Sopranoja Ermonela Jaho si diva e skenës, Maria Callas

“Sopranoja Ermonela Jaho është transhendente në të gjitha rolet e saj, ajo lëviz, përkëdhel zemrën”

RICARD FADRIQUE

Gjatë gjithë shekullit të 20-të, ka pasur zëra të mëdhenj sopranoje, dhe gjithashtu sot, në shekullin e 21-të. Ashtu si në regjistrat e tjerë, sopranot më të mira karakterizohen, natyrisht, nga teknika e shkëlqyer dhe përgatitja e madhe, qofshin ato të lehta, lirike apo dramatike. Kritikët bien dakord se kush kanë qenë dhe cilët janë më të mirët sot. Megjithatë, disa zëra mbledhin diçka më shumë se teknikë, diçka më shumë se perfeksion.

Thënë nga pozicioni im modest amator, Kirsten Flagstad (Wagner), Maria Callas, Elisabeth Schwarzkopf (Mozart), Victoria de los Ángeles (ndoshta pak e harruar), Montserrat Caballé (piano të patejkalueshme), Renée Fleming (Strauss)… shembuj artistësh që i shtojnë teknikës ndjeshmëri, pasion dhe përshtatje karakteristikave të secilit rol specifik.

Dhe ky do të ishte edhe rasti i Ermonela Jahos, siç shfaqet në rolin e Suor Angelica në spektaklin -do të thosha sa i papërsëritshëm aq edhe historik- që po shfaqet këto ditë në El Liceu, në kuadër të ‘Il Trittico.  ( Puccini), me regji nga Susanna Mälkki (lehtësues i madh i zërave), vënë në skenë nga Lotte de Beer dhe një kastë e pashembullt.

Në skenën e deliriumit të Suor Angelicas, përfshihet aria ‘Senza mamma’, e cila e interpretuar nga Ermonela Jaho, arrin në nivele që po, në atë rol mund të ishte në nivelin e interpretimit të Maria Callas. Çfarë mund të them që kritika nuk ka thënë ende asgjë për performancën e Ermonelës dhe duartrokitjet e publikut? Asgjë… ose diçka: nëse parajsa ekziston, Ermonela na tregon se ku është; ‘në parajsë potrò vederti’. Ajo na e vë në dukje me zërin e saj lirik aq Puccinian, me pianot e saj, me përshtatjen e saj me rolin verista të Suor Angelica dhe me mënyrën e saj transcendentale të të kënduarit: sepse Ermonela është transhendente në të gjitha rolet e saj, ajo shkon përtej, emocionon, e gris zemrën.

9 dhjetor 2022.