Raporti i DASH: Qeveritarë dhe zyrtarë të lartë, kupola e korrupsionit

Investitorët e huaj e perceptojnë Shqipërinë si një vend të vështirë për të bërë biznes, kështu thuhet në raportin e fundit të Departamentit të Shtetit në SHBA për Klimën e Investimeve 2022 për Shqipërinë.

“Pavarësisht një kuadri ligjor të shëndoshë, investitorët e huaj e perceptojnë Shqipërinë si një vend të vështirë për të bërë biznes. Ata përmendin korrupsionin endemik, përfshirë në gjyqësor dhe prokurimet publike, konkurrencën e pandershme, ekonominë informale, ndryshimet e shpeshta të legjislacionit fiskal dhe zbatimin e dobët të kontratave si sfida të vazhdueshme për investimet dhe biznesin në Shqipëri. Raportimet për korrupsion në prokurimet qeveritare janë të zakonshme. Përdorimi i vazhdueshëm i kontratave të partneritetit publik privat (PPP) ka reduktuar mundësitë për konkurrencë, përfshirë nga investitorët e huaj, në infrastrukturë dhe sektorë të tjerë. Analizat e dobëta kosto-përfitim dhe mungesa e ekspertizës teknike në hartimin dhe monitorimin e kontratave PPP janë shqetësime të vazhdueshme. Investitorët amerikanë sfidohen nga korrupsioni dhe përjetësimi i praktikave informale të biznesit. Disa SHBA investitorët janë përballur me mosmarrëveshje tregtare të diskutueshme si me entet publike ashtu edhe me ato private, duke përfshirë disa që shkuan në arbitrazh ndërkombëtar. Në vitin 2019 dhe 2020, tentativa për investim të një kompanie amerikane dyshohet se u pengua nga disa vendime gjyqësore dhe veprime të dyshimta të palëve të interesuara të përfshira në një mosmarrëveshje mbi investimin. Çështja tani është në arbitrazh ndërkombëtar”, sipas DASH.

Më tej vihet në dukje se, raportimet për korrupsion në prokurimet qeveritare janë të zakonshme. Përdorimi i vazhdueshëm i kontratave të partneritetit publik privat (PPP) ka reduktuar mundësitë për konkurrencë, përfshirë nga investitorët e huaj, në infrastrukturë dhe sektorë të tjerë.

“Analizat e dobëta kosto-përfitim dhe mungesa e ekspertizës teknike në hartimin dhe monitorimin e kontratave PPP janë shqetësime të vazhdueshme. Investitorët amerikanë sfidohen nga korrupsioni dhe përjetësimi i praktikave informale të biznesit. Disa investitorë nga SHBA janë përballur me mosmarrëveshje tregtare të diskutueshme si me entet publike ashtu edhe me ato private dhe disa shkuan në arbitrazh ndërkombëtar. Në vitin 2019 dhe 2020, tentativa për investim të një kompanie amerikane dyshohet se u pengua nga disa vendime gjyqësore dhe veprime të dyshimta të palëve të interesuara të përfshira në një mosmarrëveshje mbi investimin. Çështja tani është në arbitrazh ndërkombëtar”, sipas DASH.

Duke u ndalur ne aspektin politik, DASH shprehet se dhuna politike në vend është e rrallë ndërsa sjell në vëmendje zhvillimet e fundit në PD, ku ish kryeministri Sali Berisha tentoi të rimarrë Partinë me protestë, edhe pse në raport nuk përmendet me emër.

“Dhuna politike është e rrallë, rastet më të fundit janë një përpjekje e udhëhequr nga një ish-lider shqiptar i shpallur non grata për korrupsion, për të shkelur selinë e partisë në janar 2022 që kërkonte ndërhyrjen e policisë dhe protestat politike në 2019 që përfshinin raste të mosbindjes civile, të ulëta niveli i dhunës dhe dëmtimi i pronës, si dhe përdorimi i gazit lotsjellës nga policia”, citohet në raport.

