Prifti rus në qytetin e Dostojevskit që është kundër agresionit
Kur udhëheqësi i Kishës Ortodokse Ruse mbështet pushtimin e Ukrainës nga Moska. thjesht duke e quajtur konfliktin “luftë”, duhet guxim të flasësh dhe kjo mund të të fus edhe në burg. Por kjo është ajo që Ati Grigory Mikhnov-Vaytenko ka bërë që kur Kremlini për herë të parë i vuri sytë fqinjit të tij perëndimor. At Grigory, i cili dikur ishte prift në Kishën Ortodokse Ruse, ka vendosur të provojë se jo të gjithë në vend qëndrojnë pas aktit agresiv të Presidentit Vladimir Putin.
Patriarku Kirill, udhëheqësi i kishës, është ndër mbështetësit më të zëshëm të luftës. Ndihma për qindra mijëra refugjatë ukrainas që e gjetën veten të bllokuar në të gjithë Rusinë që nga shkurti është prioriteti numër një i Grigory. Organizata e tij fetare, Kisha Apostolike Ruse, ka ndihmuar rreth 7,000 refugjatë gjatë tetë muajve të fundit.
“Në kohën kur erdhi prilli, organizata jonë fetare dhe famullia e Shën Petersburgut, ne hapëm një qendër për të ndihmuar refugjatët [ukrainas] sepse shumë prej tyre kanë nevojë për lloje të ndryshme ndihme. Disa kanë nevojë për bileta (për t’u larguar nga Rusia), disa kanë nevojë për rroba, ose lloje të ndryshme ilaçesh”, tha At Grigory për Euronews. “Pra, ne bëjmë atë që mund të bëjmë, gjithçka që mund të bëjmë për të ndihmuar, ne përpiqemi ta bëjmë atë. Nëse flasim për mjekësinë, ka shumë dokumente për çdo person. Dhe këto janë vetëm dy javët e fundit”, tha ai, duke tundur tufa të mëdha letrash blu e të zbehta që mbanin mbishkrime zyrtare të qeverisë ruse.
Kur filloi lufta, Grigory iu drejtua bashkëmoshatarëve të tij ukrainas dhe, së bashku me klerikë të tjerë ndërkombëtarë, shkroi një letër duke kërkuar ndalimin e pushtimit. Quajtja e agresionit kundër Ukrainës një “luftë” është kriminalizuar në Rusi që në fillim. Megjithatë Grigory është sfidues. “Ne jemi të bashkuar në këto ide. Është e nevojshme të ndalet lufta”. “Unë e kuptoj që negociatat politike mund të jenë të vështira. Por është e nevojshme të kthehemi te kufijtë që u vendosën dhe u njohën ndërkombëtarisht në vitin 1991 nga e gjithë bota”, thotë ai, duke iu referuar kufijve të Ukrainës të vendosura kur u shkëput nga Bashkimi Sovjetik dhe shpalli pavarësinë.
Këta kufij përfshijnë gadishullin e Krimesë dhe rajonet lindore dhe jugore të Ukrainës – Donetsk, Luhansk, Zaporizhzhia dhe Kherson – të cilat së fundi u shpallën të aneksuara nga presidenti rus. “Ne mund të flasim për ekonominë dhe tubacionet, gjuhën dhe shtetësinë dhe të gjitha këto. Por ne të gjithë e dimë se cilët janë kufijtë. Pra, pse duhet ta diskutojmë këtë herë pas here – veçanërisht me ndihmën e armëve”? Këto opinione, edhe pse në dukje janë arsye të shëndosha, tashmë kanë futur shumë njerëz në burg në të gjithë Rusinë. A është i shqetësuar At Grigory për këtë? “Nuk ka asgjë për t’u frikësuar”, tha Grigory. “Është si moti. Ndonjëherë dita fillon me diell, por nga pasditja mund të bjerë shi”.
Djali i disidentëve që zbuluan thirrjen e tij të vërtetë
I lindur në Moskë si djali i një piktori të famshëm për punën e tij në teatër dhe film dhe një poeteje dhe dramaturge edhe më e njohur – të dy disidentë – At Grigory zbuloi krishterimin, ndërsa shërbente në ushtrinë sovjetike në vitet 1980. Pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik në 1991, Grigory, një regjisor i trajnuar filmash, u zhgënjye me punën në televizion, e cila po zgjidhej gjithnjë e më shumë nga elitat e Kremlinit si mjeti kryesor për propagandën e drejtpërdrejtë që i shërbente publikut. Ai kërkoi përgjigje diku tjetër, duke u bërë prift menjëherë pasi u largua nga TV.
