Avdulla Kënaçi: KRISMAT QË MARRIN JETË

As vetë nuk e di sesi u ndodha bosh dhe nuk e refuzova atë ftesë. Isha me shërbim në Shkodër prej Televizionit Kombëtar, në krye të një ekipi prej tre vetësh; kameramani, shoferi dhe unë. Duheshin edhe dy vjet sa të mbyllej shekulli. Kishte qenë dimër i thatë, pa reshje dhe hidrocentralet punonin me gjysmën e kapacitetit të tyre. Ne kishim shkuar të informoheshim mbi masat që ishin marrë për kursimin e energjisë elektrike. Kishim mbaruar punë dhe si kameramanit, ashtu edhe shoferit unë u dhashë leje të bridhnin në dyqane për nja dy orë. Kisha dëshirë të takoja miqtë e vjetër, letrarët shkodranë, ata që dikur më thonin: “Hidh grepin në Bunë për krap e të del një lab”. Por xhan-xhin. Prisja tjetër gjë. Ishte një realitet ndryshe, gati i panjohur për mua. Pse po më zhgënjente qyteti ku me gëzim i bëja dikur shërbimet? Dukej sikur qytetarët sapo ishin grindur me njeri-tjetrin dhe shumica ecnin në rrugë kokulur. Nuk ishte ajo Shkodra që njihja unë, plot gjallëri e të qeshura. Këta sikur sapo janë kthyer nga varrimi, mendova.

U futa në hotel “Turizmin” e vjetër i cili ashtu, i player, dukej edhe më i vjetër. Hodha sytë në sallë se mos ndoshta ndeshja ndonjë fytyrë të njohur, por asgjë. Vetëm aty në fund, mbështetur pas murit, dy burra në moshë të thyer flisnin diçka nën zë. Për humor as që bëhej fjalë. Flisnin sikur ishin zhytur në fund të pusit.

– Shumë e zbrazët salla, – i thashë një kamerieri të gjatë e truphollë që priste qiri në këmbë për të marrë porosinë.

– Nuk ka më klientë si në kohën e artë të piramidave, – m’u përgjigj ai – ikin njerëzit tufa-tufa për në Perëndim. Kanë ikur edhe artistët e shkrimtarët, klientët tanë të zgjedhur.

– Kanë marrë me vete edhe humorin shkodran e të qeshurat? – i thashë unë me një fije ironie.

– Allahile, i kanë marrë. Po, qe besa, nuk ka më hajgare.

– Një konjak, ndoshta më sjell në terezi, – porosita unë i menduar.

Kamerieri përplasi takat e këpucëve, ktheu krahët dhe eci me nxitim për nga banaku, por barmeni ishte zhdukur dhe ai u detyrua të përkulet para banakut si një drapër, hapi deriçën dhe u gjend tek raftet e mbushura me shishe gjithfarë lloj pijesh. E ndoqa me sy si hapi një qelqe të re konjaku dhe mbushi gotën time buzë më buzë.

– Në Itali ka përfunduar edhe banakieri, – bëra shaka unë kur u ai gjend para meje. Kamerieri nuk qeshi me shakanë time.

– Jo, – tha – ka dalë jashtë e po ngrohet në diell. Këtu në lokal është ende dimër dhe veç jush nuk ka kush porosit tjetër. Sa për ata dy pensionistët në fund sallës, veç kafes e ujit nuk porositin asgjë tjetër. “Eeh, paratë e pensionit, qesja sa një kokërr hudhër”, mendova unë.

– Duket sikur grinden, – i thashë me një fije dyshimi.

– Jo, kanë një orë që bëjnë hamendje se kush mund ta ketë vrarë djalin që u gjet sot në mëngjes mbi zallin e bardhë të lumit Kir.

– Ka pasur një të vrarë?!

– Po, gjatë natës, një djalë 27-vjeçar e kanë vrarë për borxhe, me sa duket. Janë futur shumë lekë në piramida nën garancinë e tij.

– Domethënë ka nisur një gjakmarrje e re.

– Jo më parë se pa marrë vesh kush ishte dora që shtini përmbi të.