Shqipëria vijon të ketë rezultate të dobëta në Indeksin e Perceptimit të Korrupsionit të Transparency International, sipas DASH.

Në vitin 2021, Shqipëria ra në vendin e 110-të nga 180 vende, një rënie prej gjashtë vendesh nga viti 2020. Shqipëria vazhdon të renditet e ulët në Indeksin Global të Inovacionit, duke u renditur në 84 nga 132 vende.

“Më shumë se gjysma e gjyqtarëve dhe prokurorëve që i janë nënshtruar verifikimit janë shkarkuar për pasuri të pashpjegueshme ose lidhje me krimin e organizuar. BE pret që Shqipëria të tregojë progres në ndjekjen penale të gjyqtarëve dhe prokurorëve, verifikimi i të cilëve zbuloi sjellje të mundshme kriminale. Zbatimi i reformës në drejtësi është në vazhdim dhe përfundimi i saj pritet të përmirësojë klimën e investimeve në vend. Kuvendi i Shqipërisë votoi me shumicë dërrmuese dhe pa kundërshtim për zgjatjen e këtij mandati të vetingut në shkurt 2022”, thuhet me tej në raport.

Në vitin 2020, ekonomia u tkurr me 4 për qind në kulmin e COVID-19 dhe në vitin 2021 u rikufizua me një normë rritjeje prej 8.7 për qind. Rritja u nxit nga ndërtimi, lehtësimi i kufizimeve të lidhura me pandeminë, rimëkëmbja e sektorit të turizmit, rritja e sektorit të pasurive të paluajtshme, prodhimi vendas i energjisë elektrike dhe mbështetja e vazhdueshme e politikave buxhetore, monetare dhe fiskale, duke përfshirë mbështetjen e FMN-së dhe BE-së lidhur me pandeminë dhe tërmetet. . Projeksioni fillestar i rritjes për vitin 2022 ishte 4.1 për qind, pavarësisht pasigurive që lidhen me pandeminë, deficitet fiskale të larta dhe borxhin publik, si dhe presionet e jashtme dhe të brendshme inflacioniste. Megjithatë, pasiguritë për shkak të pushtimit rus të Ukrainës në vitin 2022, rritjes së çmimeve të energjisë dhe presioneve inflacioniste,

Shqipëria u anëtarësua në NATO në 2009 dhe është anëtare e OBT-së që nga viti 2000. Vendi nënshkroi Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit me Bashkimin Evropian në 2006, mori statusin e vendit kandidat në BE në 2014 dhe filloi negociatat e anëtarësimit me BE në korrik. 2022 .

Kuadri ligjor i Shqipërisë është në përputhje me standardet ndërkombëtare për mbrojtjen dhe inkurajimin e investimeve të huaja dhe nuk diskriminon investitorët e huaj. Ligji për Investimet e Huaja i vitit 1993 përshkruan mbrojtje specifike për investitorët e huaj dhe lejon pronësinë e huaj 100 për qind të kompanive në të gjithë sektorët, përveç disa sektorëve.

Traktati Dypalësh i Investimeve SHBA-Shqipëri, i cili hyri në fuqi në 1998, siguron që investitorët amerikanë të marrin trajtim kombëtar dhe trajtim të kombit më të favorizuar. Shqipëria dhe Shtetet e Bashkuara nënshkruan një Memorandum të Bashkëpunimit Ekonomik në tetor 2020 me qëllim rritjen e tregtisë dhe investimeve mes dy vendeve. Që nga nënshkrimi, shumë kompani amerikane kanë nënshkruar marrëveshje për projekte madhore në vend.

DASH vlerëson se, si një vend në zhvillim, Shqipëria ofron potencial të madh të pashfrytëzuar për investime të huaja në shumë sektorë duke përfshirë energjinë, turizmin, kujdesin shëndetësor, bujqësinë, naftën dhe minierat, dhe teknologjinë e informacionit dhe komunikimit (TIK).

Raporti i plotë i DASH

Please follow and like us: