Selaudin R. Guma: LIGJËRIMET E PYLLIT
SELAUDIN R. GUMA: LIGJËRIMET E PYLLIT
Poezi
Tiranë, 2022
Përgatiti: Çerçiz Loloçi
Sponsor: Sokol & Marlen Guma
Hyrje
Selaudin Guma, me karrierë të gjatë ushtarake ka lexuar tërë jetën, por asnjëherë nuk i shkonte mendja se një ditë do të vendoste që të dilte me një libër poetik.
Tashmë, kur sapo ka kaluar të shtatëdhjetat ai vjen para lexuesit me përmbledhjen e parë të titulluar “Ligjërimet e pyllit” duke shkruar thjesht e lirshëm për njerëz dhe vende që i njeh mirë.
Motivi më dominues në këtë libër poetik është dashuria, së cilës i këndon me ndjenjë dhe figuracion; krijimet e tij enden mes atyre me motive popullore dhe poezisë së kultivuar, por në çdo herë mundohet të përsos mjetet e shprehjes.
Babai, nënë, gruaja, motra, nipi, shoku apo shoqja e punës kanë një përkushtim prej tij, fjalë zemre sepse vetë autori ka një mirësi të madhe që nuk i shter në çdo kohë, madje edhe në mote të vështira.
Megjithëse nga Luzati i Tepelenës, por i vendosur shpejt në Tiranë, ai ka pasur një jetë të larmishme, çka ka bërë të mundur të njohë mirë çdo cep të Shqipërisë.
Guma e do shumë vendin e tij, dashuron me shpirt ata që ka njohur në të gjitha mjediset, por nuk kursehet për të stigmatizuar hileqarët, gënjeshtarët, cmirëzinjtë, njerëzit servilë.
Të zgjedhësh disa qindra poezi në mijëra të tilla, të krijuar kohë pas kohe, brenda dhe jashtë vendit, është një punë e vështirë e megjithatë kushdo që do të lexojë këto poezi do të gjejë diçka nga vetvetja sepse Selaudin Guma i këndon shpirtit njerëzor, mundohet të depërtojë në indet më të imta dhe të zgjedhë detajet më mbresëlënëse.
Ardhur si nimfë nga Olimpi
Si mundet që gjithë qiellin
Dhe kupën me yjet e tij
Ta rrëmbesh brenda vetes
Të futësh në ata dy sy.
Të shikoj dhe nuk ngopem
I takon qënies njeri
Më e bukura e eklipsit
Ardhur si nimfë prej Olimpit.
Zotin e kam marrë inat
Por mëri nuk kam me ty
E mallkoj që më lindi
Më prangos me robëri.
Po ç’të pruri këtu pranë
Para syve si perri
Të më skllavërosh tërë jetën
Të më kthesh tjetër njeri.
E bukur është natyra
E blertë me gjelbërim
Bukuria jote e rrallë
Me asgjë s’ka krahasim.
Xhelozia
Dheu mbi varr s’do më dukej kaq i rëndë
Sa firma e tij në atë procesverbal
Të kapen njerëzit aq keq me fjalë
Dhe të lëndojnë të vdekur e të gjallë.
Ç’është kjo xhelozi e paparë
Mbi qytetërimin e sotëm që nxin
Ç’është ky pellg me mëkatarë
Që u turret njerëzve me tërbim.
Ndër shekuj nga na vjen qytetërimi
Spiunë ka pasur edhe do ketë
Po të tillë lapardharë e langaraqë
Rrallë gjenden në letra, në defterë.
Përkundër tyre në pyllin njerëzor
Me bredhat e lartë sqimëtarë
Këtu do rrosh si fllad malli
Ata do ikin me fis e farë.
Xhelozët janë shpesh njerëz bosh
Që jetën e sjellin si kodoshë
Por shkëlqim të rremë ata kanë
Koha i nxjerr shpejt mënjanë.
Për Adolën
Me barkun te goja vjen mikja ime
Në punën plot llafe, mllefe e mërzi
Dhe i vogli i gjorë që rri ‘i burgosur’
Me duar dhe këmbë godet në pëqi.
Shpesh herë është trembur nga britma
Zëra që kërkojnë veç drejtësi
Njerëzi si flluksa e urojnë të sotmen,
Po të nesërmen s’dinë si do t’u vijë.
O njerëz që vraponi në punë
Kërkoni më të mirë, më shumë
Po mos u bëni robër të parave
Ato aty ngelen, siç mbetën dikur.
Dorina ime
Si flutur do fluturoj e do vij
O e bukura, Dorina ime
Do vij lehtë në t’bukurat vegime
Gjumin s’do ta prish, s’të vë në mendime.
Le të vuaj unë, Artemisa ime
Do të vij natën me hënë e pa hënë
Do ndjek yllin tënd natën e ditën
Si yllin e dashurisë, Afërditën.
Rojtar i zanave të pyllit do t’jem
Do ruaj përherë zanën time
Nga rrebeshet e kohës që bien mbi tokë
Nga koha e qelbur që bashkë përjetojmë.
Nesër është pranverë, një Marsi
Dimrin lamë pas për këtë shpërthim
Lulet çelin te mimozat, dardhët, kumbullat
Një stinë tjetër në fton për harrim.
Dhe ja tek gëmushat në bregoret e bukura
Manushaqja zbukurohet me aromë si nuse
Të gjitha kanë dalë nga t’voglat burbuqe
Me ashpërsi mali, me bukuri fushe.
Kudo që ti je dhe merr frymë
Aty mendoj se jam dhe unë
Dil, dil nga kafazi gardelinë
Zogjtë më bukur këndojnë në natyrë.
Mund të të shkruaj edhe më shumë
Këtu në këtë klub të madhe me thirravajë
Mbushur me gabelë e gabelica
Aman po vdiqa, eja dhe më qaj.
Dashuria
Dashuria s’është lëmoshë
As për mua dhe as për ty
Është një ndjenjë njerëzore
Mbushur plot me fisnkëri.
Është e drejta e çdo kujt
Dhënë nga ligji i shenjtërisë
Njerëzit vendosin mbi të
Ca pranga të robërisë.
Vargjet e mia
Udhë të mbarë, vargjet e mia
Për vite ju mbledh ngadalë
Jeni shpirti dhe thërmijat
Që s’ju lë të hapërdarë.
Në hapësirën kuq, rozë, blu
Formoni trinom të bukur
Në bjeshkë, në fushë, në lëndinë
Aromë lule, aromë flutur.
Ju të bukurat, vargjet e mia
Që ju nxjerr nga shpirti im
Më vjen keq që t’iu hedh tutje
Pa më të voglin shqetësim.
Kam shkruar gjithë jetën
Më mbajtët përherë si mik
Shumë si unë u vranë, burgosën
Por nuk mbetën në harrim.
Kujtoj Blloshmin, Lekën, Xhagjikën
Dhe shumë poetë të tjerë
Që patët një jetë tragjike
Por s’u mposhtën asnjëherë.
Janë të shenjtë ata që shkruajnë
Janë fisnikë të vërtetë
Shkruajnë fate njerëzore
Rikthejnë njerëzit prap në jetë.
Stinët
U nxi qielli, u nxi
Një rrebesh shiu vjen vërdallë
Unë desha të të mbroja ty
Nuk doja që ti të të lag.
Kështu ndodh ngahera
Kur stinët fillojnë e shkëputen
Lënë pas dimrin e ashpër
Dhe gjejnë pranëverën nuse.
Dhe njerëzit ashtu janë
Si dimër, pranverë, verë
Dhe vjeshta hijerendë
Shtron qylimin luleverdhë.
Njëqind e një ditë
Edhe njëqind e një ditë
Do jem në t’bukurën lëndinë
Mes njerëzve plot kulturë
Njerëzve me sens të mirë.
E di që do më mungoni
Nga mëngjesi që gumëzhin
Sjellja juaj njerëzore
Do mbetet si një vegim.
Po ç’i mban njerëzit në jetë
Sjellja, hiret, dashuria
Përpiqu të mos bësh keq
Se të bekon Perëndia.
Edhe njëqind e një ditë
Do jem mes banorëve të mirë
Do t’i kujtoj përgjithmonë
Njerëzit me sensin e mirë.
Dhe me baltë të mbulohem
Dhe me baltë të mbulohem
Dheun me brryla do ta ngrë
Dhe shpirtin jashtë ta lëshoj
Do të vij me vrap si zog.
T’iu takoj, t’iu përqafoj
Herë pas herë do të vij
Kafen ta pi bashkë me ju
Të qeshim, të bëjmë shaka.
Me të dy ju, kanarina
Besnikërinë ju kam afruar
Atë do ta mbaj gjithmonë
Unë jam nga brezi i parë.
Mik të ri zë menjëherë
Të vjetrin në zemër mbaj
Jeta kështu e ka shkruar
Ka brenda saj gëzim e vaj.
Nuk e di a më kuptoni
Unë jetova veç me punë
Radha tani është e juaja
Ta mbyllni edhe ju si unë.
Buqetë mimozash
Si buqetë me lule, ulur aty pranë
Buzëqeshjne e ndritur si Afërdita
Buzët si frut i muajit Maj
Stolitë t’i dha zoti pa mbarim.
Mes valëvë të trazuara në lëndinë
Nga natyra dikush mori diçka
Zemërgjerësi e natyrës pa anë
Buzëqeshjen pa kursim na dha.
Ajo e falura e natyrës së qetë
Që mëkoi kombet anë e mbanë
Aty s’kursen e madhja mama
Në zemër futi dashuri dhe shpresë.
Dhe lulet çelin në natyrë
Në livadhe, pyje e kudo
E bletët lodhen e sfiliten
Pranverë e vjeshtë, pa mbarim.
Si në ëndërrimet e njerëzve të dlirë
Që t’thurin vargje pa pushim
T’bukurat e t’heshtura fjalë
Që njeriut i japin veç gëzim.
Hapësira e zotit është e madhe
Futur thellë te zemra e njeriut
Që kthehet në qënie humane
Dhe pasqyrohet në yjet pa mbarim.
Dhe ja ashtu si Afërdita
E ndritshme si zjarr dhe elegante
Buqetë mimozash e manushaqesh
Të shoh, të ndjej dhe jam krenar.
Shpërthim i brendshëm
Një shpërthim i brendshëm ndodhi
Nga e mallkuara xhelozi
Vajzën më të bukur e lëndoi
Lot’thi si sorkadhe i buroi.
Gjoksi i gufon nga dëshpërimi
Mendja bëhet pyll nga trishtimi
Pliksen mendimet me njera-tjetrën
Si luftrat e moçme ardhur nga shekujt.
Ka jetë që ikin nga luftërat
Ka të tjerë shuhen me stuhi
Por me drama më të thella
Janë të ikurit me xhelozi.
Nuk të mburrem
Nuk të mburrem mikja ime
Që të dua sa më s’ka
Mora pjesë në dy luftra
Mund dhe të mos isha gjallë.
Shumë miq e shokë m’u vranë
Në luftë të egër, gjakatare
Shpëtova dhe jam pranë teje
Për të shkruar disa fjalë.
Në rrafshnaltën e Dukagjinit
Dhe robër shumë u zunë
Skllavërinë ca kohë provuan
Por s’e ulën kokën kurrë.
Unë shpëtova nga të dyja
Më keq më duket se tani rashë
Më është skllavëruar zemra
Që s’më ndjen më si më parë.
Hiqmi prangat, ti e dashur
Shpirt serbi ti nuk ke
Pse tregohesh kaq e ashpër
Unë të futa në fole.
Hiqmi prangat, hiqmi e dashur
Ato që më rëndojnë në krah
Më jep lirinë që dua
Që luftova si më s’ka.
Petalet e rëna
Të gënjyer nga moti i ngrohtë, i thatë
Ca lule nxorrën gonxhet lart në mal
Papritmas fryn erë dhe një thëllim më pas
Petalet u varën, u shpërndanë sakaq.
I ftohti po vjen dalëngadalë
I bardhë i ftohti siberian
Me forcë goditi lart në Alpe
Dhe akull lëshoi me tërbim.
Moti ktheu menjëherë
Thëllimi ra si gjethet e blirit
Rrezet diellore, të ngrohta valë
Mbështollën tokën, prunë blerimin.
Aty tek fusha
Aty tek fusha
Livadhi e mali
Si lule e mështeknës
Flokthi te balli.
Varur mbi supet
Si komitë të malit
Rrelat e zeza
Ëndërrim i djalit.
Të thashë atë ditë
Në qytetin pa anë
O e bukura e zemrës
Me ngjyra fazan.
Pse mërzitesh ty
O shpirt, ore xhan
Jeta ka fillim
Por ka edhe anë.
Sergej Esenini
Shkrojti në liri
Dashurinë e gdhendi
Në vargjet e tij.
Stivit për ditëlindje
Vapë është, muaji Gusht
Stivi ka ditëlindjen
Ne do ta urojmë
Sa më shumë të rrojë.
Jetë të gjatë, Stiven
Të bëhesh i zoti
Të gëzosh gjyshin
Mamin edhe shokët.
Shenja jote në horoskop
Luanin e shënon
Në ditëlindjen tënde
Fat të madh tregon.
U bëfsh shumë i zgjuar
Edhe mbretërofsh
Ne miqve të vjetër
Ti të na kujtosh.
Si vesa e mëngjesit
Si vesa e mëngjesit u tor gjithçka
Nga rrezet e diellit pranveror
Aroma lules i mbeti te petalet
Për bletët që mes tyre lodrojnë.
Ato me nxitim vijnë e mbledhin
Nekratin mbuluar me polenin
Në zgjojet e tyre duan ta përcjellin
Me mjaltë mbushin jetën tej e tej.
Po ja që lulja shpejt mbaroi
U tha ajo nga zhegu i verës
Petalet ranë si ujërat e një kroi
Si kumt për ardhjen e vjeshtës.
Lëndina pret me fytyrë nga yjet
Që japin e marrin, dritë dërgojnë
Të trishtuar shpesh shkëputen
Dhe bien në tokë të pushojnë.
Me rrëmbim turren në lëndinë
Ajo ndizet dhe jep shpresë
Por yjet digjen në hapësirë
Dhe lutjen e tokës s’dëgjojnë.
Kështu i ndodhi edhe lules sime
Që çdo ditë kërkonte të vaditej
Nga yjet shikonte mbi lëndinë
Dhe dita-ditës, digjej, venitej.
Po ja një ditë vesa nuk ra
Thatësira e kohës erdhi si hata
Nata u përflak e yjet s’ranë
Mbi lëndinë lulet e bari u tha.
Lot për drejtësi
Xhilda qau sot për një padrejtësi që iu bë një qytetari.
Më pëlqejnë kur qajnë femrat
Kur lot’thi rrjedh si kroi
Për drejtësinë e të tjerëve
Më dhemb e më përvëlon.
Mohim i së vërtetës
Për vete e për të tjerë
Është dhe mohim i jetës
Mbyt dhe varros çdo shpresë.
Jeta sot është trazuar
Hipokrizi e poshtërsi
Ndaj nuk bëhemi si të tjerët
Një komb, një shtet, një ujdi.
Nga jeta përvojë kam nxjerrë
E drejtën ikën pa kthim
Ndaj na duhet ndonjëherë
Gijotina si ndëshkim.
Kujdes
Moj e bukura sykaltër
Nëna të ka larë me hënë
Dielli shumë të ka zgjatur
Zanat zemrën ta kanë dhënë.
Rrugës ecën si kaprolle
Qafëgjatë si shenjëtore
Zemra jote madhështore
Je e larë prej dëbore.
Pse linde kaq me vonesë
Mbi tokë ke qenë qëmoti
Zoti s’mbledh të mirat tok
Shpirtra njerëzish i ngatërron.
S’do vete unë më në kishë
Në xhami a vend të shenjtë
Të ankohem, s’di ku shkoj
Për këtë padrejtësi.
Ja shihni ju, pëllumbeshat
Dy nga dy ato rrinë bashkë
Janë njësoj me pendë të bukur
Edhe këngët kur këndojnë.
S’ndahen kurrë prej njeri-tjetrit
Si arushat gjithandej
Si shenjtorët lart në qiell
Fluturojnë andej-këtej.
Ç’mendon ti moj bukurane
Veten dëm po e çon
Zgjidh në pyllin me bajame
Gjej një lis që lulëzon.
Unë poet, kokëkrisur
Do vij, lisin kur të gjesh
Kurorë me hardhi do bëj
Dhe me lule ta mbush plot.
Me kujdes hidhe hapin
Fushat mbushur lule plotë
Me rubin t’janë lyer flokët
Kij kujdes në çdo orë.
Diamanti im
Ti vetë u largove miku im, në errësirë
Nga pëqia ime dhe filiza jote e dlirë
Ike dhe s’ktheve kokën të vështroje t’ët bir
Se ku e le Stivens, t’pafajshim yll mbi yll?!
Kisha dëgjuar histori ndarjesh plot
Ndonëse isha e vogël, e re, e fildishtë
Nga libra dhe romane kisha lexuar mjaft
Për ndarje të befta, të trishtë.
Ti ike, u zhduke si rrufeja mbi det
Dhe humbe në qiellin pa mbarim, plot re
Të kërkova ngado, në barin e bletës së mirë
Rrugëve nga ike dhe humbe si rrufe.
Si hajdut ike atë natë, si pirat në errësirë
Unë e gjora me Stiven në krah që belbëzonte
Të prisja të ktheheshe një natë, t’i puthje sytë
Por gabova se nuk u ktheve kurrë.
Kaluan vite dhe nuk u ktheve asnjëherë
Për gjakun tënd që le si kujtim të mirë
Unë me gjithë të mirat po e rris tim bir
Me njerëz, me miq e jo me baba qafir.
Fëmijët që rriten sot kanë shumë mundime
Përtej shpenzimeve duan shumë dashuri
Se vijnë mote të arta, rriten e burrnohen
Si lisa në male mund të bëhen, kush e di?!
Por nejse unë s’të gjykoj, ti pate një pasion
Ndërsa unë një virtyt, më t’lartin shenjtor
Një virtyt të dashurisë me shpirt sa më të pastër
Dhe Zoti ma shpërbleu me një diamant hyjnor.
S’e ndërroj djalin tim me tërë arin e botës
Apo me perlat e famshme, xhevairet e Indisë
S’e ndërroj Stiven as me rubinët vezullues
Të lumit Tiger, të Eufratit t’Babilonisë.
Në mitologjinë e lashtë greke kam lexuar
Se Odeseja iku në troje dhe vende të shkretë
Aventura ndër dete dhe oqeane pa fund
Por Zotit iu lut të kthehej për të parë birin e vet.
Në daç dhuro diçka, jo si lëmoshë e mëshirë
Në daç zhduku prapë, zhduku në errësirë
Stiven do të rritet si djalë i një princeshe
Po mjerë ti, njeri, baba, pirat i gjorë.
Lamtumira
Numëron çdo ditë, çdo orë
Sa kohë të duhet të largohesh
Kërkon që çastet të ikin ngadalë
Dhe malli shpërndahet si brerore.
Do të të mungojë anglishtja
Dhe shumë rituale të tjera
Se kjo është jeta njerëzore
Ka çastë të bukura, të ndjera.
Dhe ju do t’u marrë malli
Për gjyshin që pi pak raki
Për plakun pak fjalaman
Që shpesh nxehet pa shkak.
Gjyshi do ngrihet si përherë
Pa zbardhur mirë do shkruaj poezi
Të thjeshta, me rimë e pa rimë
Po brenda, një det me dashuri.
Nga ju vjen i njëjti urim
Pension të gëzuar, hare e ftesa
Qofsh i lumtur gjithmonë
Rrethuar me nipër e mbesa.
Për miken time
Sikur ta dinin lulet
Sa plagë ka shpirti im
Ato me mua do të qanin
Të më sillnin pak shërim.
Sikur ta dinin bilbilat
Se buza ime po plas
Një këngë ngushëlluese
Do ta këndonin me gaz.
Sikur ta dinin dhimbjen
Dhe yjet e ndritur si ar
Do vinin që lart t’më thonin
Në një kuvend pajtimtar.
Këtë të gjithë s’e dinë
Veç njëra ma di çdo trishtim
Se veç Xhilda e di sëmundjen
Veç ajo ma di çdo trishtim.
Shoqe të re e kam Xhildën
Mos u habit, miku im
Kemi bërë betim të mos flasim
Kemi dhënë bashkë një premtim.
Xhildës
Jo moj jo moj biondja ime
Fije floku të kam lyp
Ç’faj ka pylli lart në bredha
Unë, një ditë a dy a tri.
T’u luta me përgjërim
Për një fije të rrallë floku
Do ta merrja si kujtim
Ta çoja në majë të malit.
Atje ku struken kujtimet
Mezi gjeta një te sheshi
Kur ti ike për një punë
Do ta mbaj si hajmali.
Si pellazgët, njerëz të parë
Për gabimet që ke vetë
Lutju zotit të të falë
Ose dil përpara fatit.
Me poture unë të njoha
Kofshë zbardhur s’të kam parë
Ç’faj kam unë, moj bletë e ëmbël
Që petalet më kanë rënë.
Por zambakun unë e kam
Me aromë tulipani
Ç’të të them unë i ngrati
Që asnjera nuk ma vari.
S’më ngelet qejfi mua të ngratit
Zoti si duket m’la jetim
Po do vijë një ditë vere
Do shkëlqej si gur rubin.
