem sot,

nga dashurija vdekja s’më besohet,

se je i madh pa vdekjen s’e qas dot! –

…………………………………….

Shpërthen mbi detin me tërbim tufani,

po në gji deti tufanin pushton,

fortas përplasen e nga gjiri del

dallga që përpjekjen vazhdon.

Lindja dhe vdekja së bashku jetojnë,

mbi vdekjen jeta fiton pambarim,

në bij’ e nipër me ty do të jemi –

gjithnjë të gjall’, të gatshëm, në luftim! –

“Letërsia jonë”, nr. 3, muaji prill, 1953, faqe 45 – 48.

Please follow and like us: