Vlerësimet e Lord Bajronit për shqiptarët
George Gordon Noel Bajron, i njohur thjesht si Lord Bajron, ishte një poet dhe bashkëmoshatar anglez. Një nga figurat kryesore të lëvizjes romantike, Bajroni konsiderohet si një nga poetët më të mëdhenj anglezë. Ai mbetet shumë i lexuar dhe me ndikim.
Bajroni lindi më 22 janar 1788 në një familje aristokrate të varfëruar. Më 1801 e dërguan në Harrow, në shkollë, ku studioi gjuhët greke e latine, historinë dhe letërsinë angleze. Më 1805 Bajroni hyri në Universitetin Cambridge. Jeta e trazuar e Bajronit e bëri atë arketip të shkrimtarit “romantik” dhe aktualisht shumë besojnë se është pikërisht kjo lloj jete që peshon dhe e bën atë një personazh të paharrueshëm.
Kur më 1798 trashëgoi nga xhaxhai pronën e Newstead Abbey, afër Notingamit, djaloshi Bajron u bind se të qenët pjesëtar i aristokracisë së Regencës (Mëkëmbësisë), do t’i lejonte të merrte revanshin për poshtërimet e pësuara në fëmijëri.
Sidoqoftë ai kërkonte tashmë të afirmohej me të gjitha mënyrat. Në makthet nga pamja fizike, më 1810 arriti të thotë, pasi kishte kapërcyer me not Helespontin, se ajo ishte ndërmarrja më e madhe e jetës së tij. I çliruar nga vargonjtë e varfërisë, u lëshua në një karrierë ngashnjyesi, çdo episod i së cilës dukej si një sfidë ndaj koncepteve të kohës.
Lidhjet e tij të më pasme godasin gjithnjë e më shumë shoqërinë e mirë, në të cilën, pa u kujdesur për skandalet, poeti gjeti të dashura pasionante të personazhit të tij.
Çmimi i paguar nga Bajroni për këtë rebelim të vërtetë e personal seksual do të jetë egzili:
Ai e la Anglinë për në Itali në prill 1816 dhe nuk u kthye më kurrë. Por u ngushëllua shumë shpejt me kënaqësitë dashurore që iu dhuronte Venecia.
“Shtegtimi i Çajlld Harolldit” është puna letrare më e madhja e Bajronit. Vetë autori thotë në dedikimin e këngës së katërt se është “më e gjata, më e menduara dhe më e kuptuara nga hartimet e mia”. Ai vizitoi shumw vende duke pwrshkrua karakteristikat e tyre, por Shqipwria i la mbresa të thella Bajronit.
Te shqiptarët ai pa një shpirt të veçantë, i cili ndezi imagjinatën e tij poetike për tema ekzotike. Në shënimet e mbajtura, kur ishte në Shqipëri, për poemën “Shtegtimi i Çajld Haroldit”, ai shkruante për shqiptarët: “Më tërheqin shumë me atë ngjashmërinë e tyre me Hajlanderët e Skocisë, në veshje, në pamje dhe në mënyrën e jetesës. Si kujtim ai mori një kostum tradicional shqiptar, ky kostum ka një histori më të gjatë. Ai aktualisht është i ekspozuar në Bowood Estates, Angli.