Ti Gjondina, gold si shpirti
Yjet, hënën, arin vjedhin
Marrin gjithë diamantin
Dhe qiellin mbledhur në tokë.
Një ditë do më kërkoj Stiven
Ku është xhaxhi që më don
Ç’do t’i thuash moj ‘arabkë’
Se kam pas një mik të mirë.
Më t’mirin në botë, të fortë
Pa gënjeshtra, pa mashtrim
Më ka dashur si fëmijë
Dhe ti Stiven, porsi nip.
Freno veten moj shpirtmadhe
Ke një djalë si rubin
S’kam kërkuar asgjë tjetër
Veçse këshillat si bekim.
Të kam falur për Dorinën
Pavarësisht se s’më dëgjon
Po ti s’di më shumë moj zemër
I plagosuri kurrë s’tregon.
Rekreacion agjenci
Mes maleve të blerta u linda
Dhe fushave me lule, trëndafila plot
Punova anë e kënd atdheut të dashur
Bëra një cikël jete të plotë.
Punova çdo lloj pune se ajo është lavdi
Dhe ato që s’më takonin i bëra pa kursim
Si plak i moçëm mbolla një pemë ulli
Atje te zabeli i bukur i fshatit tim.
Tani që po shkruaj në agjencinë rekreacion
Bleruar me lule e stola, parqe anembanë
Si kopështi i Luksemburgut tani ai më ngjan
I bukur, i hijshëm, çlodhës nga çdo anë.
Inxhinierë plot janë mbledhur, ndërtojnë me kujdes
Me dijeni, eksperiencë punojnë me përkushtim
Nga llumi do nxjerrin Tiranën me parqet pa mbarim
Në shpirtin tim të dlirë, unë kam shumë besim.
Ekip më të mirë, s’kam njohur unë më parë
Vajza e djem të sjellshëm dhe gazmorë
Mes tyre intelektualë dhe me eksperiencë
Blendi Gonxhen në krye, largpamsin njerëzor.
Malli për ty
Ti je aq e bukur sa një lule bliri
Bukuroshe si ti, e brishta
Të shikoj e më ndizet malli
Që më shket në shpirt tinëzisht.
Më bëhet sikur duart s’do t’i luaj
Mbi kryet duhet të të vija ty
Me lutjen që veç zoti të t’ruaj
Kaq e bukur, e hijshme je ti.
Vdekja është natë e ftohtë
Jeta është ditë me zagushi
Dimri më rrëmben, gjumë i ngrohtë
Dhe dita më raskapit në mërzi.
Ti s’më sheh aty në errësirë
Këtu poshtë qëndroj fillikat
Mund të shohësh pak po më mirë
Thellë në zemrën time, aq të ngrirë.
Mos u prek mikja ime
Të kam shoqe pa shpërblim
Pse je mërzitur aq shumë
Kur ti botën mirë e njeh.
Se e vlerëson po si unë.
A ma kthen ti globin mbrapsht
Moshën time më të re
Ti s’do ishe sot e ngrysur
Do ndriçoje porsi diell.
Ç’të të bëj moj mikja ime
Të respektoj porsi shpirtin
Gjatë ditës me fytyrë Afërdite
Dhe në gjumë të kam si mike.
Ti asnjëherë nuk ke menduar për mua
Kështu ndodh përherë, a s’më thua
Një tjetër do dhe me tjetrin martohesh
Dhe tjetri një tjetër merr për grua.
Kanarinat
Dy kanarina të bukura
Përballë unë kundroj
Njëra e bukur, brune
Tjetra bjonde po njësoj.
Të qeshurat e bukura
Shkujdesjet e pafaj
Më kujtojnë Robert Bërns
Që i ngre në piedestal.
Ja kështu mendoi skocezi
Një ditë kur në bjeshkë ish
E kap shqota dhe thëllimi
U strehua në një mriz.
Në një kasolle bariu
Gjeti strehë nga ky thëllim
I rreh zemra si fazanit
Kur ngrihet në fluturim.
Para sheh një bjondeshë
E ftoi me adhurim
Por papritur para saj
Del baloshi me tërbim.
Eh i mjeri, çfarë fat pati
Dridhej zemra nga gëzimi
Shpëtoi për një fije floku
Për bjondeshën që i thirri.
Ditë dimri
Ditë dimri, me llohë e suferinë
Ti rri e mërzitur sa s’ka
Hiqja velin zemrës dhe flokët në errësirë
Se sheh në jetë që përherë lindin
Shumë dashuri dhe lule erëmirë.
Thotë mirë vajza në Bagdat
Halat e pishës nuk bien
Kru fryn era e fortë
Dëborën kanë fort për zemër
Suferina dhe lloha bëhen shokë.
Ja Shkurti po ikën me nxitim
Pranvera po vjen haplehtë
Në çdo livadh dhe shpirt njerëzor
Biusin mijëra lule, mijëra dashuri
Si ritual i hershëm dhe i ri.
Ne që jetojmë përherë më gjatë
Jone lëshojmë nga sytë
Zjarrin nga buzët qershi
Mendimet në gjumin e parë
Dhe ëndrrat plot melodi.
Lulet
Lulet në botë janë të mëdha e të vogla,
Me erë dhe pa erë, s’ka rëndësi
Kënaqësia ime është t’i kem në shtëpi
Në cep të krevatit apo diku tjetër
Si kënaqësi më vete, si dashuri.
Me lule jam rritur qysh i vogël
Ato më sjellin përherë qetësi
Të dy bashkë me Tatjanën time
I mbajmë pranë, i rrisim si fëmijë.
Emin Haradin Faslliu, martir i atdheut
Emin Haradin Faslliu ose siç e quanin në diasporë Emil Kastrioti, në moshën 16-vjeçare, në 1956 u dënua nga një gjykatë serbe për propagandë kundër shtetit jugosllav. Mbas burgut, së bashku me disa patriotë në Gjermani, më 16 Gusht 1972 themeloi partinë “Besëlidhja Demokratike Shqiptare” dhe u zgjodh kryetar i saj duke nisur një lëvizje patriotike atdhetare. Lëvizja synonte shkëputjen e Kosovës, Preshevës-Bujanovcit-Medvegjës, pjesë shqiptare në Mal të Zi dhe në Maqedoni, Çamërinë dhe bashkimin e të gjitha trojeve shqiptare, pra bashkimin e kombit shqiptar nën flamurin e Skënderbeut. Si patriot nacionalist ai punoi dhe luftoi gjatë gjithë jetës së tij për këtë ideal të lartë dhe fisnik. Përkrahu dhe propagandoi në shumë organe shtypi, vendase dhe ndërkombëtare idetë nacionaliste, shumë luftëtarë të UÇK-së dhe popullin e shpërngulur nga Kosova. Emini punoi edhe me organizatën politike që krijoi në Shqipëri në 1992, mes tyre edhe autori i këtyre radhëve. Motoja e kësaj lëvizjeje ishte dhe mbetet çlirimi dhe bashkimi i trojeve shqiptare. Ky ka qenë edhe amaneti i të parëve tanë si Abdyl Frashëri, Ismail Qemali, Fan Noli, Faik Konica, Mehmet Shpendi, Mic Sokoli, Isa Boletini, Shote dhe Azem Galica, Ukshin Hoti, Ali Kalo Luzati e shumë të tjerë. Ky ka qenë edhe amaneti i Eminit që e ka vënë dhe në memorialin e tij ku prehet në Prishtinë: Amanet brezave trojet shqiptare! Përpjekjet e tij të shumta u kurorëzuan me botimin e 16 librave voluminozë, përgatitur nga vëllai i tij Selmani, bashkëshortja e vet Drita si dhe fëmijtë e tyre. Me përulje dhe me shumë respekt, po vendos edhe unë një “gur Galeni” që të jetë për brezat e ardhshëm. Amanetin e të parëve s’e tret as dheu, thotë një fjalë popullore.
Heroi
Të vranë bac Haradini
Në besë të preu i ligu
Hajnia vret pejgamberin
Pas tij edhe më trimin.
Ti dragua u tregove
U dorëzove porsi burrë
Për të shpëtuar familjen
Familjen, tërë katundë.
Të pabesë sllavë qenër
Çetnikë a komunistë
S’të lanë të të gjykonin
Të vunë përmbi një slitë.
Po ja që vitet shkojnë
Gjykatësin e bën koha
Ti lartohesh nëpër maja
Krenari e viseve tona.
Me jetë paguajnë trimat
Çmimin e shtrenjtë për lirinë
Kështu kanë rënë martirët
Për të bërë Shqipëri.
I lehtë qoftë dheu i lehtë
Mbi varrin tënd, pishtar
Gjithmonë rrezatim drite
Gjithmonë një flakadan.
Amaneti i Eminit
I lehtë është dheu i tokës Arbërore
Si mjalti i bletës, thoshte Ndre Mjeda
Në flamur kombëtar kthehet prore
Famën ta ngre deri te yjet
Në vargje poetësh bëhet shtizë simboli
Të gjallë të kthen e s’të lë të vdesësh.
Bac Emin për atdhe luftove tërë jetën
Për lirinë e popullit e bashkim kombëtar
Të adhurojmë ty, qëndresë kreshnike
Si malet heroike të Mitrovicës
Qëndrove në burgjet famëkeqe serbe.
Ndonëse në mërgim, në dhe të huaj
Zemra jote mëkuar me qumësht nëne
Rrahu dhe punoi veç për mëmëdhenë
Deri në fund sa jeta t’u shua
S’u ndale së punuari për tokën tonë.
Ideali yt ishte liria
Nderi yt ishte Shqipëria
Bashkimi kombëtar, amaneti
I Abdylit, Ismailit, Mic Sokolit
Bashkë me të tjerë, simboli yt mbeti.
Bashkë një ditë jeta rastësisht na puqi
Në një kafe të vogël në një rrugë në Tiranë
Mendimet dhe idealet qenë të njëjta
U bashkuam nën flamurin e tokës mëmë
Ndihmuam me ç’mundëm popullin, UÇK-në.
Fitoren arritëm, të gjithë ne o bacë,
Me mund, me gjak, me vuajtje, dhimbje
Po në qiell si dritë e një ylli
Qëndron si pishtar dhe jotja sakrificë.
Në moshën që kalove plot me thinja
Shijove lirinë e popullit tënd
I qetë prehu, o i moçmi Emin Fazlia
Se shqipja jote do të bashkohet një ditë
Brezat do punojnë për këtë amanet.
Amaneti i të parëve të zgjon nga gjumi
Këtë ti e provove një herë në jetë
Edhe natën kur fryn e grin murlani
Ta rrok zemrën, qëndron i ndezur si tufani
Do ndriçojë brezat në epokat që vijnë.
Ne bashkëluftëtarët s’e harrojmë amanetin
Do punojmë ta bëjmë realitet atë
Rrugën që nisëm do ta çojmë përpara
Duke punuar çdo ditë e përherë
Që toka jonë të ketë veç pranverë.
Guri i Galenit
Një gur Galeni kam dëshirë
Në xhep ta vë si sedafi
Që kur të ecësh nëpër rrugë
Të të bëjë zë në Eneidë.
Të të lexonte ti vargjet
Që i thura natën vonë
Të vesha me copë mëndafshi
Vargjë të thjeshta me pasion.
Unë shkruaj, yjet qeshin
Dritë e nur sjellin që larg
Që vargjet të jenë prej floriri
Porsi zemra jote e gjallë.
Të jemi të bashkuar
Në çdo faqe të shkruar
Të librit tuaj, “Agroni”
Është histori dhimbjesh
Të popullit e kombit tonë.
Ajo është gjithë historia
E përçarjes midis nesh
Që zemërshiturit e ngratë
Shërbejnë dhe mbeten si leckë.
Mes vedi merren vesh
Armiqtë e kombit tonë
Qofshin këta grekë e serbë
Maqedonas e malazezë.
Të njëjtat forma ndjekin
Si me të ngratin Agron
Veç emrat u ndryshojnë
Paramilitarvë në Veri.
Ju thoni çetnikë sllavë
Ne themi andartë grekë
Të dy palët bëhen bashkë
Kundër kombin tonë t’shenjtë.
Libri yt, histori e vërtetë
Duhet kuptuar fletë-fletë
Bac Emili jep kushtrimin
Me gërma të arta në letër.
Nga gjithë brezat tanë
Të mësojë më shumë rinia
Se atdheu është mbi të gjitha
Është jeta, është liria.
Memoriali në Prishtinë
Është i gjallë, është në jetë
Bac Emili, si foltore
Jep kushtrim, lë amanet.
Krenaria ka një bazë
Krenar do ndjej veten tërë jetën
Për punët që bëra në vijimësi
Ndërtova ura mbi lumenj të furishëm
Mbi hone të thella, ndër përrenj
Jo pak, po 38 në gjithë atdhenë.
Ndërtova rrugë nëpër lugina
Çava me mina dhjetra shkëmbenj
Trase mbi monopate, shtigje në qafëmale
Që njerëzit të ikin nga fshati për qytet
Për një jetë më të mirë, me shkollë e jetë.
Dhe sot qëndroj krenar mbi veprat e mia
Si apostuj të ndritur që flasin vetë
Mbi Vjosë, Devoll, Osum e Valbonë
Në Theth mbi shkëmbinj te Noj Ndroj
Ndër fusha e male e poshtë në bregdet.
Por nuk isha thjesht unë i vetëm
Bashkë me mua edhe shumë miq e shokë
Me ushtarë trima, punëtorë, të palodhur
Punonim ditë-natë, me orë e pa orë
Ku njerëzit dhe malet na bëheshin shokë.
Çdo gjë e bënim me mundim, me krahë
Nuk kishim mjete, as teknologji
Por kishim zemër e vullnet së bashku
Pa hile mes shokësh, me shumë ndershmëri
Dhe ngrinim një vepër, si një bukuri.
S’kishim zili, i pari, i dyti, i treti
Brenda afatit mbaronim punën
Shpërlim kishim të vetmen kënaqësi
Që bashkë e ndanim si vëllezër
Dhe merrnim nga njerëzit vetëm dashuri.
Kudo ku shkuam me dashuri u mbështollëm
Na sillnin fiq, rrush, ftonj, shegë e gështenja
Se s’kishte hyrë ende Agufroni *
Dashuri jepnim dhe merrnim për ditë
Mes njerëzve dhe si njerëz rronim.
Augufroni: Shpikësi i parasë.
Marie Shllakut
Të lindi nënë lokja në Shkodrën martire
Atje në djepin e e kulturës amtare
Të kojti * me qumësh e gji nënë
Atdheun ta doje tamam si azgane.
U bëre e bukur si zanë e maleve
Vellon kushdo desh të ta hidhte
Po ti mendove për tokën për brigjet
Që vuanin nën zgjedhën serbe.
S’veshe fustane me lule qershie
Rruza, byzylykë, të tjera xhevaire
Veshe uniformën e një luftëtareje
Qylafin në krye me simbol Shqipërie.
Në krahun e njomë hodhe maliherin *
Brezin e stolise me gjerdan fishekësh
Zemrën mbushur me dashuri për atdheun
Për liri e bashkim kombëtar.
Në shkrepa u ngjite siç ngjitet reja
Me shqiponjat atje kuvendoje
Planet e sulmit mbi armiqtë projektoje
Ti Zhan d’Dark, zonjë Kosove.
Luftove si trimëreshë e Arbërit dikur
Si Shote Galica, besnike e mauzerit *
Si Mehemet Shpendi, trim levendi
Si Ded Gjo Luli, e shumë të tjerë.
Qepallat e syve t’i dogji baruti ndër shkrepa
Veshët mësuan melodinë e maliherit
Gishti të zuri kallo nga këmbëza e armës
Mesi t’u rëndua nga gjerdani i fishekëve.
Luftove si sokoleshë për idealin e atdheut
Për liri e bashkim të trojeve etnike
S’le mal pa shkelur, kreshta, lugje, shtigje
Ku këmba e pushtuesit sllav ishte.
Re pabesisht në duart e xhelatëve serbë
Nuk pyetën për moshën e të drejta robërie
Të pushkatuan o bijë e tokës ilire
Kriminelët dushmanë, sllavo-komunistë.
Tradhëtisht të vranë o Laskarina * trime
Të më falësh se dy pikë lotë i derdha
Nga zemra jam bir i këtij kombi
Vaditur me gjak, në çdo gur e prag.
E qetë fli Marie, në altarin e trimave
E qetë prehu kryeshenjtore e lirisë
Zëri yt jehon mbi shkëmbinj e shtigje
Si këmbanë e jetës, dashurisë.
Kojti: Ushqeu
Maliher: Pushkë gjermane
Mauzer: Pushkë turke e gjatë
Laskarina: Heroinë arvanitase e revolucionit grek.
Marie Shllaku mori pjesë në Kuvendin e Drenicës, më 20 janar 1945. Aty mbajti një fjalim të zjarrtë, i cili pati ndikim edhe në pajtimin e dy prijësve të Luftës së Drenicës: Shaban Palluzhës dhe Mehmet Gradicës. Maria ishte një atdhetare e shquar dhe e dinte se shpëtimi i kombit mund të vinte vetëm po qe se do të bashkoheshin të gjithë shqiptarët, pavarësisht nga feja dhe ndarja krahinore.
Marie Shllaku, vajzë e re shqiptare, pati fatin të gjendej midis burrash të mëdhenj të kombit shqiptar dhe veçanërisht midis burrash dhe luftëtarësh të mirënjohur shkodranë, ndër të cilët ishin edhe i madhi At Gjergj Fishta, Bernard Llupi, etj.
Marie Shllaku, ndonëse shumë e re në moshë, vetëm 20-vjeçare, ishte studente dhe përbënte rast të rrallë për femrat shqiptare të asaj kohe.
Ajo u angazhua me tërë qenien e saj, me të gjitha forcat dhe me tërë potencialin që kishte u përpoq ta vinte në jetë idealin e lartë të bashkimit kombëtar të të gjitha trojeve etnike, pavarësisht se në ç’kushte, apo në ç’rrethana do të arrihej ajo; sepse kryesorja qe dhe mbeti arritja e këtij qëllimi jashtëzakonisht të lartë, e këtij qëllimi të shenjtë kombëtar, për çka u derdh kaq shumë gjak, deri edhe vetë gjaku i Marie Shllakut.
Marie Shllaku e vazhdoi rrugën madhështore të luftës për atdhe dhe për çlirim kombëtar, rrugën e atyre burrave shkodranë, siç ishte Hamzë Kazazi, i cili luftoi kundër pashallarëve të Turqisë dhe Oso Kuka, që luftoi në trojet e Vraninës kundër cubave të Cetinës.
Në luftën për çlirimin e atdheut nga ripushtimi sllavo-komunist Marie Shllaku u gjend edhe në Drenicën legjendare, ku dy dekada më parë luftoi dhe qëndroi për dymbëdhjetë vjet me radhë heroina e popullit, Shote Galica (1895-1937). Po kështu, edhe pse ishin kohë të turbullta, ato kohë kur doli kundër tradhtisë serbosllave heroi Shaban Palluzha, Maria, pa kurrfarë hamendjeje, që në ditët e para doli në anën e tij dhe e përkrahu deri në fund me gjithë ç’pati, duke u bërë krah përpjekjeve vigane të fundit të luftës antifashiste, që të hiqej qafe njëherë e përgjithmonë zgjedha sllave.
Marie Shllaku është e lindur në Shkodër më 22 tetor 1922, nga babai Marku dhe e ëma Dila. Prindërit i kishin kushtuar kujdes të madh shkollimit të Marisë.
Në saje të përkujdesjes së drejtpërdrejtë të atdhetarit At Gjergj Fishta, i njohur si shkrimtar me orientime patriotike, Maria kishte mësuar mirë historinë shqiptare, fliste pa gabim gjermanisht, italisht, frëngjisht, latinisht si dhe gjuhën e vjetër greke. Maria fliste edhe gjuhën serbo-kroate.
Pranvera
Motrës sime
E di që është pranverë
Stinë e bukur, plot me dritë
Po unë kam një brengë
Në trup dhe në shpirt.
Dikur kisha një motër
Të vogël dhe të bukur
Dhe unë i mitur isha
Pesë vjeç sa kisha mbushur.
Nëna ime, ndjesë pastë
Ma linte në kujdesje
Sa heqë që ajo qante
E tundja në djep dhe qeshte.
Dhe unë ashtu veproja
Nuk di, mirë apo keq
Ku dija unë sëmundje
Me jetë, shpresë apo vdekje.
Kujtoj që ti qaje fort
Se ishe e sëmurë
Po unë axhami isha
Nuk dija nga ato punë.
Të mori babai ynë
Dhe nëna, qoftë në xhenet
Të çuan në spital
Në Tepelenë, në qytet.
Por fati s’ish me ty
Pranvera njëherë vjen
S’kalove dot sëmundjen
Dhe shkove drejt te retë.
Të sollën te pullazja*
Atje ku rrinim vetë
Në gurrë, në ujë të ftohtë
Atje ku çlodhen retë.
Të kishin veshur bukur
Fustan rozë, me lule shqerka
Se edhe ti ishe si lule
Lule mbete për gjithë jetë.
Të vunë lehtë te banesa
Atje ku do prehesh përjetë
Në krahun tënd një dardhë
Me vello lulesh të pret.
Pranverë ti të quanin
Me dardhën u martove
Ti me vete kishe arkëzën
Dardha të vinte kurorë.
Pranvera, ime motër
Që mbete aty n’zabel
Qëndron zonjushe pranë dardhës
Më mirë për ty do të jetë.
Shpirtin ta di që ka ikur
Shkoi lart bashkë me yjet
Në qiell, në përjetësi
Mes ëngjëjve derë më derë.
Pullaz: Kasolle e lyer me baltë.
Nipi im
Në telefon kurrë s’më more
Adresën, rrugën, gjithçka e harrove
Ti nipi im, i shkathët si rrufeja
Që edhe natën shpesh më zgjoje.
Çfarë ka ndryshuar tek ne
Unë s’di gjë siç ndodh kur plakesh
Kaloi kali lumin pa lagur
Dhe çdo gjë iku, harroi dhe vate.
Kot nuk thonë të zgjuarat plaka
Ngjan pakëz njeriu me erën
Në kohërat tonë moderne
Njeriut nuk i duhen më pleqtë.
Sinqerisht po të flas
Si i lodhur, helbete plak tani
Se s’kam më pushtet
Ngadalë siç shkuan edhe miqtë e mi.
Interesin kurrë s’kam pasur si qëllim
Kam ndihmuar ferrën, shkopin dhe gurin
Për të tjerët, mos më gjyko, kam bërë shumë
Ndërsa për vete mbajta shkopin e flamurit.
Në libër po i rendis me radhë
Të miat dhe të shumta kujtime
Po i lë për Marion, Gabrielin, Dalinin, pas tyre
Po i lë në vargje, thjesht për lexime.
Në burg i vajta tët eti
Mes krismave e tollovive të jetës
Guxim i madh ishte në ato vite
Se dilnin dhe ca me bishtin e shelprës.
Pisha
Dikur i ulur në një trung të prerë
Meditoj nën aromën e një pylli halor
Deti para meje vezullon tejpërtej me klloçitje
Të sjell ndër mend një gjethnajë pemësh
Të veçuar, gojëkyçur, fillikat, me orë.
Mjegulla u ngrit mbi ujin e mbuluar
Kohë më kohë pulëbardhat kërkojnë
Nga sytë e tu plot dashuri çdo çast
Lotët teposhtë pikojnë si varg
Si rubinë të vegjël, të ngratë.
I pashë që binin mbi kurmin tënd
Ndaj rashë në gjunjë me ankth
Nga dora e verdhë i mblodha në grusht
Lotët t’i piva si gotën me fund
Dhe qelqin e hodha diku larg.
Që prej asaj muze më ndizet kurmi
Shpirti po vdes dalë ngadalë
E mira grua të helmoi së fundi
Me fjalët e hidhura që një ditë t’i tha
Pa ditur nëse mes meje dhe teje kishte diçka.
Ftoi
Në sepet të gjyshes të njoha
Në moshën e fëmijërisë
Me palat e thara të fikut
Strukur në ndrresat e shtëpisë.
Me ngjyrën tënde si flori
Si yll ti ndrije aty
Aroma jote e rrallë
Si lule bliri në mal.
Ne shpesh të ledhatonim
Kur merrnim palat e fiqtë
Kur gjyshja e ëmbël, e dashur
Na merrte përherë me të mirë.
Zëvendësoje shpesh parfumin
Të rrobave të shtëpisë
Reçelin tënd të ëmbël
E kujtojmë si fëmijë.
O frut i dashur, i shijshëm
Rroje sa vinin qershitë
Me arra, lajthi, bajame
Na gëzoje fëmijërinë.
Budapesti
Vitet ikin si uji nën gurë, por mbeten në kujtesë
Muza më solli ndër mend qëndrimin në Budapest
Qytet i madh, i pastër, i bukur, i ndriçuar fort
Danubi i madh e përgjysmonte në Buda dhe Pest.
Ecte Juna e qetë, e gjerë sa një det
Ngadalë, pa zhurmë, e turbullt me trillet e lashtë
Në Pest dukej në fushë, i bukur, i lartë parlament
Një ndërtesë e lartë dhe gjithë ornament.
Në anën tjetër Buda, në kodër të lartë si kështjellë
Të shkosh atje do shkallë për labirinthet në shkrep
Një zë i kumbueshëm nga lashtësitë të flet
Dhë zëri i ciceronit ta bën më të lehtë.
Lart në kështjellë me gur të latuar, të murrmë gri
Shtëpi e mbretërve dhe e Perandorit hapur të pret
Budapestin si në pëllëmëbë të dorës e sheh rreth e rreth
Mbi lumin det, ura të gjata, të harkuara si ylber.
Ura Luan, ura Mbret, ura Perandor, ura Cabja Muçu…
Tutje në veri nga rridhte lumi vendosur në një breg
Ish akademia e lashtë, relike e Perandorit që nxirrte oficerë
Atje qëndruam miqësisht edhe ne ushtarakët shqiptarë.
Paraqitëm vendet tona, folëm me gjuhën e Europës së re
Unë, Shkëlqim Beja, Enver Hajdari dhe Arditi i ri
Vitet dhe mosha ikën, po kujtimet mbeten atje
Në qytetin e lashtë me muzikë, gaz e hare.
Miqësi kolegësh, ushtarakësh dhe ambasadorësh
Në në fund kënduam himnin e NATO-s tok
Dhuratë morëm triko dhe nga një souvenir
Ku shkruhej me tri fjalë: Demokraci, NATO, Europë!
Hysen Çamit
Luftoi për liri, bashkim kombëtar dhe Shqipëri etnike.
Te nomeja në trung le kërrabën e çobanit
Dhe grigjat e urta te stani
Belçikun në krah hodhe dhe gjerdanin
Me çetën partizane u bashkove për vatanin.
Luftove me fashistët italianë
Me grekë korofillakë, me gjermanin
Luftova pa dallim, komunizmin dhe sllavin
Me patriotë që u bashkonte idealin.
Pesë vjet shtëpi t’u bë mali
Hysen Çami, trim, atdhetari
S’u bëre spiun te italiani
As hafije e vogël te gjermani.
Urreve mercenarët te sllavi
Besnik u mbete shokëve të idealit
Për liri dhe bashkim kombëtar
Tërë jetën, me penë dhe me armë.
Për Shqipëri etnike, për vatan
Të ndarë nga armiqtë, anë për anë
Të bukurën e dheut për Naim e Qemalë
Që ishin krenarë për emrin shqiptar.
Luftove shpirtshiturit nga çdo anë
Pseudonacionalistë bukëshalë
As me nazistët, as me Zogun e Parë
Po për Shqipëri, për vatanë.
Ky popull, me votë vendosi regjimin
Si amaneti yt për çlirimin e bashkimin
Largoi pushtuesit, hoqi qafirin
Armiqëve u tregoi me gjak kufirin.
Kosova u çlirua nga sllavizmi
Shqipëria u çlirua nga komunizmi
I qetë prehu, Hysen martiri
Vepra jote shkëlqen si xhevairi.
Shpirti yt do ndrijë përherë si ylli
Rinia do ju ketë busull orientimi.
Trimat e atdheut nderohen nga të gjithë
Lakejtë e shpirtshiturit përbuzjen kanë si prikë.
Dardhë elbërore
Në fundin e çdo ledhi
Te ara lart në mal
Dalë nga fundi i një shkëmbi
E molasur ish një dardhë.
Ishe kënaqësi më vete
O pemë legjendare
Me ato fruta e ëmbla
Që na ndillje si kotele.
Kokrrat e tua të kuqe
Të verdha, ngjyrë floriri
Aroma e tyre e mjaltit
Si parfum prej Parisi.
Dardhë elbërore, çfarë u bëre?
A të harroi ty vreshtari?
Ti ishe një pemë e rrallë
Rrëzë shpateve të malit.
Ne fëmijët, pak çapkënë
Gëzonim kur lulëzoje
Me vellon tonë të bardhë
Dhe bletët që gumëzhonin.
Vinim çdo vit në Qershor
I preknim frutat me dorë
Kishim kënaqësi pa masë
Dhe asnjëherë s’të harronim.
Sëndukët e gjyshes
Sëndukët e gjyshes sime
Tek qoshku aty unë gjeta
Shumë të vjetër, mbi 130 vjet
Çarçivet* e ndryshkur krisnin
Gjyshen s’e kam njohur
Nuk e pata atë fat
Të prekja të butat duar
Të një gruaje zemër artë.
Nuk di nëse ish e hollë
E gjatë, e bukur e mirë
Gojëmjaltë siç janë gjyshet
Me dashuri të pamatë.
Babain shumë e kam pyetur
Se si ishte gjyshja ime
Ai veç psherëtinte
Dhe futej në mendime.
Babë, babë, shpesh i thoshja
Kur isha shtatë-tetë vjeç
Mësova më shumë për ty
Kur bëra gjshtëmbëdhjetë.
Njoha babën tim bujar
Njoha hallën zemërmbret
Kështu gjyshe ime e dashur
Ta bëra portretin vetë.
E zgjuar dhe e bukur
Si lulet ballë sëndukut
Edhe gjyshi, rahmet pastë
Të krahasonte me flutur
O gjyshja ime e hijshme
O gjyshi im i mirë
Unë nuk e pata fatin
Të ndjej dorën tënde të dlirë.
Tani poet dhe pak plak
Thur me shpirt këto vegime
Si dy ikona njerëzore
Jeni përherë në zemrën time.
Gjyshja* ime kaq e ëmbël
E bukur dhe ngjyrë artë
Ti nuk veshje kurë tumane
Si shumë të tjera në fshat.
Sado që ti u linde
Në Spahaj, në Bënçën mal
Që vajzën kur e martonin
I vinin tërkuzë në pajë.
Ti s’veshe kurrë tumane”
Nga ato të Turqisë
Ishe e fortë dhe vigane
Pranë gjyshit tim, Qamil*.
O gjyshja ime e artë
Me pak vargje të përshkrova
Fjalë shpirti, fjalë zemre
Si dy shenjtë ju kujtova.
Menteshat.
Haxho Garo Guma.
Çitjane.
Reis Qamil Guma.
Litar i thurur me lesh që përdorje për t’u ngarkuar gratë.
Dashuria s’është mëshirë
Muaj Maj qe atëhere
Kur lulet dalin në lëndinë
Ishte vjeshtë si tani
Kur pylli humb gjelbërimin
Dhe ngjyrë ari bëhet ai.
Puhiza dallgëzonte grurin
Si valët e detit tani
Mbi lule ishin ulur bletët
Pemët era zhvesh më radhë
Nisin e shtegtojnë fletët.
Si dallandyshe n’arrati
Himerit të klasës së shtatë
Nuk i vure rëndësi
E hodhe si vesë shiu
Jetën të kushtoi ai.
Rini ngele gjithë jetën
Në Shqipëri e Itali
Të mungoi sinqeriteti
Pa familje, pa fëmijë
Të pëlqeu veç vetja ti.
Mbushur me hipokrizi
Po në jetë bëhet kontrata
N’dashuri e mirëbesim
Dashuria nuk mund të falë
Në liri ka veç mëshirë.
Demon ti, sot kur zbrite
Oh Muzë më le në pëqi
Më ktheve pas gjysmë shekulli
Çfarë ëngjëlli dërgove ti
Dhe çfarë vlerë ka kjo tani.
Vlera e saj është e madhe
Mbahet lart nga çdo njeri
Ta lexojë përherë i riu
Në dashuri sinqeriteti
Mëshira në drejtësi.
Good morning
Pranë nesh në punë
Xha Selo na mban gjallë
Muhabet, histori
Gjuhë të huaj siç di vetëm ai.
Por me zemrën si flori.
Good morning, good morning
E dëgjoj sa vi
O xha Selo, erdhe ti
Kështu nis dita me gajret
Mbyllet java e muaji shket.
Lum ne që të kemi këtu
Të duam e të nderojmë
Më mirë mos dil në pension
Dhe rri këtu që të ikin
Ditët me gaz shumë.
Jetoj e vetme
Jetoj e vetme, veç me ëndrrat
Me shpresat e strukura në shpirt
Jetoj me to pa një arsye
Për mirë apo për keq.
Dhe ëndrrat më shfaqen si dreq.
Jetoj e vetme, fillikat, si mos më keq
Jetoj pa miq, pa shokë e pa njeri
Kam shumë arsye të bëhem pesimiste
Bllokohem, nuk flas dot, rri vetëm
Trishtimi më mbush nga mbrëmja në mëngjez
Dua të ulëras, të nxjerr çfarë kam
Inatin, dufin, mllefin, ta nxjerr të keqen
Dua ato që janë njerëzore
Mbështetje në krahët e një njeriu të mirë
Gjithçka vetëm që unë të jem e qetë.
Orel Myrta
Kokë më kokë ne u mblodhëm
Foton tënde pamë të ngazëllyer
Këtu te plazhi, Mali i Robit
Sytë mbi të ne i mbërthyem.
Na prure ne shumë vegime
Kur ishe i vogël, një fëmijë
I zgjuar, i dashur, një çapkën
Sot je rritur, je i zgjuar, burrëruar.
Kokën mbi duar mbështetur vënë
Në mendime je i mbërthyer
Syzet me dy zemra ti ke vënë
Një për gjyshin e një për nënë.
Gjyshi, nëna kur e panë
Atë foto t’bukur prej fildishi
Sytë si diamante qielli ndriçuar
Ndrijnë në ballë si ylli i Memfisit.
Flokët në ar të flakëruar
Marrë nga flaka e Zeusit
Ti je bërë si Apolloni
Sa dhe lotët ne na ranë.
Gjyshi yt i përmalluar, edhe nëna po ashtu
Ne që ti na ndriçoje porsi lule
Me ca fjalë të mëdha, plot mendim
U gëzuam, u mallëngjyem sa më s’ka.
O ti, nipçja jonë i vogël, tani burrë
Na ka marrë malli shumë veç për ty
Kur të vish nga larg si një zog
Do na gjesh si një det plot dashuri.
Është e shkurtër paksa jeta përmbi dhe
Edhe puna e përditshme nuk mbaron
Po t’i shkruajmë këto vargje që t’i kesh
T’i mbash hajmali në jetë sa të rrosh.
Gjyshi, nëna ty të rritën me mundim
Nuk u vajti djersa dëm, kurrsesi
Dashuria jonë e pamasë është me ty
Të urojmë ne nga zemra lumturi.
Vitet ikin, shkojnë shpejt
Ne nuk jemi më të rinj
Dashuria gjyshër-nip
Na mban gjallë, na përtëri.
Rri dhe shkruan poezi
Rri dhe shkruan poezi
Aq të bukura sa di ti
Pastaj fillon me shaka
I kthen ditët në hata.
Numëron ditët me tespiet
Kur do të dalësh në pension
Dhe 90, dhe 80, dhe 70
Pezmi dhe akthi të shtrëngon.
Do mërzitesh, me patjetër
Kushdo e di këtë gjë
Një jetë tjetër do të nisësh
Sdi një harabel pa zë.
Por patjetër do kujtohesh
Për dy shoqe aty te puna
Që të zbukuronin jetën
Të lidhur si mish e thua.
Altinit
Një ditë isha në Delvinë
Kujtoj nipin tim, Altinë
Atje kishte shokë besnikë
E donin djalin punëmirë.
Ishe djalë si vetëtimë
Si lulja e parë në Prill
Kishte rrotull djem petritë
Që natën e bënin ditë.
Zoti lart merr me të mirë
Këtë radhë zgjodhi Altinë
La pas prindër e fëmijë
Dhe u shtoi një pikëllimë.
Altin Guma nga Luzati
Ishe djalë i atij fshati
Tepelenas si i ati
Bir bujar jo si të gjithë.
I ngjante fisit të vet
Që mikun di si e pret
Kush s’erdhi atë në derë
Gumajt nuk i ndan për jetë.
Jam mes jush
Nga një zgrip* i lartë në qiell
Unë ju shoh me dashuri
Fshini lotët e mos qani
Jam mes jush edhe tani…
Zgrip: cep, lart në qiell aty ku rrinë engjëjt.
Në buzët e mia
Ngjyrë fildishi kam në buzët e mia
Si fosfor më ndrijnë ditë e natë
Nuk dua me të përziej
Ngjyrën e të bukurit mjalt.
Fildishi, brir elefanti
Zoti ia dhuroi në ngjyrë t’artë
Dhe kështu ai e ndau
Tek njerëzit me faqen e zjarrtë.
Mes njerëzve si ti, si unë
Që mësuam diçka nga jeta
Emri i madhështisë së saj
S’pranon ngjyra të tjera.
Si në pyllin plot larmi
Që pemët zgjaten të marrin dritë
Në qendër qëndron vetëm ti
Me ngjyrën e fildishit t’artë.
Shtëpia e lashtë
Shkruaj shpesh për historinë
Në vargje të dalë më mirë
Shtëpi e vjetër, e lashtë
Hijeshon përmbi Luzat.
Të ndërtoi Zeneli i parë
Dhjetë dritare në çdo kat
Nëpunës i vezirit t’madh
Pranë kroit me sofat.
Shtëpi, skalitur me gurë
Që s’t’u shua fama kurrë
Rrite djem e prite nuse
Rrite vajza si burbuqe.
Shtëpi me të trasha mure
Me portikë gjithë nure
Odë e ngrohtë, derë bujare
Prite njerëz, moj kanakare.
Shtëpi me dhoma të larta
Nxorre njerëz, penëflatra
Që bënë histori të arta
Besa-besë me fjalë të pakta.
Nxorre Ali Kalo Luzatnë
Patriotin famëlartë
Që nderon të tërë fshanë
Nga Amerika në Francë.
Punoi për Shqipërinë
Telegramet vejnë e vijnë
Vilsonit dhe Çurçillë
Kajzerit dhe Austrinë.
Shtëpi që rrite Remzinë
Po ashtu edhe Arshinë
Gurgullon si Gurrëmira
Dy shekuj pa nxjerrë filiza.
Të ngrohtë e rrite Myftarin
Myzaferin dhe Novruzin
Nder i bëre gjithë Luzatit
Llamburit në mes të fshatit.
Me Zenel, Aliun e dytë
Me Qemon dhe Fatimenë
Nevzatin me gjithë Pëllumbin
I rrite si njerëz të mirë.
Moj e lashtë, moj e mirë
Mbrujte doktorin e dlirë
Në gjithë globin s’ka kufij
Na rrit neve krenarinë.
Në harkun tënd prej mermeri
Kanë kaluar luftëtarë
Agronomë, oficerë
Ligjvënës dhe vreshtarë.
Mos harrojmë Riza Gumën
Pemëtarin më të mirë
Që la gjurmë për ditët e sotme
Dhe që vlerësonte njerinë.
Behar ishte zemra e tij
Bujarinë e kish të parë
Kush e njohu s’e harroi
E kujton si punëmbarë.
E rindërtoi shtëpinë
Rriti, priti shumë fëmijë
Faten, Selon e Nebinë
Hanushen, Arian, Marinë
Sokol, Marlën, Elis e Fatmirë
Dhe së fundmi Arsid benë
Pas tij dhe shumë të tjerë.
Shtëpi e ngrohtë, me hark guri
Burove siç buron lumi
Asnjëherë s’do të harrojmë
Se pa rrënjë s’dimë ku të shkojmë.
Në brengën time
Si lis do të qëndroj me brengën time
Të fshehur thellë në shpirtin tim fisnik
Veç ti mund ta heqësh me t’thjeshtat mjekime
Ato popullore e jo antibiotikë.
Si kukull je, esmerka ime
Buzëqeshja të shkon shumë
Në ëndër dua të futem, të zhytem
Në zemrën që dridhet plot zhurmë.
Dhe sytë kur mbyll më shfaqet
Çdo natë kur dua të pushoj
Fytyra jote e qeshur, e ëmbël
Rri për orë të të tëra derisa të agoj.
Si gonxhe tulipani ti je
Nga ato që notojnë vargan
Gjithë liqenin befas e kthejnë
Në kopsh të varur persian.
Tulipanët s’i kanë qejf dalllgët
Se i trazon gjethet e mëdha
Valën e butë ledhatonjëse
E pret me dëshirë dhe sevda
Më i bukuri fustan
Më i bukuri fustan
Që të shkon sipas shtatit
Është i kuq me topa të zinj
E dukesh larg si leopard.
Kur fshihesh në savan
Në të madhin livadh
Sipër pemësh kacaviresh
Me të bukurin mirazh.
Të gjithë ta kanë zilinë
Përfshi t’madhin elefant
Dhe me zebrën vijoshe
Me të gjatën xhirafë.
Kur nga larg vjen tufani
Si të gjithë ne dhe ti
Savanës i jep njoftimin
Të mbrojnë veten gjithsesi.
Pranvera erdhi
Pranvera erdhi dalë ngadalë
Çairet poshtë kanë lulëzuar
Ledhet janë mbushur me qershi,
Me dardhë, mollë e kajsi
Me vello të bardhë gjithçka mbuluar.
Si nuset e përrallave janë stolisur
Lëndina për karshi është bleruar
Luleshqerkat ndjekin diellin
Të verdhat ndrisin që në agim
I marrin dhe i japin botës shkëlqim.
