Miho Gjini: NJË SOKRAT NDRYSHE!

Përfytyrimi i “ngulur në kujtesë” për SOKRATIN GREK, filozofin e lashtësisë, që bëri edhe emër të ndritshëm me “gjyqin e famshëm” të damkosjes nga tufa e injorantëve, që e drejtuan drejt vdekjes nëse nuk do të hiqte dorë nga bindjet e tij filozofike,-më ka bërë që gjithë Sokratët e tjerë t’i shikoj me admirim! E megjithatë Sokratët e tjerë e kanë “xhyben” krejt ndryshe, si edhe ky që e kemi në fshatin tonë (“që mos e paçim”!), SOKRAT KOÇIUN, që i afrohet Sokratit të lashtësisë nga emri. Po edhe nga ironia për kundërshtarët, pse jo, edhe nga një thënie e mënçur e tij, tek thoshte se “Një gjë di, që nuk di asgjë”!

Vështrojeni,-ju lutem,- në këtë fotografi: një burrë kaba, me barkun përjashta, me sytë e dalur nga kënaqësia e tij e përhershme, që ngrë lart nga bishti një peshk po kaq kaba deti (jo butafori teatri!) dhe që mburret sikur e ka zënë vetë në mes të detit, pas asaj “thagmës” që bëri plaku Santiago i Hemingueit me zënien e peshkut të madh Marlin, që ia coptuan peshkaqenët dhe në breg mundi të nxjerrë vetëm skeletin e tij, duke ua rrëfyer lexuesve të tij, me një letërsi të mrekullueshme. Po ky njeri e bëri ndryshe. Vajti e bleu. U fotografua me të. E preu vilar-vilar dhe e hodhi gjysmë të gjallë mbi prushin e ndezur të qymyrit, tek shihte fort i gëzuar se si përpëlitej “i gjori” dhe e hëngri po vetë, në një tryezë të bollshme, me pjata dhe me po ato meze që urdhëroi t’ia sillte e shoqia… Dhe e shfarosi “me gjithë hala”!

Mirëpo, pa këtë njeri fshati ynë do të dukej krej i varfër, i zbrazët e pa turistë të huaj. Jo vetëm se ai ishte ndër të parët që e la Sarandën, ku banonte dhe erdhi e u ngul në fshatin e tij që quhet PI(DHE)QERAS, që ngriti një shtëpi dy katëshe me verandë nga deti, për vete e për turistët e huaj që do t’i vinin dhe që i erdhën njëri pas tjetrit, tek u sajoi e shoqja duarartë edhe një kopësht me lule e me pemë që bleruan vendin menjëherë. Porse, pa të, do të dukej i mjerë edhe “Bar Bufe Piqerasi”, në behar. Çuditërisht me ato karrike përjashta, karshi njëra tjetrës, sikundër bëjmë ne teatristët me “Teatrin e Dhomës”, kur personazhet e spektatorët bashkë, vendosen përkarshi e u lejohet të këmbejnë edhe batuta me njëri-tjetrin. Apo si të ishim në Parlamentin Shqiptar, tek venin deputetët për t’u “grindur” e u sharë me shoshoqin… E pra, ky Sokrat Koçiu, nuk është më tepër se sa një “personazh teatri absurd”!

-“S’ka domate e sallatorë fshati sivjet, se nuk ka ujë kanali që vjen nga Sasaji, se është bërë “vrima-vrima” në këto 73 vite , që kur u bë, për të sjellur këtu ujin nga “lumi i Kalasës” që,-mos ta dëgjoj njeri-e bëri ai “Merhumi” që e shajmë tani, nga mëngjesi në mbrëmje(!) dhe që tani s’e çan b… askush. Që ne nuk bëjmë sivjet, as domaten, as specin, as sallatorin, bile as edhe lakrën e butë! Përse ti Miho Gjini, nuk shkruan edhe për këto gjëra të “vogla” në të dukur, po mbete duke shkruar vetëm libra! E, hajde de tani, pije raqinë pa meze fare, si e pi Fabulisti ynë, edhe Zotrote”!?” Ky që bilbilonte kështu, nuk ishte askush tjetër, veç Çokia i Koçie. Mirëpo ç’e do, e gdhiva edhe unë një natë, e shkrova këtë ANKESË që patën këta njerëz, e hodha në internet, e botuan edhe dy portale aty lart, po nuk na i vërshëlleu askush, me përjashtim të fabulistit tonë dhe të këtij “personazhi zhurmëmadh”, të cilit iu përgjegjën me komentet e tyre.. Vetëm një piqerasiot i largur që i vogël e i mbetur në Tiranë që e talli Çoken e varfër, duke i thënë se nuk keni këllqe ju Piqerasiotët që të delni në “shesh të Mejdanit” po bëni “llap-llap” në kafenetë e fshatit tuaj!”… Dhe unë e vija re se si këtë njeri nuk e mbante karrigia, si vlonte nga brenda e se si i ngatërroheshin “fjalët e rënda” e i zgurdullonin sytë, tek e lanë të vetmuar edhe bashkëfshatarët e tjerë që kishin të njëjtin hall, po që nuk donin të “ngrinin zërin” fare, për të “mos gjetur belanë” e ta prishnin “punën“ me atë e me këtë. Bravo, ore Sokrat, thoshja me vete, që në këtë pikë i afrohej edhe Sokratit grek, kur i sfidoi ata gjyqtarët e hershëm të Athinës me një kundërshti e vendosmëri të tillë, si i vetëm kundër të gjithëve! Se për ndryshe, nuk do delja dot as të pija një kafe në këtë “mezhilis”, ku bilbilonte ky Sokrati i Koçie, duke lëvduar vetëm Tinin e Verbër, si më të “veçantin” që kishte fshati për nga mënçuria! Po nuk vonohej më pastaj Çokia, që t’i vërsulej edhe këtij njeriu e t’i thoshte: ”Përse tund kokën e nuk flet edhe ti “O Kokë Duçe!”, që edhe pa sy i sheh të gjitha ç’bëhen në këtë fshatin tënë”?! Po Tini i Verbër tundi kokën e tij e tha se, në një fabul edhe gomri i tha kokoshit: “sa ma ke kokën”!,-në e di këtë edhe ti Sokrat Koçiu, me atë kokën tënde edhe më të madhe nga të Duçes, sa të një Demi Are, sikundër e thotë gjithë fshati për ty”. Por Sokrati qeshi e iku atë ditë, i krekosur, pasi kishte bërë aq shumë zhurmë e qesëndira…

-“Të iktë mëndja e kokës!”,-i tha një ditë Sokratit fabulisti ynë Gjiivogli, se mbete duke sharë të tjerët! Përse të shkruajë shkrimtari ynë për Andonin që u arratis dikur përmes detit për një jetë tjetër dhe që bëri këtu tavernën e parë, për Milin që ngriti atë katër katshin në krye të fshatit, bashkë me ato dhoma të shumta gjumi për turistët e atë verandë me panorame, apo edhe për Hyson që erdhi këtu nga ana e anës e bëri diçka të mirë, nje restorant e një hotel anës rrugës, duke u dhënë shkollë e dije fëmijëve të tij, me djersën çurkë?!… Po ç’ke, more, që bën si cinxurr beharit e që nuk të mbyllet goja”?! ”Po ti, ç’je ti, -që shkruan vetëm për picarët e dhelprat që hanë pulat e fshatit, e mbete duke e pirë raqinë thatë, si kaçakët e njëhershëm? Dhe, si ky shkrimtari këtu që erdhi tek unë, piu sa u dënd raqi dhe nuk shkruajti asnjë rresht për mua”,-u akërrye Çokia, sepse kështu e thëresin në fshat. Me demek që di të bëjë vetëm “çoka”, si në Pashkën e Madhe, kur thyejmë vezët e bëjmë “çoka” me njëri-tjetrin! Çoke-Sokrati turfullonte nga inati, përse nuk e shihte asgjëkundi emrin e tij nëpr librat e mi a në facebook dhe na shkrrehej neve që e dëgjonim fare të qetë. E pastaj ai ngriti zërin e i tha me tërsëllim: “Xhore!”Fabulistit, mu përpara fytyrës!”Ç’do me thënë kjo fjalë e huaj?”,-pyeta unë…”Ta them unë ,-u përgjegj i verbëri,-i thonë drurit të pagdhëndur!”. “Po ti ç’je, more, një koqe arë Holbe”, ja preu Fabulisti, pa u ngritur fare nga karrigia e tij. “Si the, more?” . “Je një koqe arrë , bosh nga brënda”,-turfulloi Fabulisti, aq sa e detyroi Çoken të dalë jashtë lokalit, të skuqur në fytyrë, si të ishte një spec djegës…

Po ja që vjen mbasditja e Sokrati nuk duket fare… E neve mërzitemi pa të… Pa “zhurmuesin” e zakonshëm, që po na “pushuan veshët”, të merr malli prësëri që të vërtitesh nëpër zhurma a të dëgjoh edhe “sirena alarmi”, si ao të zboreve të njëhershme..Se nuk ka kush e bën“opozitën” këtu në fshat , kur edhe djemtë na kanë ikur nëpër botë e kemi mbetur vetëm ne pleqtë që zihemi me njëri tjetrin, gjersa rrallohemi edhe ne një nga një , sipas moshës, po edhe jashtë radhe ngadonjëherë, kur na vërtitet edhe Covidi e bie ndonjë tërmet. Trishtueshm! E nuk kemi as me kë të zihemi a të këmbejmë dy fjalë. Se edhe Tini, filozofi ynë,-po mplaket edhe ai dhe mezi vjen e ngjitet i ziu njeri që nga “maja e Hasit”, duke trokëllitur bastunin nëpër kalldrëmet e sokakut të “Taborrit”… Dhe ja tek na bënë përshtypje kur nuk na vjen a vonon në “BAR BUFE PIQERASI”, edhe ky Sokrati i bezdisur e kaq i domosdoshm, për jetën e fshatit të sotëm, mbetur shkretë, tek rrufisim kafenë që na i servir Katina, po këtu, përbri Muzeut të heronjve që u dogj që në 97-ën e s’u bë mukajet ndonjë zyrtar-patriot i gjallë a biznesmen i pasur, për të na i ndrequr e për ta ndjerë edhe ne Lavdinë tonë. Po mbetëm, “merr e jep” me grinjë, me një personazhe “opozitar”si Sokrat Koçiu, që është e mbetet gjithë beharit këtu e çoç bën të dobishme për fshanë me ata turistat e huaj e të vëndit që i pretë dhe i përcjellë për bukuri, me po ato mbresa të mrekullueshme që mundet t’u dhurojë atyre vetëm një fshat piktoresk si ky yni, i cili mundet të kundrohet aq bukur e të mbushesh me frymë edhe nga shtëpia e këtij Sokrati që ka emrin e filozofit Grek të lashtësisë, si edhe nga ajo shtëpi e mënjanuar e “Majës së Hasit”, ku e ka shtëpinë edhe filozofi ynë i verbër, i cili të habitë me mënçurinë e tij, kur delë gjer këtu, dimër e behar, me “trake trukun” e përhershëm të bastunit të tij, në atë terr të përjetshëm që i ka “falur” mizorisht natyra a Perëndia e Padrejtë,-kur nganjëherë gabon edhe AJO! Ndërkohë që edhe ne të tjerët, që kemi mbetur këtu, e ndjejmë atë boshllëk e faqe të errët kohe, kur më se gjysma e bashkëfshatarëve tanë, janë larguar në anë të anëve. Dhe themi që mezi e kemi këtë Çoke-Sokratin, që është i yni e nuk na i merr njeri, apo edhe Tinin e verbër, që e pi bashkë me ne kafenë e këmbejmë me të fjalë të mënçura. Që na janë bërë kaq të domosdoshëm e po aq të dashur. Si njerëz të thjeshtë të popullit, ashtu sikundr ishte në fillimet e jetës së tij edhe SOKRATI I VËRTETË, akoma pa e “pirë helmin” që i rekomanduan Gjyqtarët e asaj kohe të Athinës, si kusht për të hequr dorë nga bindjet strikte e filozofia e themeluar po prej tij, si një virtyt,dije e etikë universale…

Po ja që, ne të sotshmit jemi më ndryshe, jo kaq ekstrem e të pashpirt, ngaqë e duam Sokratin e fshatit tonë kështu sikundër është, pa e ndëshkuar për debatet e bindjet e tij dhe pa ato dialoge, që Sokrati i lashtësisë i quante aq të domosdoshme për egzistencën e një shoqërie…