NOBELISTJA FRANCEZE ANNIE ERNAUX

Annie Ernaux ka lindur më 1 shtator 1940, (82 vjeçe), Lilebonne, Francë, shkolluar në Universitetin e Arsimit në Rouen, Universiteti i Bordos, etj. Emri i vërtetë është Annie Duchense, është një shkrimtare franceze dhe profesoreshë e letërsisë, fituese e çmimit Nobel, 2022. Vepra e saj letrare, kryesisht autobiografike, mban lidhje të ngushta me sociologjinë. Ernaux u nderua me çmimin “Nobel 2022 në Letërsi “për guximin dhe mprehtësinë klinike me të cilën ajo zbulon rrënjët, largimet dhe kufizimet kolektive të kujtesës personale”. Ernaux u rrit në Yvetot në Normandi. Ajo është me prejardhje nga klasë punëtore, por prindërit e saj përfundimisht zotëruan një kafene-dyqan ushqimesh. Ajo studioi në universitetet e Rouen dhe më pas në Bordeaux, duke u kualifikuar si mësuese shkolle dhe duke fituar një diplomë më të lartë në letërsinë moderne, në 1971. Ajo punoi për një kohë në një projekt-tezë, të papërfunduar, në Pierre de Marivaux. Në fillim të viteve 1970, Ernaux dha mësim në Bonneville Lycée, në kolegjin e Évire në Annecy-le-Vieux, më pas në Pontoise, përpara se të bashkohej me Qendrën Kombëtare për Edukimin në Distancë (Centre national d’enseignement à distance – CNED).

Karriera letrare

Annie Ernaux e filloi karrierën e saj letrare në 1974 me “Les Armoires vides”, (Kabinete bosh), anglisht “Cleaned Out”, një roman autobiografik. Në vitin 1984, ajo fitoi çmimin “Renaudot” për një tjetër nga veprat e saj autobiografike “Vendi i një burri”, një rrëfim autobiografik që fokusohet në marrëdhënien e saj me të atin dhe përvojat e saj duke u rritur në një qytet të vogël në Francë dhe procesin e saj të mëvonshëm të lëvizjes. në moshën madhore dhe larg vendit të origjinës së prindërve të saj.

Në fillim të karrierës, ajo u kthye nga trillimi për t’u fokusuar në autobiografi. Puna e saj ndërthur përvojat historike dhe individuale. Ajo përshkruan përparimin shoqëror të prindërve të saj “La place, La honte”, (Vendi, Turpi), vitet e saj të adoleshencës, martesën e saj “La femme gelée” (Gruaja e ngrire), lidhjen e saj pasionante me një burrë evropianolindor (Thjesht Pasion), Aborti, sëmundja e Alzheimerit, vdekja e nënës së saj “Une femme”, (Një grua)) dhe kanceri i gjirit. Ernaux shkroi gjithashtu “Të shkruarit si mprehse thike” me Frédéric-Yves Jeannet.

“A Woman’s Story”, (Historia e një gruaje), “A Man’s Place”, (Vendi i një burri) dhe “Simple Passion” (Pasion i thjeshtë), të përkthyera në anglisht, u njohën si nga librat më të shquar të botuara në “New York Times”. Memoari i saj historik i vitit 2008, “Les Années”, (Vitet), i pranuar plotësisht nga kritika franceze, konsiderohet nga shumë njerëz si opusi i saj i madh. Në këtë libër, Ernaux shkruan për veten në vetën e tretë, për herë të parë, duke ofruar një vështrim të gjallë në shoqërinë franceze menjëherë pas Luftës së Dytë Botërore deri në fillim të viteve 2000. Është historia e një gruaje dhe e shoqërisë në zhvillim ku ajo jetoi.

Ajo u nominua për Çmimin Ndërkombëtar Booker në 2019 për librin e saj “The Years” (Vitet).

Ajo u nderua me Çmimin Nobel për Letërsinë 2022. Shumë prej veprave të saj janë përkthyer në anglisht dhe botuar nga Seven Stories Press. Ernaux është një nga shtatë autorët themelues nga i cili ka marrë emrin Shtypi në Francë.

Çmimet dhe vlerësimet:

1977 Çmimi d’Honneur për romanin e vitit 1977 “Ce qu’ils disent ou rien” (Çfarë thonë, ose asgjë)

1984 Prix Renaudot për “La Place” (Vendi).

2008 Prix Marguerite-Duras për “Les Années”, (Vjetët)

2008 Çmimi François-Mauriac për “Les Années” (Vjetët)

2008 Prix de la langue française për tërësinë e veprës së saj

2014 Doctor honoris causa i Universitetit të Cergy-Pontoise

2016 Çmimi Evropian Strega për vitet (përkthyer në italisht si Gli Anni (L’Orma)

2017 Prix Marguerite-Yourcenar, dhënë nga Shoqëria Civile e Autorëve Multimedial, për tërësinë e veprës së saj

Çmimin Nobel 2022 në Letërsi, një ditë më parë.

Përktheu A. K.