Përmes çairit dhe lëndinës
Përrli i malit rrjedh rrëmbimthi
Shkumbëzon si mantel i bardhë
Me flluckat e bardha si brerore
Dhe duket sikur dikë kap përdore
Mos hiq dorë nga livadhi e blerimi
Lulet e verdha janë shtrirë përreth
Gjineshtra, mimoza e mështekna
Zambaku, luleshqerka, trëndafili
Si zjarr ndezin lëndinën me bar.
Në gjumë çova nimfën një natë me yje
E vesha si flutur, i thashë disa fjalë
Lënduar ca ditë me shpirtin vullkan
Hiq dorë, të thashë, nga lulja e gjëmit
Që i rrallë është në lëndinën jetë.
Mos u gënje nga nga lulet me nuancë ylberi
Gjëmbin çdo nuancë e ka aty në mes
Një gjëmb që s’duket, por është shumë therës
E di kushdo që e ka provuar një herë
Dhe e shmang si gjë të pavlerë.
Meditim
Aty afër ku unë punoj prej vitesh
Me ndershmëri dhe disiplinë siç jam në jetë
Kam Mimozën e sjellshme, të mirë si dritën
Sonilën, Arjanën, Joridën e të tjerë.
Kam Ketin si motër, të dlirë, të mirë
Që s’të fal kur gabon, gjithkush e di
S’të njëh kush je, s’të bën mik
Puna mbi gjithçka, çiflik mbi çiflik.
Unë dalëngadalë ika nga jeta aktive
Çdo gjë ka pikënisje, fillim e mbarim
Por vjen një kohë dhe vjen një ditë
Pleqëria troket në çdo mjedis.
Po njeriu asnjëherë s’duhet të ligështohet
Puna me ndershmëri duhet bërë deri në fund
Një ulli e mbjell si bujku i moçëm
Për ta lënë si kujtim e mirënjohje gjithkund.
Ashtu dhe unë mundohem të largohem
Të lë gjurmë të mira në punë dhe në shtëpi
Përreth me nipër dhe mbesa si drita
Gjithmonë me miq, shokë e krushqi.
Në jetë kam bërë lloj-lloj pune
Shpresën nuk e humba asnjëherë
Pata kurajon të ecja përpara
Pata synim të mbetesha me nder.
Statujat
Me gjuhën e Sokratit fole
Atë ditë të bukur vere
Platoni ishte tepër larg
Në ishullin Lesbos, aty endet.
Kalla ise, kalla ise
Gdhendur në gurët prej shkëmbi
Zbukuruar kalldrëmet me statuja
Që hijeshojnë hijerënda.
Këtu Apolloni ngrihet gjigand
Më tej Artemisa qëndisur si Hëna
Afërdita më tej si nimfë mali
Dhe Zeusi me hiret e rënda.
Rruga 5 Maji
Aty te rruga 5 Maji
Lapidari yt ngrihet Qemal
Si kujtesë për luftën e bërë
Dhe për të shtrenjtin ideal.
Aty ti derdhe gjakun
Për të shtrenjtën liri
Atdheun deshe më shumë se nënën
Simbol mbi simbole, simfoni.
Buzëqeshja
Si flokët rela-rela ke buzëqeshjen
Të ëmbël si hojet pranverore
Me xixëllimën e zjarrtë të syve
Dhe trupin e derdhur prore
Zoti pa kursim të ka dhënë dhuntitë
Dhe këmbë, dhe dorë, dhe fytyrë
Me shpirt si ëngjëll fildishi
Dhë zërin e ëmbël si violinë.
Zonja Leta
Ju s’jeni kurrë plaka
Si the dhe ti zonja Leta
Jeni të moçme, duararta
Të ëmbla si vetë jeta.
Të sjellshme, me edukatë
Buzëqeshja s’iu mungon
Jeni shembull si në punë
Të rejat ju respektojnë.
Mos u trishtoni për vitet
Për thinjat me kresha bore
Janë ca shkallë të ergjënda
Që do kalojmë të tërë.
Pse mërzitesh zonja Leta
Për vitet që ikën, vanë
Pa të kuq, pa salltanete
Të bukur jetën e bënë.
Amaneti
Vdekja është mbret i botës
Mikja ime sot e jetë
Një amanet desha të lija
Atëherë kur më s’do të jem.
Bashkë ishim dimër e verë
Bëmë një dokument me shkrim
Dua që ndonjëherë të m’kujtojnë
Dhe të mos më lënë krejt në harrim.
Me sytë e tu të më shikosh varrin
Dy lotë të zbresin si diamantë blu
Të rrish pranë meje si kaprolleshë
Dhe një fije floku ta lësh këtu.
Nuk dua miq të futen në borxh
Se s’kam pasuri, s’kam kapital
E vështirë është jeta për të gjithë
Mbi dheun që prodhon bukë si ar.
As ty s’dua të të fut në borxh
Nuk dua jo, të të vë në siklet
Pa lekë i ke dy pika lotë
Një fije floku që krehëri heq.
Dëshirë prindi
Humor kam bërë që nuk kam vajzë
Kam dëshiruar që ta kem njëzë
Të qe e bukur si një hënëz
E sjellshme dhe me dorë ergjëndë.
Ashtu e doja vajzën time
Bjonde, elegante dhe trupgjatë
Sytë t’i kishte si i madhi qiell
Fjalën të qeshur, gojëmjaltë.
Por gjërat s’bëhen si i do, vëlla
Se s’janë gjithmonë në dorën tënde
Disa janë nga qenia njerëzore
Të tjera nga ai lart në qiell.
Anxhela
Sonte ka ditëlindjen
Nuk e morët vesh
Shoqja më e mirë
Gëzohet mes nesh.
S’ka gjë më të bukur
Më të hijshme s’ka
Dita e lindes së saj
Sot na bën me krahë.
Fry erë e Pranverës
Hajde më e nxehtë
Na beko ti shoqen
Për të bukurën jetë.
Vishe si qershia
Me të bukurat lule
Thuri një fustan
Vello nusërie.
Esmeralda
Zbathur do t’ecja mbi xham të thërmuar
Esmeraldë e bukur, kryeneçe
S’do më dhimbej këmba e gjakosur
Veç mos shkoje ti indiferente.
Një çikë mendjemadhe, je mikja ime
Megallomane thuhet në një gjuhë të huaj
Por s’kupton sa vuan dikush tjetër
Kur e shpërfill dhe e bën të vuaj.
Manushaqe e egër
Si manushaqe e egër të ishe
Me aromën më të mirë në botë
Ti shprehe vitalitet mendimi
Të pushtuar nga zjarri si sot.
Ndonëse e rritur në Tiranë
Nga një trevë vinim të dy
Dikush vjen më parë e tjetri më pas
Siç ndodh përherë edhe tani.
Babai të erdhi më herët
Bashkë me të erdhe dhe ty
Po unë çava vetë në jetë
Dhe shihemi shpesh të dy.
Hape telefonin
Hape telefonin mikesha ime
Nuk shaj, s’mërzitem për asgjë
Njerëzit që hyjnë në zemrën time
Janë atje e s’zhduken më.
Të dua, të dua, sa më s’ka
Se zemra s’më lejon ndryshe
Ti nuk je thjesht si të tjerat
Shkëlqen si dallandyshe.
Çfarë mendon ti, mikja ime
Unë s’dua të di asgjë
Kokëkrisur kam qenë dikur
Ashtu kam mbetur dhe tashmë.
Më gjyko sipas arsyes
Dhe botëkuptimit femëror
Mendjen ma ke bërë pyll
Zemrën ma skllavëron.
A do të jetoje vetëm ty
Mikja ime e veçantë, e vetme
Për shpirtin dhe zemrën time
Ta brengosje deri në vdekje.
Pse jeta është në këtë mënyrë
Askush s’përgjigjet, djalli qoftë
As Dante Aligeri me komedinë e tij
Me pezm iku nga kjo botë.
Do doja shumë të më prisje
Një kafe burrërore të pija
Në kuvlinë tënde të ngrohtë
Në zemrat që këndohet ndryshe.
Mos m’u mërzit, e bukura ime
Dhe mos mendo keq për mua
As në ëndrra, as në vegime
Unë sjell gëzim, jo hidhërime.
Natyra e bën jetën aq të bukur
Me pemë, me lule, me aromë
Në mal a në fushë qoftë
Gjithçka e hijeshon.
Ti mikja ime, shume e hijshme
Ke tjetër dritë në sytë e mi
Je më e veçantë se një flutur
Dhe një buzëqeshje si fëmijë.
Fjalë të bukura ka plot
Anë e kënd globit të madh
Po këto të miat, më beso
Vijnë prej shpirtit pa mëkat.
E ç’është njeriu vallë në jetë
Një qënie e lartë humane
Që lundron n’liqej të bukur
Blu, të kthjellët e të artë.
Tri netë, o mikja ime e mirë
Dikur të bëra zile
S’m’u përgjigje ty, o shpirt
Dhe vuajti zemra ime.
Pak kohë kam që të njoha
Dhe mora shumë hidhërime
Mallkoj të madhin zot
Që më lindi para lindje.
Ju jeni vajzë me kulturë
E brishtë, e ëmbël si njeri
Kurrë s’kam njohur ndonjë tjetër
Të flas me kaq dhimbsuri.
Dhimbsuria është njerëzore
Nuk është asnjëherë mëshirë
Kush njeh shpirtin njerëzor
Njeh më shumë veten e tij.
Dhe kështu po më ndodh mua
I plagosur sa më s’ka
Si notë e parë në violinë
Që një zemër varur mban.
Nuk e shpika unë si notë
Megjithëse muzikën e kam avdes
E ndjej, e prek dhe e shijoj
Vuaj, gati të vdes.
Vdekja s’është një gjë e bukur
Dhe për atë që e krijoi
Po si t’ia bëjmë, moj e dashur
Si t’ia bëjmë që lë pasojë.
Pasojat janë gjithnjë të rënda
Në jetë, hapësirë e kohë
Shumë poetë i shkruan dhimbjes
Dashurisë së pakurorë.
Dashuria s’është vetëm seks
Ajo ngrihet me mundime
Mjerë kush e kupton kështu
Ajo është diçka sublime.
Dashuria është ndjenjë që vret
Është dhe art që krijon
Është qytetërim që fal
Është një rubin që bekon.
Pse s’përgjigjesh ti e dashur
Telefoni nuk ka brirë
Nuk të tërheq për Devoll
As në Vjosën kaq të dlirë.
Hap telefonin, mikja ime
Zemrën nuk ta sheh njeri
Shpirti im i dëshpëruar
Natën pa hënë vjen tek ti.
Do vijë një ditë do më kërkosh
Për një këshillë, për një mendim
Do çosh mendjen të më zgjosh
Aty ku dergjet shpirti im.
Si hirushja në përrallë
Aty afër ku unë punoj preje vitesh
Me disiplinë, ndershmëri, sinqeritet
Kam Mozën e ndershme t’mirë si dritën
Sonilën, Arjanën, shpirt njeriu Joritën.
Kam Ketin si motër, të urtë e të dlirë
Që s’fal askënd kur në punë gabon
Kështu duhet të jenë të gjithë punonjësit
Kështu botën përherë e zbukuron.
Unë pak nga pak ika nga jeta aktive
Çdo gjë ka pikënisje, fillim e mbarim
Mosha e tretë vjen pa kuptuar
Pleqëria troket në çdo mjedis.
S’do ligështi kur vjen pensionimi
Puna do bërë me dershmëri deri në fund
Njeriu është si ai bujku i vjetër
Që mbjell një pemë për nipin e tij.
Ashtu dhe unë mundohem të hiqem
Paçka se ndonjehërë edhe e shkel
Mbesat dhe nupërit më vijnë rreth e rrotull
Xhaxhi Selos i shkelin syrin ndonjëherë.
Të drejtë keni ju nipërit e mi të mirë
Mos mendoni se xhaxhi s’ju kupton
Unë ka bërë jetë të vështirë
Kam punuar përherë me mish e me thonj.
Shpresën nuk e humba asnjëherë në jetë
Kurajo pata për të ecur përpara
Të bëja ca punë që kur s’i mendoja
Në shtete ‘armiq’ që ashtu i konsideroja.
Mikpritje gjeta, ngrohtësi e bujari pa fund
Si në të hershmet troje shqiptare
S’gjeta racizëm, përbuzje e fyerje
Dashuri mora si në tokën amtare.
Muza e dashurisë
Eneada jeni ju
Ç’mendon ti moj bukurane
Që ngjit shkallët dalë ngadalë
Je qëndisur si drenushe
Xhevaire nga çdo anë.
Kur ti shkallët merr përpjetë
Se jam gjysh me kulturë
Të kundroj ashtu në heshtje
Si një nimfë mbi lumin Gang
Me hire e bukuri të rrallë.
Zoti ty të ka stolisur
Me gjithë muzat e tij
Artemisa t’ka stolis
Si hirushja në përrallë.
Ke qenë porsi kukull
Flokëzezë e sytë e zinj
Kasemi të donte shumë
Megjithëse vdiq fare i ri.
Babain shumë e dëgjove
Si të ruaje një traditë
Me vuajtje u mbulove
Nga sot e ajo ditë.
Të keqen kur s’ta desha
Askujt dhe asnjëherë
Doja të ishe e lumtur
Të shiheshim ndonjë herë.
Po kështu vjen jeta
Syzeza zjarr, mikja ime
Shkele ligjet njerëzore
Dhe përpjetë lart u ngjite.
Gjithmonë unë të kujtoj
Pa shkak ne u larguam
Për karrierë pa mëshirë
Një shpirt gati e shkatërrove.
Kur lexoj Shekspirin
Diçka kam mësuar
Gjëja më e bukur
Është ajo që dua.
Ligjërimet e pyllit
Në pyllin e dendur njerëzor
Plot ngjyra, karaktere
Yjet dhe qielli blu
Kanë zbrit me plot mistere.
Dhe hëna me ngjyrë ari
Me flokët është në garë
Gjithë lulet e beharit
I shtron në tërë livadh.
Fytyra ndrin si dielli
Buzët si qershia
Vetulla prej ylberi
Trupi hurmë arabie.
Qafa si drenushet
Zërin melodioz
Fjalët porsi mjaltë
Zogut ia kalon.
Dielli ndoshta nuk lind nesër
Ndoshta dielli nuk do të lindë më nesër
Për mua dhe për ty, margaritarja ime
Të prita mbrëmë gjer vonë në dritare
Tek cepi që zbret thikë mbi trotuar.
Hëna qe e plotë dhe ndriste si argjend
Hijet e pemëve zgjateshin mbi asfalt
Trotuari që ngjyer me ngjyrë hënore
Dhe dukej se s’do të mbaronte kjo natë.
Prita gjatë në dritaren e hapur
Mbështetur mbi parvaz, afër një saksie
Njerëzit shkonin posh-lart si zakonisht
Po mungonin capitjet e së dashurës sime.
Mali i Çajupit
Një ditë isha në Çajup
I ftuar nga dhëndrri Bebi *
Shtroi sofrën mbi një gurrë *
Kënaqësi solli sebepi.
Mish, verë dhe raki
Jeshilëqe * pa kufi
Uji i ftohtë porsi brisku *
Aromë lulesh, bukuri.
Malet, kurorë gjelbëruar
Fusha bar e lule plotë
Zukasin bletët punëtore
E bëjnë drekën më të plotë.
Fusha lule dhe tërfil
Fruri i egër vallëzon
Si të jesh mbi një liqer
Që s’dihet se ku mbaron
Në një qoshe fusha mbjellë
Patate, speca, barbunja
Domatet ishin harbuar
Kënaqësi që sjell vec puna.
Atje tej tek një dëllinjë
Një bilbil ka hur fole
Këndon e thërret birbilin
Të vegjëlit vetëm s’i le.
Pranë gurrës, një kumbull mali
Me kokrra të vogla njomzake
Këndonte një kanarinë
Një këngë plot melodi.
Lart e poshtë shkonin veturat
Sa qesh unë nja shtatë a tetë
Aty afër janë ngrit stanet
Që janë gjallëri plot jetë.
Lart në brinjë një tufë dhish
Zilet e cjepëve kumbojnë
Dhe në fushën si livadh
Këmborë deshësh kundrojnë.
Zbrita poshtë nga Odrija *
Pleksur dëllinja me gruvina *
Ngjyrë kanë marrë si të qiellit
Në darkë ngjajnë porsi yja.
Dhe një tufë me thëllëza
Ngrihen, brofin me tërbim
Me të rrahurat e krahëve
Ma rrënqethin trupin tim.
Lerë mekën në një anë
Dhe Vatikanin e lashtë
Cajupinn e shenjtëroi zoti
Të qëndisur si me ar.
Bebi Qebini dhe Dona, fermerë në Çajup
Tavolinë guri
Perime të verës
Uji i ftohtë
Fushë bari
Fshat në Lunxhëri
Bar kacavjerrës.
Lulet e jetës
Fëmijët janë lulet e jetës
Të gjithë popujt kështu thonë
Por poetët e pavdekshëm
Me penë dhe art i lartësojnë.
Nga Ovidi te Virgjili
Nga Rumiu tek Naimi
Nga Robert bërnsi i ndritur
E deri tek Dritëroi.
Ja kështu, gjithë vogëlushët
Do i fus në këto vargje
Për fëmijët nuk ka rimë
Rimën e kanë përmbi faqe.
S’janë gjë lulet mbi lëndimë
Kur yllkat e vogla vijnë
Mbushin livadhin me gaz
Trendelinë mbi trendelinë.
Skllavëruesja e zemrës
E bukura, skllavëruese e zemrës
Ah, të të mo skisha parë kurrë
S’do t’i kishte ndodhur gjë shpirtit tim
Dhe vargje për ty, bukur thur.
E bukura, skllavëruese e zemrës
Ah, të të mos shihja kurrë
Ti hyre befas në jetën time
Dhe mua më ktheve në një gur.
Mitralieri
Kushtuar Medar Novrus Gumës. Mbas lufte u vendos në Rrogozhinë dhe vdiq në 1989.
Njëzet e tre vjeç isha kur dola partizan
Nga pushkët s’merrja vesh, veç patickës italiane *
I ri isha emocionet më përfshinë
Në luftën që na erdhi si murlan.
Në trup isha i fortë, i shpejt, i gjatë
Njihja pyjet, luginat dhe shtigjet në mal
Pak shkollë bëra sa c’bëhej në ato anë
Vetëm me fillore, të tjera s’kishin ardh.
Më panë nga trupi i gjatë, levend, lastar
Më thirrën një ditë në shtab, në komanë
Mitralier do bëhesh se na duhesh shumë
Më thanë dhe para më vunë një armë.
U gëzovë shumë si i ri e luftëtar
Fillova të studioj të bekurën armë
Bashkë me mua një tjetër 20-vjecar
Që ishte mbushës arme, po edhe guximtar.
Me mitraloz në krah shtegtuam në cdo anë
Maleve, luginave dhe kodrave rreth e rreth
Arma na u bë si trup, shpirt e krahë
Ne si fitimtarë, betejave të mëdha.
Vitet shkuan si ujë, o nip, o djalë
Por luftën e Vërmikut * e kujtoj jo rrallë
Kur urdhër morëm ng komanda
Që ne të dilnim në një qafë në majë.
Me furi u nisëm me Bejkushin nga Jukaj
Dolëm në qafë si era e djersa kullonte valë
Montuam mitralozin dhe hapën zjarr shpejt
Breshëri të gjata mbi gjashtëdhjetë gjermanë.
I pamë më sytë tona kur binin si degë të tharë
Britma e klithma vinin nga cdo anë
Gulconte mitralozi me plumba radhë-radhë
Betejë vërtet e egër, me trimëri të rrallë.
Pa nesh vjen kompania, të rinj djalosharë
Betejën e fituam me qindra vetë të vrarë
Në bëmë detyrën tonë të shenjtë
Ashtu siç bënë edhe shumë të tjerë shqiptarë.
Pushkë italiane.
Fshat në Vlorë.
Si përralla
Nga përrallat e vjetra përshëndet
Këndej me dorën e bardhë
Atje kënga e vallëzimi treten
Për një vend mahnitës, të rrallë.
Ku lulet e bardha shtrihen
Nën dritën e artë mbrëmësore
E tërë lëndinat këndellen
Me fytyrë të bukur nusërore.
Ku të gjitha pemët flasin e flasin
Dhe korin habitës këndojnë
Burime kumbuese përplasin
Muzikë e simfoni sikur thonë.
Dashuria merr nuancë të pastër
Si nuk e ke dëgjuar madhërisht
Malli magjepsës i natyrës
Të merr dhe ty mrekullisht.
Ah sikur të shkoja një ditë atje
Me zemrën time atje të pushoja
Gjithë mundimet le t’i hidhja prapa
Qetësinë natyrore të pushtoja.
Dashuria është dritë
Kurrë mos u shetëso asnjë ditë
Dashurisë gjithë bota s’i vë faj
Magjepsja fëmërore bën dritë
Trazon e trondit me faj e pa faj.
Shpesh më bëhet se vij pranë teje
Mbi krye të kundroj me kërshëri
I lutem zotit vec të të ruaj
Ashtu të hijshme, tërë bukuri.
Vdekja është natë e ftohtë
Dita është zheg zagushi
Dimrit më merr gjumi i ngrohtë
Dhe shpesh më shfaqesh vetëm ty.
Ty s’më sheh atje në errësirë
Këtu poshtë qëndroj me merak
Mjafton një vështrim të hedhësh drej meje
Të ngrohje sadopak një shpirt fillikat.