“Në fillim të viteve 2000, kuptova se arrita gjithçka që doja të bëja në televizion dhe televizioni filloi të ishte diçka shumë e çuditshme për mua”, thotë Grigory. “Nuk prisja që gjërat të bëheshin aq keq sa janë tani, por më mjaftoi, kaq mund të them”. Kanalet televizive ruse janë një burim thelbësor i propagandës anti-ukrainase dhe pro-qeveritare dhe shërbejnë si inkubatorë për teoritë konspirative rreth armiqve të perceptuar të Rusisë, ndërsa lavdërojnë vendimet e qeverisë dhe veçanërisht ato të marra nga Putin. “Me ndihmën e miqve të mi që gjithashtu ishin dhe janë priftërinj, vendosa të bëhesha prift dhe kështu për shtatë vjet isha prift në Staraya Russa. Është një qytet i vogël në rrethin e Novgorodit, i njohur si qyteti i (Fjodor) Dostojevskit”.
Cigaret pa taksa dhe fajësimi i pushtimit te ‘paradat e homoseksualëve’
Të krishterët ortodoksë si në Rusi ashtu edhe në Ukrainë e gjurmojnë besimin e tyre që në konvertimin e 988 pas Krishtit të Volodimir I, Princit të Madh të Kievit. I njohur si Vladimir nga rusët dhe Volodimir nga ukrainasit, princi i madh pagan u pagëzua nga misionarë nga Kostandinopoja, kryeqyteti i Perandorisë Bizantine dhe qendra e Ortodoksisë Lindore. Kievi u bë qendra fetare më e rëndësishme për sllavët lindorë në atë kohë. I shkatërruar në 1240 nga mongolët, Kievi ra në rënie pasi fqinji i tij verior, Moska, u bë gjithnjë e më i fuqishëm. Deri në vitin 1686, Rusia kishte pushtuar Ukrainën lindore dhe Kievin. Në atë vit, patriarku i Kostandinopojës ia transferoi zyrtarisht autoritetin e tij shpirtëror mbi Ukrainën patriarkut të Moskës. Ukrainasit e dënojnë vendimin si hapjen e paraardhësve të tyre ndaj shantazhit fetar nga Rusia, ndërsa perceptimi zyrtar i kishës ruse – dhe Putinit – është se ka një vazhdimësi të pandërprerë që nga pagëzimi i Kievit deri më sot.
Në Ukrainën moderne, krishterimi ortodoks është besimi më i madh fetar dhe ndahet midis kishave që janë nën Patriarkanën e Moskës dhe atyre nën një organ të veçantë kishtar. Historikisht, Ukraina ishte shtëpia e dy të tretave të të gjitha famullive të krishtera ortodokse në Bashkimin Sovjetik, duke fituar emërtimin e të qenit “Rripi i Biblës i BRSS” nga historiani Serhiy Plokhy. Në fund të majit, drejtuesit e kishës ortodokse të Ukrainës të lidhur me Patriarkanën e Moskës miratuan masa që shpallnin pavarësinë e plotë të kishës nga Moska dhe Kirill.
Mbështetja e zëshme e Patriarkut Kirill për luftën e Putinit ka tërhequr kritika nga Papa Françesku dhe është quajtur “herezi” nga autoritetet e tjera fetare. I quajtur si Metropolitan i Duhanit për përfitimin e supozuar të tij nga cigaret pa doganë në vitet 1990, Patriarku Kirill mban ashpër qëndrimin e tij pro luftës, duke fajësuar pushtimin tek “paradat e homoseksualëve” dhe duke bërë pretendime të paprovuara se ukrainasit kanë “shfarosur” civilët rusë në Donbasi. Vlerësohet se pasuria që Kirill filloi të grumbullonte para se të vinte në pushtet në vitin 2009 kap vlerën e 4-8 milionë eurove.
Kirill u fotografua në mënyrë famëkeqe duke mbajtur një orë të veshur me ar me vlerë 30,000 euro në vitin 2009, të cilën zyrtarët e kishës e hoqën me furçë duke lënë reflektimin e saj në një tryezë me shkëlqim. Edhe pse në fillim Kirill pretendoi se imazhi ishte përpunuar për të shpifur ndaj tij, ai më vonë në fund të fundit pranoi se zotëronte kër orë të shtrenjtë. Në fillim të majit, përpjekjet e Brukselit për të shtuar Kirillin në listën e rusëve të sanksionuar nga BE çuan në tensione midis liderëve evropianë pasi kryeministri hungarez Viktor Orban bllokoi masën.
Marrë me shkurtime