U habita si nuk na tregoi kush se çfarë kishte ndodhur atë mëngjes. Ne kishim takuar gjithë ata njerëz. Mediat nuk kishin dhënë ndonjë lajm të tillë. Me sa dukej policia nuk ishte e përgatitur të jepte një përgjigje. Ah, si nuk na u ndanë këto vrasje tinëzisht! Ndjeva mornica në trup. Ndeza një cigare, pa pyetur nëse lejohej në atë lokal duhani, ose jo.

Ishte mesi i prillit dhe “Turizmi” nuk kishte nxehje. E kishin fikur para kohe kaldajën me qëllim për të kursyer sadopak. Papritur, jashtë u dëgjua një krismë e fortë dhe dy burrat në fund të sallës u çuan si me komandë e dolën nga dera përfund.

– Do Zoti nuk ka ndonjë vrasje tjetër, tha kamerieri i zbehur në fytyrë. Pas pak dy pensionistët u kthyen të qetë dhe njeri prej tyre, ai që kishte hedhur anash ballit një tufë flokësh ngjyrë eshke, i tha kamerierit:

– Asgjë, plasi një gomë makine, nuk ishte krismë arme.

– Lëvdue kjoftë Jezu Krishti, – tha kamerieri nën zë.

Ra një heshtje si prej varri. Edhe dy burrat në fund të sallës po tymosnin të menduar cigare nga ato të lirat. Për to thonin se duhani është i përzier me gjethe dushku. Po thithja me duf cigaren time të tretë, kur ja, njeri kanat i derës, afër banakut, u hap ngadalë, si me ndrojtje, pastaj u çel plotësisht. “Ja ku është shefi”, i tha shoferi im kameramanit dhe të dy së bashku ecën si në një paradë drejt tavolinës ku isha ulur unë.

– Merrni diçka për të pirë, – u propozova.

– Jo, shef, – tha kameramani me një zë si prej fajtori – një mik po na pret për drekë. Ai na u lut që të vini edhe ju.

– E njoh unë atë?

– Jo, po ti e di që malësorët janë mikpritës, nuk do që të na ndajë si grup.

– Ee, mor mashtrues, lëri këto manipulime, – i thashë me shaka dhe u ngrita. Isha mërzitur vetëm.

Shtëpia ku bujtëm ishte në periferi të qytetit, afër shinave të hekurudhës që shkonte në drejtim të Malit të Zi. Sa u afrua furgoni ynë, kërcitën ca zinxhira dhe u hap një portë hekuri, ngjyer në bojë jeshile. U duk sikur i zoti i shtëpisë na priste pas porte. Ishte një burrë me trup mesatar, rreth të dyzetave, zeshkan e me një hundë me samar që binte në sy që atje tej. Dorën e majtë e mbante ngjeshur pas kraharorit dhe tjetrën na e zgjati të treve me radhë duke përsëritur: “Mirse ju ka prue Zoti!”

Në oborr ishin përhapur ca pupla shpendësh dhe buzë murit të avllisë, nën një zjarr bubulak, diçka ziente në një tenxhere pis të zezë. U ulëm rreth oxhakut ku herë të mbuluara me hi e herë jo, shkëndijonin ca gaca zjarri. Dielli kishte anuar për nga perëndimi duke ndriçuar gjethet e njoma të pemëve. Nën dritën e tij shkëlqenin lulet e bardha të mollëve, ndërsa qershitë ishin nxituar të lidhnin kokrra jeshile si sumbulla, në pritje të një dielli më të nxehtë.

I zoti i shtëpisë, i cili quhej Pjetër, m’u drejtua mua të parit. Kërkoi të dinte nga isha me origjinë dhe çfarë njerëz kisha. Ia shkoqita me radhë ato që deshi të dinte. Ai ngriti gotën e rakisë, ndërroi temën e bisedës dhe mori një shëndet për mua. Më habiti kur më thirri shef, ashtu si vartësit e mi, por nuk bzana.

– E dini që sonte natën në Zall të Kirit ka ndodhur një ekzekutim, – thashë unë. Pa mbaruar fjalën, të zonjës së shtëpisë i ra një pjatë përdhe duke u thërrmuar e tëra. Djathi dhe qepët e njoma u shpërndanë në dysheme.

– Jo, nuk e dimë, – u nxitua të thotë i zoti i shtëpisë dyllë i verdhë – nga e more vesh? Çfarë moshe kishte i vrari?