Malli për ty
Je aq e bukur sa një lule bliri
Bukuroshe, e ëmbla, e brishta
Të vështroj dhe më ndizet malli
Ikin prej meje çastet e trishta.
Ne jemi larg, po dhe shumë afër
Here caste të lumtura, herë mëri
Hyn e del si një zanë mali
Urrejtje jo, po shumë dashuri.
Dashuroj si gjithë bota
Zemrën ma ndeze zjarr
Nuk jam unë vullkani Etna
Të të mbuloj ty me zjarr
Dhe të mos jem vetvetja.
Dashuroj si gjithë bota
S’ka rëndësi vendi, mosha
Kam të pastër zemrën time
Dridhen damarë e aorta.
Nuk bëj duel si Pushkini
As përbetime të kota
Shpesh një fjalë dashurie
Ka fuqi më shumë se topa.
Nëse ti ke ndarë mendjen
Nuk sheh ëndrra në mesnatë
S’të vë faj, nuk të mallkoj
Ikim dhe shihemi prapë.
Lule e Vilajetit
Ti je lule e Vilajetit
Si zambaku i Prizrenit
Si rubin duke ndricuar
Unë jam nis për botë tjetër.
Ti ke diamant dhe perla
Kë cdo gjë që njeriu do
Dhe ke sy aq të bukur
Nuk di më shumë c’kërkon.
Për fytyrën e lëmuar
Ushtri gërmash po rendis
Vargje dalë nga shpirti im
Shtatin tënd po e stolis.
Kaq shumë më ke munduar
Vuaj e vuaj sërish
Më mban të robëruar
S’di më parë nga t’ia nis.
Endem në ëndrra të errëta
Si një murg, një eremit
Prs nga ty një shenjë jete
Dhe gjithcka e kthej përmbys.
Një buzëqeshje ëngjëllore
Fytyrën tënde përshkoi
Mua mu duk se rilinda
Zemra fort më fërgëlloi.
Pika lotësh poshtë më rrodhën
Dhe veten nuk e mbaj dot
Kurrsesi nuk e besoj
Që të kam humbur kot.
Vitet vijnë, ikin si lulet
Brezat zbresin poshtë në varr
Dashuria jo nuk tretet
Ngjitet lart në altar.
Veç një herë dua të të shoh
Të shtrihem të gjunjëzohem
Të të them pak para vdekjes
Të dua, të përgjërohem.
Në mal dua të ngjitem
Në kasolle bariu me dushk
Të ndjej kurmin femëror
Dhe Zefirin që m’përkund.
Në majëbredhash pemëlarta
Atje dua të pushoj
Poshtë zogj, përrenj shushuritës
Me simfoni të më mbulojë.
Jargavani
Unë të pashë mbrëmë në ëndërr
Sipër mbi kreshtën e malit
Kishe hipur mbi një pishë
Si një ëngjëll që tremb djallin.
Jargavanët mbi fytyrë
Mbaje një kurorë, burbuqe
Stolisur me gurë rubini
Vezullonte dritë e kuqe.
Brofa nga gjumi i ëmbël
Buzëqesha me mallëngjim
Si të isha një fëmijë
Që gëzon për një vegim.
Doja të tregoja ëndrrën
Por më shfaqej me mungesa
Ajo që shihet në gjumë
Shpesh nuk është si e vërteta.
Prita gjatë një telefon
Prita mesazh a një thirrje
Dhe kur ato nuk më vinin
Trazonin gjithë qënien time.
S’jam fallxhor dhe astrolog
Besoj në gjëra të shenjta
Një dashuri e pakryer
Rri më shumë nëpër ëndrra.
Humori
Kush pa keq nga humori
Që jetën e zbukuron
Ata pak që e urrejnë
Është kot që po rrojnë.
Zoti që bëri gjithësinë
Projektoi birin e vet
E bëri të qeshë, të falë
Ta mbulojë të gjithë me gaz.
Ikën jeta porsi uji
Aq me vrap sa se mendon
Me hare dhe me gëzime
Njeriun e zbukuron.
Lulet çelin vit pas viti
Si një ritual i lashtë
Tjetër hije ka dru lisi
Ulliri tjetër zakon.
Edhe pemët bëjnë humor
Në dimër a kur fryn erë
Kapërthehen brenda tyre
Ngazëllojnë shend e verë.
Babait tim
Lapidar meriton ti babai im, lapidar
Të ndërtoj me mermer ngjyrë ar
Po më fal, nuk mundem, tani jam plak
Me vargje do të ta thur, pak nga pak.
Do t’i mbedh gërmat si dallandyshja folenë
Kur nga mërgimi i largët rikthehet në atdhe
Ashtu dhe unë do zgjedh vargjet më të bukura
Si kujtim për nipërt dhe të tjerë.
Ti bërë natën ditë, punoje pa mbarim
Rrite fëmijë me nder, të lidhur bashkë tok
Shtëpinë disa kate sikur të ishe mbret
Pa u ankuar kurrë me miq e shokë.
Babai im, Reis Guma lindi në Luzat të Tepelenës në 1899 dhe vdiq po atje në 1987. Ka qenë shumë punëtor, profesionist në perime e frutikulturë. Konsiderohej si bostanxhiu më i mirë i Jugut, studentë të Institutit Bujqësor vinin e bënin praktikën aty ku punonte, për të kanë shkruar gazetat dhe radiotelevizioni shqiptar. Ai rriti dhe edukoi pesë fëmijë, 3 djem dhe 2 vajza.
Nënës sime
Me sedër të rrallë ishte ti, nëna ime
Me duar me kallo dhe kërcinj gërvishur
Dhe rrudhat te balli, nga dielli stolisur
E papërtuar kudo dhe punëbitisur.
Dhe kecat gëzonin kur në kullota dilnin
Të njihnin nga zëri me aromë nëne
Ti rendje ngado, mëngjes e mbrëmje
E palodhur, e bukur, ngjyrë hëne.
Unë derdh lotë kur hedh këto vargje
Të thjeshta, të ndjera, lapidare
Nëna, kryeshenjtore, e mira nënë
E heshtur mes të vdekurve, përmendore e të gjallëve.
Gruas sime
Tatjana, o e bukura ime
Sy blerta si gjethet e lajthive
Ti u more me edukimin e fëmijëve
Ndërsa unë punë, maleve, shtigjeve.
I rrite djemtë me mundime
Pranë teje ka qenë hija ime
Të urtit cuna kurrë s’i rrihje
Për ta ty je uratë Perëndie.
Me fat kam qenë syshkruara ime
Ti kurrë s’u mërzitje kur s’kishje
Krah meje qëndrove shtat selvie
Rubin i ndritur i zemrës sime.
Ishim të varfër, por jo kryeulur
Pritëm, përcollëm, të afërt dhe miq
Dhamë dashuri pa u kursyer
Respekti na ndoqi vit e ndër vit.
Mbetëm ndonjëherë zemërthyer
Po s’mbajtëm mëri, bëmë para
Jeta ka bashkë të mira e të liga
Ka disa që nderohen, të tjerëve u zhduket fara.
Motrës sime
E zonja je motra ime
Në Luzat zbrite nga malet
Malet Grebës, të ftohta, të thukta
Të bekuar nga Perëndia.
Grigjat ti i vë përpara
Me qengjat e tyre ëngjëj
Ndoshta të shajnë luzatarkat
Të papunët djegin shkarpat.
Tufën tënde nuk e ka njeri
E vetme përballon jetën
Je si ëngjëll përmbi ëngjëj
Me nipër, plot me fëmijë.
Elegji për Altin Gumën
Lulet e Majit t’i vumë sot, Altin bir
Petaalet e luleve derdhën lotë si nektar eliksir
Ora e keqe e mortjes, jetën ta mori papritur
Moj Urë e Lekëlit, na bëre hata, mynxyrë.
Re në xhade si një lis goditur rrufeje
Dora e zezë e fatit të la në rrugë pa ndjenja
Vajtuam të gjithë me ligje, me dhimbje
Flladi shpërndau pikëllimet tona.
O Altin, djali me cika c’na bëre o trim
Na ike dhe le pas një mal hidhërim
I le dy fëmijët, si dy yje pa baba
Dhuratën pa shokun e jetës në krah.
Të qajnë fëmijët me ngashërim, o baba
Të qan nëna jote me fjalë të mëdha
Era i con larg në pyje me gjelbërim
Me këngën e zogjve: Na ike Altin.
Ti ishe furtunë, zgalem në jetë
Të qan Sadati, Maksuti, dhimbje shumë
Qan Dona, Dhurata, Enkeleda me trishtim
Qan Laureta, atje larg në mërgim.
Të qanë kushërinjtë, kudo që qenë
Këtu dhe atje ku kanë marrë dhenë
Me lot zemre të qau gjithë Luzati
Dajo, xhaxhallarë, bashkë gjithë fshati.
Se ti ishe lule Prilli, o Altin
S’mendove për mua, Selaudinin, o bir
Që të donte aq shumë, si shpirtin o nip
Asnjehë s’të ndante nga zemra, o dritë.
Buzëqeshur s’u mërzite asnjëherë
Fryu erë e fundit atë ditë të zezë
Me miq e me shokë, Luzati ishte plot
Dy mijë vetë, Covidi s’i mbajti dot.
Në burra e në gra s’përmbahej dot loti
Qan Polemi me ligjërim si qëmoti
I kripuri lot ngurosi lulet e mortit
Për ty bir që sot po të merr Zoti.
Fjalët që tha Bashkimi, plot mallëngjim
Balsam për ty u bënë, o Altin o trim
Nuk deshëm të të shihnim shok bashkë me dheun
Por fati s’na dëgjoi nga jeta të rrëmbeu.
Ti natën bëje ditë, vetëtimë për gjithçka
Era përcolli larg të madhen hata
Degët ulën krahët për dhimbjen tënde
Qofsh i Parajsës, Altin si ti më s’ka.
Një zë i thellë më zgjoi në mesnatë
Shkruaj dy radhë, më tha, për këtë mandatë
Kjo dhimbje na trondit, s’na lë te qetë
Altin s’bën më nëna dhe s’mund të ketë.
U bënë bashkë të gjithë nipërit e mi
Floriani, Sindriti, Besniku, Platoni
Dhimbja juaj na mundon ne pleqve
Iu kishim pranë, iu kishim mbështetje.
Re si një lis papritur, goditur nga rrufetë
Në zemrën time je i skalitur përjetë.
Altin Guma u aksidentua me motorr në 6 Maj 2020, te Ura e Lekëlit. Ishte djalë i sjellshëm, bujar, i papërtuar dhe me shumë shoqëri. Ai u dërgua në Spitalin e Traumës, iu nënshtrua një ndërhyrje kirurgjikale, por nuk arriti të jetonte. Varrimi i tij u bë më 9 Maj 2022 ku morën pjesë mbi 2 mijë veta. Qofsh i parajsës dhe i mirësisë, nipi im Altin!
Poeti lirik, Sadik Bejko
Ç’të shkruaj për profesorin
Korife i letërsisë
Si një Promete i ngritur
I bën apel shoqërisë.
Njerëz, mos mbyllni sytë kurrë
Mos u bëni baltë e gurë
Breg lumi a vidh i thatë
Të përkulur der nëngjunjë.
Kush lexon poezinë e Bejkos
Dhe bën analizën e saj
Kupton filozofinë prej shekujsh
Mendimin skalitur me art.
Pushtimi i zhurmshëm nga jashtë
Ndez tokën me flakë e me zjarr
Por më keq është pushtimi i heshtur
Nga shqiptarë mercenarë.
S’ka rëndësi ç’pushtime janë
Në një pikë janë solidarë
Ta zhbëjnë, ta zhdukin këtë popull
T’i rrjepin lëkurë dhe asht.
Ka beteja e beteja
Nga kohët e hershme deri sot
Kur vargjet gdhenden me ndjenja
Janë kala që s’kapen dot.
Pronat
U desh kjo kohë të njihen njerëzit
Të njihej shoku, miku, fqinji
Të njohësh ata që je rritur
Vëllezër, motra, kushurinj.
Në këtë kthesë shumë të madhe
E para del prona, shtëpia
Secili për vete, zoti për të gjithë
U trand, u shkund gjithë shoqëria.
Shkriu si borë mali fisi, vëllazëria
Katrahurë vendi, plagë shoqëria
Të vrarë e të plagosur nga çdo anë
Me vello zie mbulohet Shqipëria.
Nga prindërit mora emrin e mirë
S’më mundi cmira, langaraqët
Të vjetër e të rinj i shoh drejt në sy
Mëshiroj të pangopurit që befas u shfaqën.
Syzet e diellit
Syze të bukura kishe blerë
Të errta shumë si deti i zi
Të mbrosh sytë nga dielli i zjarrtë
A dikush tjetër që të ndjek ty.
Matanë trotuarit isha unë
Më pe a s’më pe nuk e di
Unë mbeta thjesht i mahnitur
Nga hijeshia që ke vetëm ty.
Dhe thashë me vete u thefshin qelqet
Që fshehin dy sy, të bukur, të zinj
Një femër e bukur gjithnjë admirohet
Dhe njerëzit i mbush veç me bekim.
Bjonde është edhe luledielli
Sa hëna e plotë e një pranvere
Qafën rrotullon pas rrezes së diellit
Shoqëron atë nga lindja në perëndim.
Zemrat ngjajnë shumë me lulet
Nga veshja, nga flokët, nga sytë
Ndonëse në stinë të ndryshme lulzojnë
Bukurinë përherë tregojnë.
Kush ka sytë e tu si rubinët
Pluhurosur me grimca diamantesh
Në netët e gushtit flakërijnë
Si meteor në qiell, ndezur, përflakesh.
Thethi
Me rreze dielli do ta njom penën
Se muza sot më solli frymëzim
I ndodhur lart në majën e Thethit
Vargjet më vijnë thjesht me rimë.
Pashë për bojë, kërkund nuk gjeta
Kërkova shpatit të mbledh pak shtog
Ta shtrydhja atë për pak mellan
Të shkruaja në pllaka si ciceron.
Të shkruaj për ty këto vargje
Të bukura si lulet e bjeshkës
Të sapobuluara tani në Korrik
Si paralajm për ardhjen e vjeshtës.
Dje ja unë shkruaj, pena vezullon
Me ngjyrën e rrezes të verdhë ar
Ashtu si flokët e tu bjondë
Të verdha, të gjata, si margaritarë.
Dhe sytë e tu që ndrisin e ndrisin
E bukur e hijshme në këtë oaz
Si xixëllonjat që enden gur e lule
Në fund Korriku që ngjan si Mars.
Xhubletën ke veshur sot moj malësore
Qëndisur, stolisur nga çdo anë
Shtati yt si pemë shekullore
Monument i gjallë në Thethin legjendar.
Sipër Jezerca, e moçme shekullore
Me shkëmbinj viganë, të pastër, akullore
Vështirë të shkojë atje ndotja njerërore
Ajo që në qytete rri si një brerore.
Mos luaj që këtu në të bukurën bjeshkë
Kur uji del i pastër, të hijeshon shtatin
Me ajrin e natyrës që veëm të magjeps
Vitet mbeten pas si hija në mëngjes.
Këtu jeto përherë, me burrë e me fëmijë
Me pemë, bagëti, bletë dhe plot të tjera
Ashtu si të parët tanë në kohë të vështira
E mbajtën Thethin si vendi më me vlera.
“Arushat”
Qerrja qiellore nuk punon si hosten
Arusha e madhe, arusha e vogël
Hostenin dhuratë të shkretët qe
Parmendën tërheqin, dheun thërmojnë.
E madhja kapardiset me Afërditën
E vogla krekoset me Arushën
Dhe qetë në tokë me bujk e hostenin
Që i grin, i shtyn kur nuk lërojnë.
Po kuajt ç’bëjnë ata të frymëzimit
Ata që njeriun mbi kurriz e mbajnë
Rrëmujë e bëjnë krej njerëzimin
Shpërblimin që me kuaj-fuqi e kanë.
Kuajt që sollën nga stepat Xhinkiskanin
Kulturë, qytetërimin e bëri shkretë
Po ‘Gurin e Rozetës’ ai nuk e gjeti
Atë që Eva, Adami lanë si amanet.
Një fije floku
Një fije floku fshehtas ta kam marrë
Në formë dhurate, si kujtim
Do bëj operacion të vogël mu në gji
Ta vë atje si ndjenjë, si kushtim.
Ca rrahje zemre shpesh do t’i dëgjoj
Dhe ty e dashur përherë do të kujtoj
Se ndjenja për ty asnjëherë s’ka ndryshuar
Ditë dhe natë rreh në kraharor.
Varr të thjeshtë dua, amanet kam lënë
Te pllaka vetëm emrin dhe ç’kam qenë
S’dua simbol tjetër, yll, kryq a hënë
Nuk dua kurrë pllakë mermeri të rëndë.
Mbi të të mbijë tërfili me shumë fletë
Të duket si qylim i bërë nga natyra
Shqerkat të kullosin në pranverë
Dhe dimrit të rrjedhin ujërat shend e verë.
Në funeralin tim dua që të jesh
Dhe sikur në fund të botës ti të jesh
I dua dy pikë lotë në shenjë mirënjohje
Njeriu lind, jeton dhe më pas vdes.
Arna e Kukësit
Eh moj Arna plot lezete
Ke bërë turistët me vete
Malet me shtëpi të rënda
Aty ku bën folenë thëllëza.
Birbili këngës ia thotë
Në burim me ujë të ftohtë
Aty ku rritet dreri
Ahu, lisi edhe bredhi.
Ç’të shkruaj për ty vendlindje
Aty u rrita me thërrime
Me aromë dhe çaj mali
Rrite djem zemërstralli.
Përballë legjendar Korabi
Herë i blertë, herë borëmali
Në kufi me Peshkopinë
Për nga Jugu lumi i Fanit.
S’të pushtoi dushman sllavi
Maqedonas e gjermani
Kockat lanë në ato shkrepa
Se i ke djemtë levenda.
Bashkë me bukën dhe stëërallin
Barutin e kanë të parin
Luftuan trimat tanë
Dhanë gjakun për vatanë.
Ata qenë në luftën e parë *
Por gjaku s’mbaroi këtu
U derdh rrëke për atdheun
Në Tiranë të Kodra e Kuqe.
Osman Qenani me shokë *
Mbi gjermanët si shqiponjë
Sulmonte sa s’mbahej dot
Toëkn lau me gjak’ të ngrohtë.
Po nuk tuten djemt e Arnit
Në Kosovë luftuan sllavin
Halit Çoka, trim i malit *
Ka si shenjë lapidarin.
Vendlindja ime, plot lezete
Hallet i mbajte për vete
I dhe tokës djem të rinj
Për liri, jo salltanete.
Ashtu ishin djemtë e Arnit
Të dyfekut, jataganit
Të kuvendit e mejdanit
Besnikë vetëm të vatanit.
Lufta e Parë Botërore
Osman Qenani, dëshmor i Tiranës.
Halit Çoka, vrarë në luftën e UÇK-së, 1999.
Zyber Doçi dhe Kadri Bajrami, luftëtarë dhe pleq kuvendesh me Mehmet Shpendin nga Breg-Luma e Dukagjinit, vrarë nga serbët në 1908.
Dy rastësitë
Rastësia, tha Darvini, është mbret i gjërave
Në natyrë, në shkencë e shoqëri
Rrallë më ka ndodhur në jetën e gjatë
Të vinin bashkë dy rastësi.
Ja sot në trotuarin e qytetit tim
Takova një shoqe shumë të lashtë
Kish punuar tipografe dikur
Vishej me të gjelbër, i shkonte shumë.
Të rinj ishin dikur si ju tani
Moshatarë, shokë të besës shumë
Punonim natën thjesh si tipografë
Makinat punonin tik-tak, tik-tak.
Fotot dilnin të ngrohta si me gjak
Vitet iknin dhe ne rriteshim ditënatë
Makina punonte përherë tik-tak
Ne mbetëm shokë, me shpirt, me hak.
Një ditë, sic thonë, dy të mira s’nëhen bashkë
Fabrika u prish kur demokracia u hap
Ne ikëm ku mundën, unë në Romën e lashtë
Ti mbete në Tiranë, në kavakët * e gjatë.
Secili merr drejtimin e vet, ndjek një fat
Tridhjetë e tri vjet kaluan me tik-tak
Unë tani me nip dhe djalë të madh
Ti me vajzë e mbesë, tik-tak, tik-tak.
Rastësia është mbret i gjërave, mos harro
Se jeta ka bukuritë e veta në cdo kohë
Ti kishe mbetur e bukur, e hirshme
Shkëlqimi femëror ndihej kudo.
Kavak: Lloj plepi që rritet drejt lart.
Për ty
Një natë të tërë kalova
Dhe s’vura gjumë në sy
Për ty aq shumë mendova
Që ndjell vetëm magji.
Nuk di ku kam gabuar
Dhe pyeta zemrën time
Çfarë pati Beatriçja
Që iku nga jeta ime?
Të drojtur unë të gjeta
Në t’bukurin divan
Dhe iku brenga ime
Kur ty të ndjeva pranë.
Profesionet
Gjithfarë punësh kam bërë në jetë
Madje shumë i vogël, paradoleshent
Hodha farë misri pas bujkut në ara
Shumë herë mpreha qetë* e cava ugarin *
Bari punova në mal me dhi e keca
Longarin mbaja me vete, i bija në livadhe
Besniku Balo më vinte pas kopesë
Në krye printe cjapi me zilen e madhe.
Qitës mësova si ushtarak në profesion
Shqiptari qysh i vogël e zgjedh pushkën si lojë
Me shokët bënim gara në fushat e paanë
Të gjithë me sedër, askush të mos na i kalojë.
Më pas artin e luftës meësova me pasion
Ndërtova ura të gjata, të shkurtra, jo njëlloj
Cava shkëmbinj e shkrepa, u bëra dhe minator
Kanale, kapanonë, që jeta të lulëzojë.
I thinjur jam tani, i plakur s’di sa shkoj
Bilancin i bëj jetës si më iku, më firoi
Njeriu në jetë bën cdo profesion
Lë pas punë të mira, lë emër si fajkoi.
Mpreha qetë: Vë parmendën në punë.
Ugari: Toka që plugohet me parmendë.
Politika s’është për ty
Të thashë bir, mos u merr më me politikë
Politika s’është profesion për fisin tonë
Ajo të bën pa moral, përditë të ç’nderon
Hiq dorë të thashë, tani që s’është vonë.
S’më dëgjove ti, biri im, i zgjuar, i mirë
Iu fute një profesioni pa profesion
Le pa mbaruar të bukurën diplomë shkolle
Lajthite ti o bir, asgjë s’të shkonte fjollë.
Politika të heq erzin, emrin njerëzor
Të bën zemërgur dhe pa frena në dorë
Të heq gjymin dhe syhapur ëndërron
Të duket se vërtet diçka në jetë ndryshon.
Të thashë bir, hiq dorë nga politika
Shkëlqimi i përkohshëm që ajo të jep
Do marrësh për gjithë jetën
Urrejtjen, përçmimin dhe çdo ves.
Mësuese Rukie Ramës
Ishte kohë, kohë e keqe
Si në kodra, si në bjeshkë
Ju përditë udhëtonit
Në këmbë maleve të blertë.
Mesues kishe studiuar
Studente në kryeqytet
Kishe flokë të praruar
Fytyrën si perëndeshë.
Tu vunë sigurimsat pas
Që në dorë të të shtien
Dhe kur s’arritën qëllimin
Nisën avaze të tjerë.
Ti vazhdove punën tënde
Mësim jepje si përherë
Herë ishte midis nxënësve
Herë vetëm porsi vesë.
Të akuzuan si proserbe
Ti trëndafili me erë
Dhe më vonë të hodhën prangat
Njerëz të poshtër, të pabesë.
Të ngritën dhjetra akuza
Sic e dinin ata vetë
Dhë në burg të zi të çuan
Turp e për faqe të zezë.
Vitet ikën me ravan
Kohë është gjykatësi vetë
Të dha ajo pafajësinë
Rinia mbeti në bjeshkë.
Dhe ti lart, atje në mal
Një lis mbolle si kujtesë
Si apel për shoqërinë
Për të bërë mirë në jetë.
Je tani në vend të huaj
Në Belgjikë, në një qytet
U mëson shqipen fëmijëve
Rivjen si një mbretëreshë.
Lulet e jetës
Fëmijtë janë lulet e jetës
Të gjithë popujt kështu thonë
Por poetët e spikatur
Me vargje i hijeshojnë.
Nga Ovidi te Virgjili
Nga Rumiu tek Naimi
Robert Bërnsi, Dritëroi
Vargje thurën si jehonë.
Ja kështu gjithë vogëlushet
Po i fus në vargjet e mia
Për fëmijtë nuk ka rimë
Mbi të gjitha dashuria.
S’janë gjë lulet në lëndinë
Kur yllkat e vogla vijnë
Mbushin livadhin me gaz
Plot me lofra, plot me këngë.
Danieli dhe Maria
Më kanë zbukuruar shpirtin
Danieli me gjithë Marinë
Në kornizë varur në mur
Më hijeshojnë krejt shtëpinë.
Qëndroni atje si ëngjëj
Me një qenush tërë push
Kartolinë mbi kartolinë
Më duket se jam mes jush.
Atje larg në dhe të huaj
Në një qytet britanik
Shqipen ta mësoni bashkë
Se ju bën më shumë fisnikë.
Atë të bukurën e dheut
Që më ngjan me një violinë
Amanet e la Naimi
Për shqiptarët më të mirë.
Mendimet
Në darkë vijnë mendimet
Si margaritari
Mendime të pastëra
Si vetë qelibari.
I nis në hapësirë
Neuronet thërima
Të ndritur si yjet
Në t’kaltërin qiell.
Si fije mëndafshi
Sakir prej Indie
I tjerr brenda shpirtit
Zhytem në ëndërrime.
Mbylli sytë e dashur
Medito në heshtje
Aty poshtë jastëkun
Mbaje fletën time.
Vargjet nuk janë armë
Problem policie
Janë vargje Sadiu
Lart atje në Lindje.
Mikes së vjetër
Mikja ime e vjetër
Ngjan me Esmeraldën
Numrin që më shkrove
I ke hequr kartën.
E ç’më duhet mua
Një numër në tel
Kur të telefonoj
E fik dhe s’më merr.
Praëverë s’ka këtu
Dielli më nuk del
Reja mbulon yjet
Afërditën fsheh.
Nimfat humbën rrugën
S’duken asgjëkundi
Nuk di ç’faj kam bërë
Që mikesha humbi.
Ndoshta ke arsye
Të lutem, ma thuaj
Ndoshta je e drojtur
Megjithëse unë vuaj.
Art fashion
Një ditë po pija kafen
Në klubin “Art fashion”
Diku në lagjen timë
Te këndi “Children Leon”.
Ca vajza të bukura ishin
Si zanat nëpër përrallë
Me qeshje lozonjare
Si zogjtë australianë.
Qeshnin, kuvendonin
Dhe shpirtin ma trazuan
Të bukurat, të hijshmet
Gjithë qënien ma gëzuan.
Por s’kaloi shumë kohë
U zbeh gëzimi i parë
Vajzat me cigare
Sikur po bënin garë.
Nuk jam jo fanatik
Dhe as një prind pedant
Por vajzat me cigare
Më thyen me këtë akt.
Xhelozia
Mos u bëj xheloze, mikja ime
Nga shtazania a bjondia sykaltër
Në shpirt kam të bukurën time
Që befas më kthen në flatër.
Ika shpejt nga tavolina jote
Se s’doja të trembja zytë e zinj
E ëmbla gjithmonë kështu ka shije
Ari duhet fshehur, askush të mos e di.
Mesazh të kam nisur në një natë me yje
Që poshtë jastëkut të vësh me kujdes
Të ndjesh gjithë shpirtin tim
Dhe në qiellin e shtatë të jesh.
Mbaje aty poshtë këtë letër
Ca fjalë të thjeshta aty mbaj
Dhe kur të vijnë nimfat e natës
Kujto dashurinë time pa skaj.
Telefonata
Në telefon të mora
Me ndrojtje, me mundim
Nëse do më përgjigjesh
Apo t’më lije në harrim.
Kush shpiku këtë lajmës
Ka me siguri bekim prej Zotit
Të Zeusit hijerëndë
Dhe t’bukurit Apollon.
Të falenderoj shumë
Që hape telefonin
Të dy u ndjemë më afër
Dhe ngrohëm kraharorin.
Të premtoj në heshtje
Të premtoj pa fjalë
Jam gjithmonë prej teje
I vdekur apo i gjallë.
Vetëm sëmurë të mos jesh
As ty, as djali yt simpatik
Telefon të bëra dy-tri herë
Pa drojë dhe aspak frikë.
Në punë erdha me vonesë
Dhe pashë që s’ishit aty
Uroj që djali të jetë mirë
Mirë të jesh edhe ty.
Çdo lule ka ngjyrën e saj
Të bardhë, të kuqe a lejla
Ndryshe kanë joshësen aromë
Që shpirtin e ngre në hava.
Në livadh tërfili dua të prehem
Dhe gonxhet t’i kap me gishtrinj
Ato janë lulet më të bukura
Në fusha e kodra për karshi.
Gruaja e fyer
Nuk ishte veç thyerja e një vazoje
Tek ra pa frymë, aty në trotuar
Por ngashërima e gjithë globit
Që rrotullimin në mes ndal.
Një burrë një femër kishte fyer
Që fjalët kutërbonin tej e tej
E mbante veten për poet i shquar
Po ishte thjesht, një qënie e mjerë.
Ajo ishte strukur poshtë një reje
Ku rrinë banorët në trishtim
Me njërin sy kthyer drejt meje
Dhe tjetrin diku gjetkë, pa drejtim.
Më mbetën fjalët brenda shpirtit tim
Për fyerjen femërore me tërbim
Përveç meje të tjerë u ndjenë të fyer
Nga një burrë pa moral, që s’ish vegim.
Nuk munda gruas t’i shkoj pranë
T’i thoshja dy-tri fjalë si ngushëllim
Dhe brenda vetes ndjeva turbëllirë
Për njerëz të shkarë e pa shpëtim.
Atë natë papritur borërat zunë
Gjithë qielli i dimrit zu të ngrijë
Një shkak për këtë them me vete unë
Ish ky kërcënim e ky harbim.
Dhimbje vëllazërore
Shkëlqim Ismail Hysit
Kortezhi ecën ngadalë mes selvive në heshtje
Të këtyre drurëve që rriten shkojnë drej reve
Me krahë të mbledhur si të një fluture
Të urta, të heshtura, në pritje e përcjellje.
Atje më tej ca pisha të lashta qëndronin
Me degë të hapura kurorë si ombrellë
Mundohen të na mbrojnë nga dhimbja, thëllimi
Për ikjen tënde të shpejtë, të pandjerë.
Përballë te kodrat, në rrëzë afër lumit
Punuam së bashku, pothuaj një jetë
Bliret, mimozat e bredhat ulën kryet
Për ndarjen tënde kaq të behtë.
Atje në regjiment shumë vite shërbyem
Ndërtuar rrugë dhe ura, kudo në atdhe
Boria e komandës do të të ngejë nga gjumi
Si dikur kur ishim bashkë, në punë e jetë.
Këtu prehet Ded Prengë malësori
Aty më tutje Spiro Xovara i shkretë
Më tej akademik Ismail Kondi
Dhe ja tani dhe ty, mbuluar me kurorë.
Po ja që Perëndia s’qenka veç një ëndërr
Ndihmë nuk të jep, luten njerëzit e gjorë
Ashtu siç shkruante Dante Aligeri
“Zoti është si guri, akull dhe dëborë”.
Pjergulla
Me qershinë ti je dashuruar
Ti pjergulla razaki * mbjellë nga gjyshi
Me degët e saj ke shkëmbyer unazat
Që shtëpisë sonë i sjell veç gëzim.
Në maj dukesh pak rozë e bardhë
Qershia ta zbukuron gjelbërimin
Në qershor je vishnjë, kokërmadhe
Qershia të stolis me vathët e një vajze.
Në Korrik e Gusht jep hijen e freskinë
E unë tek ty pushova në një ditë
Një ditë me vapë dhe zheg përvëlues
Në mendime rashë, por nuk u ndjeva ngusht.
Qysh Qamili të mbolli bashkë me qershinë
Aty në vitet e lashtë të 1900-ës
Kur erërat frynin ndryshe e jo si tani
Pushtimi otoman rëndonte mbi të dy.
Kujtimet larg më çuan se gjyshin nuk e njoha
Dhe drurin tënd të vjetër me dashuri shikoja
E prekje me dorë lëkurën tënde plot kallo
Lastarët e tu dhe gjethet porsi dora.
Nga zhegu shumë herë më keni mbrojtur
Dhe ndjeja përbrenda një mal me dashuri
Më dukj sikur më vinin afër meje
Duart e gjyshit tim, tani në përjetësi.
Veshët e rrushit të kuq varur tek qershia
Në stinën e caktuar të zbukuronin shtatin
Ti vaje medalione të kuqe, të mëdha
Si nuse e stolisur, me flokët me këna *.
Me qershinë pranë, përherë je dashuruar
S’iu ndau as bora, ngricat, e reshjet e shiut
Asnjëherë s’u grindët për lule e për fruta
Por mbetët si simbol në jetën e njeriut.
Sa mirë do të ishte që edhe njeriu
Të merrte pak nga ju, të kishte botën tuaj
Që sillnit veç mirësi stinë pas stine
Qershi edhe rrush, gosti tavoline.
Razaki: Lloj rrushi.
Këna: Bojë flokësh.
Në Luzat
Fshat i vogël sa një pëllëmbë
Një lis që të fton të falesh
Shtëpi prej guri, ngritur në shkëmb
Si zgjatim i këndshëm malesh.
Në mes lart, një rrugë që di ku shkon
Me sy mbërthyer si tek ylli
Ku shpesh shqiponjë të gjallë takon
Mjafton të shohësh pak nga qielli.
Gjithçka s’duket nga kjo pllajë
Po s’do të thotë se është venitur
Pak të fryjë gryka e Kelcyrës
I ftohti hyb brenda pa trokitur.
Fshat i vogël, ngjyrë ulliri
Dikur i bukur, sot pak i ngratë
Çdo ditë mallin lan me lotë
Pret të kthehen emigrantë.
Të punojnë tokat me ujin
Të vënë stanet nëpër brigjet
Të gjëmojnë këmborë e zile
Të gjallojë kënga në shtigjet.
Dhe longari bashkë me fyellin
Duet të bëjnë këmborë e zilet
Dirigjentë të bëhen pyejt
Aromë të japin lulebliret.
Rrugë të mbarë vargjet e mia
Rrugë të mbarë vargjet e mia
Ju mbledh ngadalë si bleta mjaltin
Të gurgulloni si burim uji
Në ditë qershori nga një cep mali.
Të shlodhen njerëzit kur lexojnë
Pas pune ku kthehen nëpër shtëpi
Të ndjejnë çlodhje e kënaqësi
Nga hallet e smogu, si kapele u rri.
Rrugë të mbatë vargjet e mia
Shumë vite ju mbaj në qeli
Vargjet e mia, ca brenga malli
Thurur thjesht me modesti.
Ëndërr e gjatë
Prej bukurisë se vet sëmuret mendja
Dhe në vetmi nis e krijon
Vargjet rrëmbejnë shpirtin e poetit
Troket në zemra, brenda ju fton.
Mërzi rinie është dashuria
Shërimi i saj për vite zgjat
Bien idhujt, ikin ëndërrimet
Jeta vetveten reale shfaq.
Në shtratin ideal të mendjes
Është magjia ajo që tërheq
Po mbolle erë korr furtunën
Dhe shtegun e jetës, jo nuk e gjen.
Shpesh në rini vuajmë, lëngojmë
Të mirën zgjojmë, vjen si flurudhë
Nga fundi i jetës në të ngrysur
Ndonjë furtunë na shfaqet në udhë.
Ka disa gjëra në jetën e gjatë
Lakmia, pasuria, ambicia, dashuria
Vijnë e shfaqen njera pas tjetrës
Dhe grindjet vijnë varg e varg.
Pasqura vezullake që mban në çantë
Ruan mistere që duhet që ti dish
Fytyrën e shfaq si është në të vërtetë
Si një kornizë punuar pa fildish.
Ah, të jetoja diku në shkretëtirë
Me shoqen time një hyri e bukur
Që ta harroja racën njerëzore
Pa urryer kënd, as shpend, as flutur.
Ka lumturi në pyllin ku ‘ska shtigje
Ka ngazëllim në rërën ku s’ka njerëz
Ka shoqëri ku bota s’të bezdis
Dhe në gjëmimin e detit ka muzikë.
Si gondolë e bukur Veneciane
Natën në detin e trazuar
Shtrirë mbi pasqyrën e ujit
Si zgalemët pendëbardhë
Me trupin si qelibar
Ledhaton valëzat e tij
E lehtë, e bukur, porsi bleta
Si sirenat në një përrallë.
Elegante del nga uji
Me bulëza uji, margaritar
Ledhatojnë trupin brilant
Manushaqe në behar.
Edhe këmba që shkel rërën
Syrin si magnet e thith
Psherëtin kushdo që sheh
Edhe botën e përmbys.
Lart te këmba e fildishtë
Një rozet me ngjyrën vjollcë
Të fton si kopështi i Edenit
Si ti tjetër s’ka në botë.
Përmbi gjoksin e praruar
Si krahë flutura të shkruar
Të mbulojnë tërë ëmbëlsi
Shtatin tënd të praruar.
Moj shtat-hollë elegante
Trupin yll porsi selvi
Në të majtë një tatuazh
Si kujtim i bukur rri.
Nuk di ç’do të thotë ky emër
Mbase ka kuptim sublim
Një simbol dashurie
Më sjell pranë një vegim.
Ajo zemër s’të tradhton
Është memece kasafortë
Që mban brenda diamante
Dy zemra që rrahin fort.
Nganjëherë psherëtin
Nganjëherë derdh pika lot
Shpesh herë rri e emndohesh
Për një jetë që s’shoi kot.
Poshtë butësia e rërës
Lart flladi diellor
Më trondite këtë herë
Si një nimfë që s’shfaqet kot.
Je e ëmbël porsi mjalti
Je e ëmbël porsi mjalti
Kush thesaret t’i zbulon
Je me shtat si Artemisa
Je e bukur më kupton.
Ç’më zbriti sot kjo muzë
Natën vonë me qiellin blu
Tek po shihja Afërditën
Që më erdhi bash këtu.
Këtu afër Posejdonit
N’gji të detit Adriatik
Po t’i shkruaj këto vargje
Me shkrimin gërma latin.
Një nga një i mblodha fjalët
Si bleta mjaltin në Prill
Do ta vë në këtë libër
Si mirënjohje, si kujtim.
Mbi Dajt
Hapet shpejt më shumë agimi
Dritat nisin zbardhëllojnë
Gjatë e gjerë majë malit
Në det mjegulle valëzojnë.
Të kem çizme shtatë miljesh
Do të turresha me të katra
Te shtëpi e vogëlushes
Përtej maleve të larta.
Që nga shtrati ku bën gjumë
T’i heq lehtë ato gardinë
Ta puth lehtë mu në ballë
Lehtë dhe gojën me rubina.
Lehtë asaj t’i belbëzoja
Me gjoksin me dy zambakë
Nga dashuria skush s’humbi
Jeta duket më e gjatë.
Ke zemrën si diamant
Safirë janë sytë e tu
Të ëmbël e hireplotë
Është i lumtur çdo njeri
Që e përshëndesin ngrohtë.
E ke zemrën diamant
Që ndrin me zjarr e shkëndija
Është i lumtur çdo njeri
Që i flet veç dashuria.
Buzët e tua janë rubina
Askush s’ia kalon me hijeshi
Është i lumtur çdo njeri
Që jeton me dashuri.
Sikur të njihja lumturinë
Sikur ta gjeja unë në botë
Të vetëm krejt në blerim
Do kish veç gëzim, jo lotë.
Edhe 100 ditëlindje
Dhjetë Maji, zenithi i luleve të pranverës
Çelin vjollcat, karafilat, lulet pa mbarim
Piqen qershitë, mushmolla e të tjera
Në darkë nëpër livadhe xixëllonjat ndrijnë.
Çairet janë mbushur me lule blerim
Dhe zogjtë nëpër degë cicërojnë
Shoqet e Aldës kanë ardhur sot te ajo
Dhe për ditëlindjen fort e urojnë.
Alda me fustan ngjyrë qielli të hapur
Si konteshë e hirshme dhe si yll
Buzëqeshjen e ëmbël si një nimfë deti
Shkëlqen mes tyre si një karafil.
Stolisur janë shoqet te ‘Krehëri i Artë’
Si zanat e bukura në legjendën e lashtë
Si bletët janë mbledhur t’i bëjnë serenatë
T’i urojnë ditëlindjen shfaqen krahëlartë.
Unë dhe nëna e Aldës rrimë te oborri
Emocione plot ndjejmë te kraharori
Gëzimi i fëmijës mbi të gjithë gëzimet
Jetën zbukurojnë, harrohen hidhërimet.
Urim për ty
Të shkruash për ju kudo gjendet boja
Dhe letër shkrimi me shumicë ka
Si gjelbërimi gjithmon vjen Prilli
Në maj lulet harlisen pa skaj.
Rastësi e bukur ngjarja jote
Ditëlindje me dy kalendarë
Që përfshijnë pranverën, Prill-Maj
Nuk ka më bukur, gjë krejt e rrallë.
Fustani ngjyrëkaltër të shton bukurinë
Të fsheh moshën pesë apo dhjetë vjet
Kalofsh mbi njëqind pravera
E lumtur në jetë përherë të jesh.
Kujtime
Një longar dëgjohej lart mbi korije
I binte bariu melodi duke qarë
Kulloste grigjat e bardha, pak laramane
Tingujt shpërndahen anë e mbanë.
Ti mjel në mëngjes herët pa gdhirë
Në drekë kur i ngrë nga mërzima
Në darkë te hija e lisit në vathë
Por qumësht fëijtë e tij nuk kanë.
Dikur në stane gjëmonte këmbora
Zilet ia kthenin, çoket mbanin iso
Balua ndonjëherë i përshëndeste
Dhe bariu përhumbej në mendime.
Por ja vitet rrodhën dhe ikën, vëlla
Kolektivizimi i përpiu të gjitha
Longari tingujt i nxjerr dike qarë
Mjerim ngado, këmbëkryq varfëria.