– Rreth të tridhjetave, ishte nga ata të Piramidave.

– Nga të Piramidave, e di si quhej? – pyeti e shoqja e të zotit të shtëpisë duke mbledhur copat e pjatës së porcelanit të thyer.

– Duhet të ketë qenë Zefi, – qetësoi të shoqen i zoti i shtëpisë.

– Ia kanë bërë mirë, – tha shoferi im – rropën miletin me këto Piramidat.

– Duhet të veprojë ligji, – shtova unë, jo individi të bëjë vetegjyqësi.

– Asgjë nuk të zgjidh shteti, – tha Pjetri duke u ngulur sytë si tyrjelë thëngjijve që sapo vinin e shuheshin.

Ndërkohë e zonja e shtëpisë, pasi ishte siguruar se i vrari në Zall të Kirit ishte Zefi, e mbushi sofrën me meze. Mua më vuri përpara gjoksin e pulës. Dy vartësit e mi, të mësuar me trapezë e dolli nga shërbimet nëpër Shqipëri, u gjallëruan. Ngrinin dolli një pas një dhe ishin gati t’ia nisnin këngës.

– Këngë jo, sidomos sot, – tha Pjetri, jo vëlla Mark, ti ma di hallin, – i tha shoferit tonë.

– Më fal, – tha Marku dhe uli kryet.

– Ia thotë rakia, jo mendja, – e mbrojti kameramani.

– Sa për raki ai ka pirë më pak se ju të dy duke pasur parasysh se ka timonin, – foli Pjetri.

Në faqen e murit përballë meje, në formë trekëndëshi, ishin varur tri fotografi. E sipërmja; ishin burrë, grua dhe dy djem 6 -7 vjeçarë, ulur në gjunjë të tyre, më poshtë; djemtë ishin më të rritur, por kishin pozuar veç e veç.

– Të kujt janë ata djem? – ndërrova unë temë bisede.

– Tanët, – nxitoi të përgjigjej gruaja.

– Po ku janë? – pyeti kameramani.

– Në Itali tek vëllai, – u përgjigj Pjetri me sy të rrëmbushur me lotë.

– Me ta është edhe nëna e Pjetrit, – plotësoi e zonja e shtëpisë si për të zbutur mallin.

– Atje janë të sigurt, – u hodh e tha Pjetri.

– Sa kohë keni pa i parë? – pyeta unë

– Trembëdhjetë muaj e shtatë ditë sot, – u përgjigj gruaja.

– T’u vijnë shëndoshë, – uruan në një zë shoferi dhe kameramani.

Duke falënderuar për pritjen, mora leje të iknim.

– Kam një lutje, – m’u drejtua mua Pjetri – a mund ta pimë kafen tek klubi i SMT-së?

– Posi jo – nxitoi të flasë para meje kameramani. Unë i hodha një sy flakërues si për t’i thënë se këtë e vendos unë. Ai m’u afrua afër veshit dhe kërkoi falje. Ma mbylli gojën.

***

Hijet e godinave dhe pemëve ishin zgjatur edhe më shumë. Fasha drite përshkonin rrugët e ngushta e gjithë gropa. Dielli po i afrohej majës së Taraboshit. Qyteti kishte rënë në një qetësi tinzare. Çfarë lajmesh të tjera të kobshme do të mbulonte nata?!

Për habinë time, sa hymë në klub, pronari zgurdulloi sytë duke i drejtuar mbi fytyrën e Pjetrit. Disa nga ata që pinin konjak apo fërnet, dolën një nga një sikur ne të ishim policë që kërkonim kriminelin. Pjetri nuk u përmbajt më:

– Askush nuk do të guxojë të shtjerë mbi mua, sepse unë jam në mbrojtje të ekipit të Televizionit Kombëtar.

Ai ishte në gjak për një vrasje që kishte bërë para një viti dhe ishte e para herë që dilte nga shtëpia. Pimë kafen në heshtje. Hipëm të gjithë në furgon. E futëm brenda portës me hekura Pjetrin dhe u larguam drejt Tiranës, pa folur asnjë fjalë. Aty nga mesi i rrugës më afrohet tek veshi kameramani dhe më thotë:

– Për kokë të Erikut, unë nuk dija asgjë.

Nuk i ktheva përgjigje. Zieja ende nga inati.