Fëmijët e vegjël qumësh më s’e panë
Djathë e gjalp hanin me racion
Balos i mbetën himet e tërshërës
Aroma e mishit zhdukej në horizont.
Ç’u bënë kopetë e para të Ilirëve
Që popujt përreth ua kishin zilinë
Ku vanë poetët e Rilindjes
Që gdhendën “Bagëtinë e Bujqësinë”.
Ç’u bënë kenat, dhentë, lopët
Ku humbën pelat që bënin mëzat
Ku ikën kujat e bardhë me nuse
Që jetën e bënin gjithnjë të begatë.
Pse u fashit puna me bimët në ara
U harrua kur mbillen e korren të lashtat
U harrua si mbillet bostani, domatja
Njërëzi rronin sa kreshtat e larta.
U fut dembelizmi, në pore e qelizë
Ngordhi vervi i punës që bën ekonominë
Humbi tradita, fisnikët, bujaria
Shkreti nga çdo anë, njerëz si bagëtia.
Malvina
Si konteshë japoneze ti je
Me trupin si lule paparunë *
Ecjen, fllad mëngjezi pranveror
Flokët si freskuese pekiniane
E folura e qetë, tërë delikatesë
Fjalëpak dhe e qeshur si Dea
Në shoqëri e dashur e modeste
Vjen e ikën, e bukur si reja.
Një urim për ty ne rezervojmë
E lumtur të jesh sa më gjatë
Në punë nimfat të të ndihmojnë
Ëngjëjt ta shtrojnë rrugën me fat.
Kalon si një kaprolle
Buzëqeshje pranvere ke mbi krye
Hyji yt asgjë s’të ka kursyer
Kurorë lulesh të ka vënë mbi flokë
Fytyrëbardhë dhe e praruar.
Monofill si selvi kanadeze
Valvitet trupi yt i hollë
Zëri si bribli ndër pyeje
Ku burimi dhe vesa e freskojnë.
Çapi yt si i zanës së malit
Pa zhurmë kalon si një kaprolle
E folura e qetë, lozonjare
Vajzë përmbi vajza dole.
Ndoshta shoqet bëhen xheloze
Për hire që Perëndia të bekon
Ti s’luan me bukurinë si të tjerët
Dashuron me shpirt, askënd s’lëndon.
Plagët e shpirtit
Aty tek një shkëmb në mes të detit
U gjenda unë fare rastësisht
Ulur rri dhe shikoj përreth dallgët
Si kaltërsia thyheh përmidis.
Peshqirë të bardhë formonin valët
Me shkëmbin janë në ring për boks
Po shkëmbi kokëfortë sa dhe deti
Njësh na bëri në të tre sot.
Një shtëllungë hedh pikla uji lart
Si tym i bardhë vesë e avull tok
Me aromë e mjelmë kripës ngopur
Si shatërvan uji përplasen në tokë.
Iu luta pikëlave mua të më lagnin
Era i merr tutje dhe nuk më ndihmoi
Doja të më largnin ato parreshtur
Në shpirt dhe në trupin tok.
Po ja unë me fat nuk ndodha
Se dita dhe deti ishin ftohtë
Po një zë thellësie shpejt më erdhi
Më këshilloi atë që du ju tregoj.
Dëgjo këtu ti, i miri njeri, bujar
Ca ligje nuk i ditke që janë nëntokë
Me ujin e kripur e të pastër
Lajmë vetëm trupin, në shpir s’hyjmë dot.
Plagët e zemrës kurrë ne s’i shërojmë
Edhe pse e dimë se njerëzit vujanë përditë
Zeusi këtë të drejtë s’na i dha
As ne dhe as hyjneshës Afërditë.
Plagën e çdo shpirti e mbyll kush e hapi
Melhemin e vetëm asaj ia kanë dhënë
Lutju Perëndisë, mëngjez edhe darkë
Që të vijë sërish, ta kesh aty pranë…
Një dallgë e madhe buçiti në shkëmb
Stërkala të mëdha më ranë para e pas
U zgjova ndërkaq nga meditimi i brendshëm
Dhe deti më shikonte ëmbël e me gaz.
Një zgalem u ngrit lart fluturimthi
E ndoqa me sy, ikte qiellit të kaltër
Plagën e shërojmë të dy bashkë
Shpesh të kam thënë e dashur mike.
Entela Koja
Freski, dritë, hapësirë
Shi u butë pranveror
E ëmbël, më shpirt të dlirë
Ditëlindjen ka shoqja jonë.
Trëndafilat kudo janë ndezur
Si përqafimi i pemës La Roen
Lulet janë harbuar nga vesa
Shndërrisin e qeshin me polen.
S’ka më bukur kur feston ditëlindjen
Mes shoqesh dhe shokësh të mirë
Njerëzit e vegjël plakin veten
Ata të dlirët dalin mbi vetminë.
Everalda Hajdini
Dhe yjet duken më të bukur
Hëna e plotë ndriçon bindshëm
Një grusht rrezesh derdhen si ar
Mbi kryet dhe shtatin e hijshëm.
Zogjtë këdojnë hareshëm
Gjethet mërmërisin si bletë
Zanat janë veshur si për festë
Everaldës i urojnë fat dhe jetë.
Çdo ditëlindje, një gëzim më vete
Merr tjetër kuptim me miq dhe shokë
Për Everaldën, shoqen tonë
Fjalë zemre japim të gjithë tok.
Arkitektët
Studio a zyrë më simpatike nuk ka
E vockël, por brilante hireplotë
Inxhinierë të rinj si smeraldë rreshtuar
Punojnë e gumëzhinjnë si bletë në zgjua.
Shefe Entela, e qetë, e qeshur në sjellje
I trajton vartësit si motër e vëlla
Edukatë kanadeze ka sjellë në zyrë
Mirëkuptim me të gjithë ajo ka.
Andi, më korrekti, me zë ulët flet
Me anglishten që e shqipton perfekt
Saraçi, Karafili, Nelsoni, Sherina, Malvina
Punojnë në grup, secili fjalën e vet.
Dhe vajzat inxhiniere, pa fjalë, të dlira
Të zgjuara, të sjellshme, si yje, si dritë
Zëri nuk iu ndihet në zyrë ku punojnë
Tolerancë dhe dije shpalosin çdo ditë.
Kështu mendonte filozofi i lashtë, Platoni
Në librin e tij të famshëm ‘Republikë”
Çdo njeriu duhet të shquhet në punën e tij
Ta bëjë në kohë, me rregull, disiplinë.
Dhe unë në jetë me shokë të mirë punova
Dhashë e mora pre tyre për të qenë njeri
Por kohët ndryshojnë dhe dalin njerëz të rinj
Që mendojnë ndryshe, pa cmirë, hipokrizi.
Artemisë e hotelit ‘Ardo’
E bukur, e gjallë, e hijshme, elegante
Siç të lindi zonja Eva *
Stolisur me uniformë gjahtari
Sandale elegante që t’i përkund era.
Fustani me pala të mëdafshta
Thurur me petale vishnje mali
Valvitet nga puhia e pranverës
Aromë lëshon si gjethe përralli.
Harki i shigjetës prej druri Ambrozio *
Hedhur mbi shpinë si dorëz gruri
Për gjah ke dalë te burimi i malit
Dhe pret e pret si statujë guri.
Drenushat një ditë do vinë të shuajnë etjen
Mos i gjakos me shigjetat e tua
Ato kafshë të shenjta që enden korijeve
Janë qënie të pafajshme nga foku në thua.
Eva: Gruaja e Adamit.
Ambroza: Në mitologjinë greke quhet druri që bënte fruta për perënditë që i hanin ato dhe ktheheshin në të pavdekshme. Këto pemë i morën titanët nga sofra e Zeusit dhe ia dhanë Evës, gruas së Adamit.
Tirana ime
Studjo e krijimit do ta quaj Tiranën
Atu ku djersijnë për punë të çfardoshme
Kur njerëzit punojnë për këngët dhe vallen
Dhe sportet e larmishme, të shumëllojshme.
Atje ku flitet shumë për kulturën, librin
Aty ku organizohen lojëra masive
Maratonat për çdo lloj moshe
Deri te hipizmi, sporti i Ilirëve.
Atje ku kryhen lojëra fluturake
Me delta plan dhe parashutë
Me balona e kostume shumëngjyrëshe
Që nisin nga kjo studio e mençur, e urtë.
Arjan Sukniqi udhëheq me mjeshtëri
Një grup intelektualësh të rinj
Shefin e dëgjojnë në heshtje, me respekt
Por edhe ai reflekton me risi.
Këta djem e vajza, me fantazi punojnë
Nuk njohin orar pune a pushim
Nuk rendin asnjëherë për shpërblimin
Po mendojnë për të këndshmin argëtim.
Leitmotivi i tyrë është një
Më tha një ditë Miriami
Të bëjmë që të gjithë qyetarët
Parkun ta vlerësojnë së pari.
Slogani ynë është shumë i thjeshtë
Kulturë, edukim, argëtim e sport
Të gjithë të bëhemi më të ndjeshëm
Për mjedis të gjelbër dhe komfort.
Bleta
Puhia pas shtrëngatës së fuqishme
Lëkund fort degë dhe hala pishe
Dhoma përbrenda errësohet pak
Dhe mbretëron pak freskia.
Penën marr të shkruaj ndonjë varg
Kryet ngre dhe dëgjoj shiun që bie
Mbi faqen e bardhë ku shtriqen gërmat
Një bletë u ul rrethuar me hije.
Bletëz hireplotë nga mbive papritur
Me pluhur të artë shtati yt ndrit
Prej çfarë poleni kështu je zbukuruar
Që slodhessh së punuari natë edhe ditë.
E lashë bletën të ecte mbi vargje
E shihja në heshtje, gati e admiroja
Përherë luleve duke mbledhur nektar
Krijesë e çuditshme me zemrën si mal.
Vjeshta
U davarit mjegulla poshtë në luginë
Toka si frymëmarrje avull lëshon
Pylli ngjyra të ndryshme ka marrë
Nga gjethet e pemëve që bien poshtë.
Tek-tuk ndonjë grifshë a mëllenjë
Lëvizin në pyll plot nxitim
Të kapin foletë lart në degë
Strehën e ndërtuar si shpëtim.
Dhe ketri hajdut me të shpejtë
Tek një gështenjë kokkra nxjerr
I merr ato me vete dhe i fsheh
Se miku afër tij mund t’ia vjedh.
Zvarranikë gjëkundi s’duken mbi dhe
Dallandyshe dhe lejlekë këmbëgjatë
Dhe qukapiku i shkurtër topolak
Trokitjet në drurët e pyllit ka ndal.
Të thashë mikja ime një ditë
Porta e vjeshtës hapet ngadalë
Ajri i ngrohtë ngjitet lart e më lart
Vjen nxitimthi i ftohti acar.
Ne këtu poshtë nga vendi s’lëvizim
Petkat i ndryshojmë me nge
Diku garderobave kërkojmë
Veshje të trasha për stinën e re.
Mos e vrit veten, vëlla
Ah, nuk po mundem t’i mbaj dot brengat
Mos e jep jetën tënde kot, vëlla
Pse për këtë të lindi nëna jote
Lindja jote, gëëzim shtëpisë i dha.
Jo, prindërit pushkën s’ta kanë dhënë
Që ti të vrasësh njerëz andej-këtej
S’të patën rritur dhe s’të patën nxënë
Vra dhe vritu për allah me gjithsej.
Të parët tanë askujt në kohë të hershme
S’e derdhën gjakut kot dhe pa mëshira ata
Erdhe në jetë për një jetë të ndershme
Mos e jep jetën tënde kot, vëlla.
Ç’të duhet ty Siri, Afganistan, Irak
Në shemben a jetojnë aty një mijë vjet
I thjeshtë ishte babi yt i ndjerë
Dhe kusarinë sta la kurrë amanet.
Valla i dashur, kur je në ato luftime
Nënën, një çast mundohu ta mendosh
Se si me lot e lan shtëpinë dhe trojet
Të pret t’i vish që të mos ndihet bosh.
Në atdhe ku rëndësi ka vlera
Qan nëna e pafaj për djalin që iu nda
Do ta lësh të mjerë, të braktisur
Mos e vrit veten tënde kot, vëlla.
Dhe nusja i shkon ditët me trishtim
Në zjarr të luftës a e kujton ti
Ditën e dasmës sa ishit të gëzuar
Gjithçka e braktise, le pas boshësi.
Ç’të duhet ty, ISIS e terroristë
Perëndi, gua, djall a çfarë të jetë
Kthehu në shtëpi sa nuk është vonë
Nga një luftë që aspak të përket.
Ëndrra
Në kohën kur në xhep s’kisha asnjë grosh
Lumturinë e gjeja natën duke ëndërruar
Gjumi i vonë më lehtësonte ëmbëlsisht
Harroja mundimet e ditës, jetën e kaluar.
Atëhe mendoja se vdekja do të ishte kështu
Një prehje e gjatë pa lënduar shpirti
Pyesja veten se si do kaloja të nesërmen
Pa brengë, pa vuajtje, pa dhimbje kërbishti.
Atëherë kur në xhep s’kisha asnjë grosh
Shpëtoja natën me anën e gjumit
Ishte pafundësisht qetë, bukur
Siç ndihet dikush në breg të lumit.
Të ëndërroja natën, e vetmja lumturi
Që ndoshta jeta më kish dhënë pa kufi
Dhe sot çdo natë ëndërroj nga pak
Ëndërroj përherë pa cmirë e zili.
Por nuk ndjej më ashtu si atëherë
S’ka më qetësi e ëmbëlsi
Provoj të harroj gjithë hallet e ditës
Dhe natën kaloj pa vështirësi.
Jeta është gjithnjë mister më vete
Një zinxhir me vargonj pafund
Njeriu përpiqet të bëjë më të mirën
Por shpesh problemet dalin tjetërkund.
Gjithë ç’ëndërrova, ç’pata dëshiruar
Mbetën stampuar në kujtesën time
Ashtu si hapat mbi barin e shkelur të shtegut
Me pluhurin e shpërndarë gjithandej.
Ende ëndërroj ngjarje të shkuara pa kthim
Herë si realitet, herë si një vegim
Njeriu pa ëndrra është një krijesë e shkretë
Që s’ndjen e s’vuan kurrë në jetë.
Ka njerëz që veç natën ëndërrojnë dhe ditën
Kështu është kjo botë me qënie të llojlloshme
Unë thashë ëndrrën time kur s’kisha asnjë grosh
Megjithëse lodhesha shumë, kohën s’e lija bosh.
Lura
O perlë e natyrës e ndërtuar mes malesh
Me shtatë liqenet me valëzat e buta
Me bredha shtatlartë rrethuar tejendanë
Të zgjodhën zanat për banesë e larje
Dhe shihen në pasqyrë në ujin si kristal.
Ti lag me vesë brigjet e livadhet
Ku në jeshil kullosin drerë e kaproj
Krijesa të brishta me pamje hyjnore
Dashuruar me ty nga kohë që s’mbahet mend
Si një legjendë e bukur baritore.
Dhe pylli yt me bar të hollë prej myshku
Në shpate bokash rrethuar me pyje
Mbi zallin tënd të bukur, si të ngrirë
Të ndez fantazinë me pemët si flamuj
Gjithçka e pikturuar nga e bukura natyrë.
Trofta e shpejtë me të argjendat luspa
Në ujërat e ftohtë rritet e jeton
Zambakët gjethegjërë i fshehin mes tyre
Valëzat formojne balona të arta uji
S’ka kund tjetër si këto xhevaire.
Gjeniu i këtij vendi qoftë lëvduar
Zefiri të flladit ditën edhe natën
Ograjat të ftojnë mes luleve pa anë
Puhiza të vjen si një ilaç i rrallë
Këtu sikur rilind, bëhesh më i gjallë.
Isuf Kalo
Isuf Kalo, djalë Luzati, vëllezër, gjyshi, i ati
Kudo ish e kudo vajti, i ruajti rrënjët prej fshati
Të atij fshati me dafina, ujë kristal e trëndelina
Me traditë, kulturë, dëshmorë dhe trima.
Isuf Kalo, mjek me famë, për Europë e për vatanë
Mjekoi mbret e fukaranë, pa harruar kurrë fshanë
Humanist me thjeshtësi, mendjehapur si ai
Profesor e shkëncëtar, nga njerëzit i pandarë.
Botoi libra, manuale, dha leksione e mendime
Bëri shkencë e kërkime, emision televizive
Me dije të gjera për shëndetësi e kulturë
La gjurmë ku shkoi, asnjëherë nuk u përkul.
Isuf Kalo hijeshia, urtësia, bujaria
Isuf Kalo, djalë Luzati, dhuratë na e solli fati
U bë institucion më vete, në Shqipëri e disa shtete
Mori nder dhe u nderua, si personalitet i shquar.
Omar Kajami
Në shkrepat e ftohta
Në një tokë të madhe
Rritet një drenushë
E bukur, shtojzavalle.
Eksploron pyjet
Stepat, livadhin
Pi ujin e ftohtë
Që buron prej malit.
Pranverën mezi pret
Prillin edhe Majin
Qershorin e kurorës
Me lulet si zjarr.
Dhe ashtu poeti
Me penën e artë
Zjarr derdhi në letër
Vargje plot me art.
Eh Kajam i madh
Një mal plot me dije
Dashurinë e ngrite
Në maja, në krye.
Qytetërimi pers
Ka një majë të lartë
Nga shekulli në shekull
Kajami spikat.
I ndjeri poeti i madh
Erdhi dhe në shqip
Nga rilindasit tanë
Që shpërndanin dritë.
Fuqia e vargjeve
Ajo që magjeps
S’pyet për kombësi
S’ka nevojë për mbles.
Sherina
Fytyrëndritur, e qeshur je gjithmonë
Hapin të lehtë si krahët e kanarinës
Zërin melodioz si telat e violinës
E shkathët si bleta mbi lulen e Prillit
Je ti Sherinë, shpirti i kolektivit.
Mundohem të të vizatoj pa anësi
Si qelqi i llambës që ndrit mbi mur
Si qelibarë të gjendur në detin Balltik
E qeshur, e dashur, me plot dashuri
Një zonjë e vërtetë, tërë mirësi.
Ashtu je ti si perëndeshë gjuetie
Me harkun e shigjetës që të rri mbi sy
Me shokët e shoqet që të kanë si shpirt
Puhizë e ëmbël, e freskët, e mirë
Ne të urojmë, fat, gëzim, lumturi.
Zemër
E ruaj zemrën time të shqetësuar
E shtrëngoj fort e fort në gji
Nuk dua ta lë të më shkojë
Paçka se vitet kanë kaluar tani.
Petale lulesh bien, ato të trëndafilit
Me ndagalë si flokë bore të Marsit
Nga afshi e freskët që vjen Prill e Maj
Aromë e gjelbërim gjendet në çdo anë.
Rëra merr ngjyrë në të verdhë
Vandak guaskash dalë në breg
Radhitur si shqerkat në fushë
Pizazh i bukur si një ornament.
E ruaj zemrën time të ndjeshme
E shtrëngoj pëherë fort e më fort
Sot, 10 Qershor që kam ditëlindjen
Një gotë e kthej me fund për miq e shokë.
Bjondinet nordike
Nordike bjondinat të ardhur nga Poli
Vajza shtatselvi, gjithë delikatesë
Pajë morët me vete flurin e xixëllonjës
Bukuri më vete, stërpikur me vesë.
Rimeli i syve ka pak nga Afërdita
Pluhur diamanti nga spektri qiellor
Nisët shtegtimin si dallandyshe
Në bregdetin jonian jugor.
Unë që ju pashë mbeta i hutuar
Ashtu shtalarta me sy të praruar
Këtu ka mikpritje, ka njerëzi
Për turistë si ju, vijnë për të pushuar.
Jam shumë i sigurtë, them me vete
Ju do vini sërish në Jon e Adriatik
Kush erdhi për herë të parë në këtë vend
Rikthehet pak më vonë dhe nuk do që të ik.
Edhe vendi im, si dhe shteti juaj
Ka vajza të hijshme, ka njerëz të zgjuar
Por përmbi gjithçka vlerëson dashurinë
Të bën mik për kokë, të bë mik të çmuar.
Befas kur ju pashë, ndjeva turbullim
Bukuria ngjit qoftë me një vështrim
Bota është e vogël për kaq shumë mëri
Jeta është e shkurtër pa ndjenjë, dashuri.
Tani në këtë moshë kam veç admirim
S’jam në atë kohë kur s’gjeja qetësi
Qëniet njerëzorë për këtë kanë lindur
Që japin e marrin vetëm dashuri.
Uroj me gjithë shpirt të kaloni bukur
Të shijoni jetën si vajza të kohës
Shqipëria ime, Shqipëria jonë
Ka vende të bukura dhe të mrekullon.
Elgji për Elenin
Te kopshti i Edenit unë sot të erdha
Në këtë ditë të shenjtë për ty
Elena ime e bukur, si një hyjni
Të të ndjeja nga afër me dashuri.
Te portiku yt jam ulur në shkallë
Me dy ndjesi të forta, zjarr e përmallim
Dy-tri pika lot derdha pranë teje
Jo s’të kam harruar, më endesh në deje.
Mos medo moj zemër se më s’të kujtoj
Ndonëse vitet ikin drej moshës së tretë
Zemra ime rreh përherë për ty
Bashkë do jenë gjithmonë, si dhe në rini.
Qendrove pranë meje një jetë të tërë
Ma mbushe shtëpinë me fëmijë e këngë
Unë me ti ndihesha si një mbret
Plot me lumturi, goxhe përmbi fletë.
S’të tradhtova kurrë, moj drenushja ime
Jo se më të bukura se sa ty s’kam parë
Ne u lidhëm fort për jetë e për vdekje
Një çift i përkryer, asgjë për të sharë.
S’ishim mjaft të pasur si shumë të tjerë
Punonim të dy, rronim veç me nder
Kishim mirëkuptim, me fjalë e me heshtje
Duheshim me shpirt si në ditë feste.
Rri tani pranë teje, të fërkoj me duar
Mbi mermer të bardhë psherëti e vuaj
Për elenën time që s’kishte të dytë
E ëmbël e bukur, si vashë Perëndie.
Mos qaj më për mua, befas ti më the
Më fol për Arjanin, Kostën, Elizën
Unë flutur bëhem vij i puth në gjumë
Dashuria ime jo nuk tretet kurrë.
Sipas një rrëfimi të mikut tim Thimjo Suli që më tregoi për vdekjen e bashkëshortes së tij, Eleni.
Arjana Blushi
Të njohim që të vogël Arjana
E imët, e shkathët e fjalëpaktë
Me moshatarët e tu luaje te oborri
E çiltër si luleborë e bardhë.
Vitet rrjedhin e rendin si përherë
Ju u rritët e u shkolluat në jetë
Tek ty mbeti buzëqeshje e pastër
Shpirti i dlirë dhe mendje hapët.
Se harrove kurrë jetën me vuajtje
Që i bien ndonjëherë njeriut në jetë
Ti s’u lëkunde nga halle e përditshme
Mbete e fortë si kapitene anije në det.
Dhe kështu ti Arjana, mes shokësh e shoqesh
Punove dhe ece shumë shpejt përpara
E sjellshme, e ëmbël, e zgjuar e shkathët
Si mbesë që të kemi unë edhe Tatjana.
Me shpirt të urojmë qindra herë
Fati ju ndihmoftë përherë në jetë
Mos të kesh derte, hidhërime
Zoti të bekoftë me një fat të shpejtë.
Ikona e shenjtë
Bekimin e zotit keni marrë
Ju që keni mbajtur vjehrrat
Mos u ndjeni keq asnjëherë
Është diçka që ndodh në çdo derë.
Vjehrra nuk është kurrsesi nënë
Jetën të vështirë e ka
Më keq është kur i vdes burrë
Dhe mbështetje tjetër s’ka.
Ngrohtësi ju i dhatë asaj
Se nga një derë e huaj vjen
Kjo ndodh më pas edhe me ju
Me atë që jep ose merr.
Në çdo shtëpi shqiptare
Një i huaj ikën ose vjen
Qoftë djalë apo vajzë
Një vjehrrë e ka ose gjen.
Kështu është jeta njerëzore
Të bën bashkë me njerëz të huaj
Ju bëheni familje e pandarë
Ktheheni pandashëm mish e thua.
Kush respektoi vjehrrat, nënat
Bekim dhe urata ka marrë
Ata janë shembëlltyra të dlira
Të Evës së lashtë të parë.
Të mira bëra në jetë
Të mira bëra pa kursim në jetë
Ndihmova motra, vëllezër, të tjerë
Luzatin e bukur si dielli
Fshatarët aty ku kam lerë.
S’përtova asnjeherë për ndihmë
S’kurseva as mund dhe as lekë
Mundoja të bëja më të mirën
Atë që ndihmon me të vërtet.
Thonë se jeta është e gjatë
Bibla, Kurani, teqetë
Por brenda ka edhe vuajtje
Prova e zotit të vërtetë.
Bëje të mirën, thotë Bibla
Kurani s’ndryshon asnjë gjë
Bëje të mirën, hidhe në lumë
Megjithëse nga tjetri shpinën do gjesh.
Shumë të mira bëra në jetë
Disa s’m’u kthyen as atëhere as sot
Po erdhën nga anë të tjera
Miq e mirënjohje plot.
Kështu është ndërtuar jeta
Brenda ka ligjet e saj
Të ligjtë harrohen, mëshirohen
Të mirët rrinë atje në peidestal.
Shpirt i trazuar
Ç’t’i këndoj vallë të djeshmes
Ajo iku s’kthehet më
Shpirtit thellë gjurmët mbeten
Janë memece, krej pa zë.
ç’më vjedh gjumin që kaq herët
Hëna këmbët lag me vesë
S’më lë mua si të tjerët
Të fle qetë der në mëngjes.
Pse kërkon të më mbash zgjuar
Telat e shpirtit m’i tund qetë
Unë në jetë s’kam ëndërruar
Që të isha dhe pak poet.
Unë nuk jam prej atij dylli
Prej këmbë blete gatuar
Ndodhitë e jetës simë
Në letër t’i lë të shkruar.
Demon pse s’erdhe më herët
Dhe ju muza një nga një
Që të shkruaja më parë
Modestisht, heshtur, pa zë.
O këngë malli që më zgjon
Ritme zemre për çdo natë
Jam pak vonë dhe pak i plakur
Trup e shpirt brenda sëmbon.
Jo të lutem, mos më luaj
Jo të lutem mos më luaj
Dritën e diellit
Oksigjenin e ajrit
Dhe ujin e jetës
Mos më moho
Me moton e privates
Me spekullimin e lirisë
Në emër të së vërtetës.
I befasuar jetoj
Meditoj
I sfiduar
Vëzhgoj i hutuar
Në një tjetër realitet
Gjurmoj një të vërtetë
Krimi më ka rrethur
Prej tij ndihem i ngujuar
Shtyhem
Ta moho dhe luftoj
Përpiqem
Atë ta parandaloj.
Në emër të demokracisë
Oh sa vipa janë shpalosur
Ca me sllone
Ca me rrena
Pronat i kanë uzupuar
Hiqen, mbahen të ngrehosur
Medajlone, vathë floriri
Mbajnë në qafë e në duar.
Kush me armë
U bë i fortë
Dhe pse vrau, pse dhunoi
Gjëmb në këmbë ati s’i hyri
Se askush atë s’e ndali
Me rryshfete përfitoi.
Biznes u bë politika
Nga pozita, opozita
Në garë u vunë mediokrit
Si këtu, si në Kosovë
Sa më shpejt
Sa më shumë
Milionat tundin në dorë.
Me para marrin pushtetin
Me para pushtetin ruajnë
Këmbejnë vendet me sho-shoqin
Si lumë vijnë vetë fitimet
Hidh ca thërrime për të varfërit
Dhurata më e bukur
Librin tënd dhuratë, në dorë kam tani
Si shoqe e kolektivit ku ne punuam bashkë
Të sjell ndër mend, si një vajzë perri
E mençur, e zgjuar, me shtatin si selvi.
Dhuratë shumë të bukur ti më dhe
Librin e fashmëm të një autori të madh
S’pata mundësi të të takoja kur u ndamë
Dhe dorën njeri-tjetrit nuk ia dhamë.
Isha shumë i lumtur kur ne punonim bashkë
Të vjetër e të rinj, të gjithë zemërbardhë
Në kokën time mbushur plot me thinja
Më zgjoheshin agime, me trokthe, tingëllima.
Në jetëm time, të gjatë e me derte
Zë vend mirësia, atë e mbaj me vete
Mirënjohjen e kam mal, si diçka hyjnore
Bëhem prapë i ri, me jetën kapur dore.
Mesnatë
Është mesnatë tani që shkruaj
Flladi i detit më ndihmon
Bashkë me të vjen dhe aroma
Shpirti im dikë kërkon.
Dil vështro edhe ti qiellin
Vështro yjet, ndihu femër
Ata janë për ne të dy
Vijnë e godasin në zemër.
Sozia
Te Pameba shkova sot
Të kërkova në çdo sheg
Rëra ishte e tejnxehur
Tabanin e këmbës djeg.
Kaloja si për shëtitje
Me ngadalë e vigjilent
Sytë kërkonin pa pushim
Nëpër çadra me klientë.
Po diku pakëz më larg
Pashë tek uji një hyjneshë
Ish e hollë e shtatëlartë
E bukur si perëndeshë.
Me flokë si platini i bardhë
Të lidhur lart si krifë
Zemra u shkund si rrebesh
Desh ngriva, luajturmendsh.
U afrova dalë ngadalë
Ta shikoja me qetësi
Ajo s’ishte një hyjneshë
Ishte thjesht një sozi.
Desh t’i flisja, belbëzoja
Shtanga befas mu në vend
Gjithë mendimet mu ronitën
Fluturan porsi shpendë.
Për një kohë qëndrova drojtur
Për sozinë si një vegim
Dallgët më erdhën te këmbët
Më zgjuan nga një tërbim.
S’kam merak për sozitë
Shpesh ato shfaqen në jetë
Ngjashmëritë sipërfaqësore
S’janë siç duken në t’vërtetë.
Kjo që pashë pak më parë
Nuk ishte sozia ime
Ish sozia e një të dashure
Që la plagë dashurie.
Dhe tani që po shkruaj
Kam dalë jashtë në ballkon
Lutem e falem në qiell
Atë që shpirti im kërkon.
Për dashuri zemra jote s’ka vend
Po largohemi së fundi me dhimbje
Për dashuri zemra jote s’ka vend
Për gjithçka thashë më fal në ikje
Për lumturinë dhe shqetësimin tënd.
I ndamë rrugët aty pa fjalë
Koha le të ndalet, të heshtë
Ndonjëherë si erën do të kujtoj
Që gjethet rrëzon me inat në Vjeshtë
Zemra mundimin mban me vete
Zhubrosur keq si gazetë e vjetër
S’dua të të gënjej tani në ikje
Të kam dashur si askënd tjetër.
Do më kujtosh ndonjëherë, s’di se si
Po ç’rëndësi ka, një tjetër do duash
Tashmë gjithçka mbaroi si me magji
Për njeri-tjetrin mbetemi të huaj.
S’dihet koha do na takojë sërish
Do na kujtojë brengën e vjetër
Ti me një tjetër do të jesh përkrah
Dhe unë me disa vargje në letër.
Lamtumirë ti, ëndërr e bukur
Para se zemrën ta kem humbur
Se s’dua të zgjohem në mëngjes
Me muzën time të përgjumur.
Mirupafshim
Ja erdhi dita kur do bëhet ndarja
Jeta kështu është formuar, miq
S’ndryshon aspak koha xanxarre
Megjithëse rrimë me të afërt, armiq.
Ashtu jeta ime filloi rrugëtimin
Si juaja që fillon më para a më pas
Arrita sot këtu dhe pres largimin
Pensioni më pret mëngjes e darkë.
Do të doja që jeta të ish e gjatë
Puna të mos kish asnjëherë mbarim
Po ndryshe më këshilloi një mik i mirë
Më tha dy fjalë që i mbaj si bekim:
Lutju Zotit, më tha, për çdo ditë
Pavarësisht në beson te ai dhe në fe
Lutju diellit, hënës, natyrës
Lutju gjithçka të mirë që e ke.
Zana
Vitet rrjedhin me monotoninë e tyre
Ne mbështillemi nga një tym i bardhë
Kujtesa e mbetur nëpër ëndërrime
Vegimet zgjaten si puhizë dalëngadalë.
Me biçikletë vije atëhere në punë
Ajo dhe ti sikur ishit bërë njësh
Me flokët e gjatë, të zinj si thëngjilli
Përkundeshin nga era si mëndafsh.
Nga xhamat e autobuzit shpesh të shikonim
Duke ardhur apo ikur, si zakonisht
Të gjithë të admironim në heshtje
Si një nimfë e bukur që vjen qetësisht.
Vitet ikin dhe të të gjithë ndryshuam
Secili ndërtoi folezën e vet
Po mbete tek ne si oaz bukurie
Që gjithkujt me bukuri i flet.
Centralistja
Dhe në postën qëndrore të kishe punuar
Në kohën e qametit kur linda unë
S’do flisje në telefon kaq e shpenguar
Me shokët dhe shoqet që të rrethojnë.
Centraliste më të bukur s’do të kishte
Tek salla e madhe me sportele xhami
Qendra e zërit me forcë do buçiste
Me zërin melodioz që tundet mejdani.
Do të shtoheshin thirrjet e postës
Salla do të mbushej plot e përplot
Bilbilat për ty do këndonin me ligje
Portret më të bukur s’do kishte në botë.
Kanarina
Si kanarinë me telin e zemrës
Je ulur dhe me vete këndon
Nxirre zërin dhe ligjërimin
Ta dëgjojnë dhe ta deshifrojmë.
Shiko shpirt, pylli është ndezur
Gjethet janë pleksur e stisur
Lulet natyrën kanë çelur zjarr
Harabelat këndojnë harlisur.
Të çuditshëm janë ata zogj gazmorë
Që vërtiten në gjethe e pemë me freski
Njeri-tjetrit i flasin gëzueshëm
Me gjuhën e tyre cicërijnë.
Sa do dëshiroja t’iu ngjaja atyre
Harabelëve të vegjël hokatarë
S’i pashë asnjëherë të ngrinden
S’i pashë asnjëherë të përçarë.
Albana
Jemi mbledhur të gjithë këtu
Tek zyra ime e madhe me tri porta
Me Olën, Xhevin, Geritën e Mozën
Për ty Albana që të kishim si motër.
Po bëjmë së bashku një fotografi
Për ta postuar më pas tek ty
Si kujtim për vitet e bukura
Tani jemi bërë tre me dy.
Tre jemi te DPR-ja
Dy mbetën te DPN 1-ja
Ca na duan, ca s’na duan
S’ka problem, ne u mësuam.
Xhaxhi Selo që jam unë
S’do të jem më në punë
Erdhi koha për t’u ndarë
Vitet na tërheqin zvarrë.
Dy fjalë për autorin
Selaudin Reis Guma u lind më 10 Qershor 1951 në Luzat të Tepelenës. Mësimin fillor e kreu vendlindje në shkollën “Nimete Progonati”, ndërsa të mesmen në shkollën “Abaz Kupi” në Tepelenë. Studimet e larta i përfundoi me rezultate të larta në 1973 në Fakultetin Xhenjo-Autotransport.
Për 20 vjet punoi në repartin special të Xhenjos. Ka punuar si specialist në ndërtimin e urave tip “Beli” dhe rrugëve dhe urave të varura e ato druri në të gjithë hapësirën e vendit, është njohës i mirë i gjithë relievit shqiptar. Me njohje të gjerë në çdo rreth të Shqipërisë, me miq e dashamirës brenda dhe jashtë atdheut, ai ka marrë mirënjohjen e qindra njerëzve të të gjitha moshave. Shpesh në biseda thuhet “Ura e Selos” sepse anjë prej tyre nuk është rrëzuar dhe të gjitha janë funksionale edhe sot.
Përveç profesionit, një pasion i veçantë ka qenë letërsia dhe ai ka bashkëpunuar me shtypin e asaj kohe dhe ka botuar në gazetat e revistat “Bashkimi”, “Zëri i Rinisë”, “Luftëtari”, “Hosteni” si dhe në mediat që lindën me ardhjen e demokracisë. Është njohës i disa gjuhëve të huaja, mes të cilave anglisht, frëngjisht, rusisht dhe greqisht. Ka qenë emigrant në Greqi e Francë, por edhe ka vizituar si turist disa vende perëndimore, mes të cilave Italinë, Rumaninë, Bullgarinë, Çekinë, Hungarinë, Slloveninë, Kroacinë, Bosnjen, Malin e Zi, Serbinë, Sllovakinë, Turqinë, Anglinë, etj.
Ka studjuar për një kohë në Budapest të Hungarisë duke mbrojtur anglishten dhe frëngjishten, në kuadër të Shoqatës së Atlantikut të Veriut ku aderon edhe sot.
Ka mbajtur vazhdimisht lidhje me vendlindjen e tij dhe së bashku me dr. Isuf Kalo ka bërë të mundur rikonstruksionin dhe ndërtimin e rrugës së Luzatit. Mban gjithmonë lidhje me shokët e fëmijërisë, mes të cilëve Bashkim e Hysen Shatrafili, Mehmet Çako, Veli Gaxhi, Sefer, Milo e Demir Guma, Aleks Rodi, Hamza Karafili, Qamil Bodeci, Çerçiz Dena, Bektash e Paro Koçi, Platon Kopelli, Mitat dhe Asllan Boni, Muharrem Gjyli, Dasho Kamberi, Hasan e Kasem Xhima, Selfo dhe Selam Muça, Abaz Progonati dhe shumë të tjerë.
Është i martuar me Tatjana Pogaçin nga Plesati i Gjirokastrës dhe kanë dy djem, Sokolin e Marlenin, të dy të martuar. Ky është vëllimi i parë poetik.
Në luftën e Kosovës u aktivizua duke ndihmua e strehuar për tre muaj tre familje nga Peja, Sulejman e Senabije Grabovcki si dhe 14-vjeçarin Memli Besnik Preluci. Së bashku me bashkëfshatarin oficer Hysen Ymeri ndihmoi në përgatitjen e luftëtarëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). Në atë kohë, bashkë me Besa Çekun dhe gazetarin Asllan Bajrami, ka shkruar mjaft artikuj për “Kosova Press” si dhe në 4 Shkurt 1999, si përfaqësues i partisë “Beslidhja Kombëtare Demokratike e Kosovës” ka përkrahur të gjitha veprimet e UÇK, përfshi edhe marrëveshjen e Rambujesë në Francë.
Përmbajtja
- Hyrje
- Ardhur si nimfë nga Olimpi
- Xhelozia
- Për Adolën
- Dorina ime
- Dashuria
- Vargjet e mia
- Stinët
- Njëqind e një ditë
- Dhe me baltë të mbulohem
- Buqetë mimozash
- Shpërthim i brendshëm
- Nuk të mburrem
- Petalet e rëna
- Aty tek fusha
- Stivit për ditëlindje
- Si vesa e mëngjesit
- Lot për drejtësi
- Kujdes
- Diamanti im
- Lamtumira
- Për miken time
- Xhildës
- Rekreacion agjenci
- Malli për ty
- Mos u prek mikja ime
- Kanarinat
- Ditë dimri
- Lulet
- Emin Haradin Faslliu, martir i atdheut
- Heroi
- Amaneti i Eminit
- Guri i Galenit
- Të jemi të bashkuar
- Krenaria ka një bazë
- Marie Shllakut
- Pranvera
- Nipi im
- Pisha
- Ftoi
- Budapesti
- Hysen Çamit
- Dardhë elbërore
- Sëndukët e gjyshes
- Dashuria s’është mëshirë
- Good morning
- Jetoj e vetme
- Orel Myrta
- Rri dhe shkruan poezi
- Altinit
- Jam mes jush
- Në buzët e mia
- Shtëpia e lashtë
- Në brengën time
- Më i bukuri fustan
- Pranvera erdhi
- Meditim
- Statujat
- Rruga 5 Maji
- Buzëqeshja
- Zonja Leta
- Amaneti
- Dëshirë prindi
- Anxhela
- Esmeralda
- Manushaqe e egër
- Hape telefonin
- Si hirushja në përrallë
- Muza e dashurisë
- Ligjërimet e pyllit
- Dielli ndoshta nuk lind nesër
- Mali i Çajupit
- Lulet e jetës
- Skllavëruesja e zemrës
- Mitralieri
- Si përralla
- Dashuria është dritë
- Malli për ty
- Dashuroj si gjithë bota
- Lule e Vilajetit
- Jargavani
- Humori
- Babait tim
- Nënës sime
- Gruas sime
- Motrës sime
- Elegji për Altin Gumën
- Poeti lirik, Sadik Bejko
- Pronat
- Syzet e diellit
- Thethi
- “Arushat”
- Një fije floku
- Arna e Kukësit
- Dy rastësitë
- Për ty
- Profesionet
- Politika s’është për ty
- Mësuese Rukie Ramës
- Lulet e jetës
- Danieli dhe Maria
- Mendimet
- Mikes së vjetër
- Art fashion
- Xhelozia
- Telefonata
- Gruaja e fyer
- Dhimbje vëllazërore
- Pjergulla
- Në Luzat
- Rrugë të mbarë vargjet e mia
- Ëndërr e gjatë
- Je e ëmbël porsi mjalti
- Mbi Dajt
- Ke zemrën si diamante
- Edhe 100 ditëlindje
- Urim për ty
- Kujtime
- Malvina
- Kalon si një kaprolle
- Plagët e shpirtit
- Entela Koja
- Everalda Hajdini
- Arkitektët
- Artemisë e hotelit ‘Ardo’
- Tirana ime
- Bleta
- Vjeshta
- Mos e vrit veten, vëlla
- Ëndrra
- Lura
- Isuf Kalo
- Omar Kajami
- Sherina
- Zemër
- Bjondinet nordike
- Elgji për Elenin
- Arjana Blushi
- Ikona e shenjtë
- Të mira bëra në jetë
- Shpirt i trazuar
- Jo të lutem, mos më luaj
- Dhurata më e bukur
- Mesnatë
- Sozia
- Për dashuri zemra jote s’ka vend
- Mirupafshim
- Zana
- Centralistja
- Kanarina
- Albana
- Dy fjalë për autorin