Behar Metohu: Sakrifica e saj…

 

 

 

Tregim

 

…Ishin të vegjël. Ajo ishte tre vjet e gjysëm më e madhe, e megjithatë shpesh i ndanin orë të tëra në shtëpi bashkë, në pritje të kthimit nga puna të prindërve. Ajo ishte motra e tij, që kujdesej për të, se kështu e kishte marrë porosinë nga prindërit, madje ndjente përgjegjësinë për çdo gjë deri sa të shfaqej babai apo nëna. Më pas, kur vinin ata, ajo sikur çlirohej nga përgjegjësia dhe ikte, ikte e dilte me shoqet e lagjes për të luajtur…

…Ato ishin vitet e largëta të fëminisë. Atij iu kujtuan këto vite, ndërkohë që ngjiste shkallët tashmë dhe e dinte se ajo ishte me të njëjtën kujdesje që tregonte, që kur ishte tetë apo nëntë vjeçe. Ata ishin rritur tek pallatet e Rrugës së Durrësit, apo siç thërritej  në kohën e socializmit rruga “Kongresi i Përmetit”…

Ai trokiti në derë dhe pas pak ajo u shfaq duke buzëqeshur.

U përqafuan dhe ai u fut ngadalë dhe lehtë në korridor. Ai ndjeu qetësinë e dy dhomave që kishte ajo shtëpi. Në njerën dhomë ishte nëna e tij. Në dhomën tjetër ishte kunati i tij. Të dyja dhomat kishin një ndriçim të zbehtë. Ai e dinte se ky çast ishte mjaft i vështirë, se praninë e tij nëna kishte kohë që e priste dhe për këtë gjë kishin biseduar ditët e fundit, kohë nga ku do të kthehej nga vendi i largët. Kishin folur dhe ishin parë nëpërmjet telefonit, por siç thoshte ajo: – kjo “pasqyrë” vetëm merakun më heq, por jo mallin. Dua të të marr erë dhe të prek, bir,- dhe pas këtyre fjalëve të saj, ai dëgjonte pshehrëtimën që i dilte nga shpirti.

– Mamaja nuk po fle, – i tha motra.

– Mbaje këtë, – dhe një pako të blerë, ja la motrës në dorë.

Më pas bëri dy hapa dhe shtyu derën gjysëm të hapur të dhomës. Ai hyri dhe hodhi vështrimin tek krevati në qoshe të dhomës pranë dritares. Vështrimet e tyre u kryqëzuan nga larg. Buzëqeshja triumfoi mbi heshtjen dhe qetësinë që mbretëronte në atë shtëpi. Ajo bëri të lëviz duke shkëputur shpinën nga jasteku i bardhë borë, por ai nxitoi edhe një hap dhe duart e tyre u kapën. U kapën fort dhe buzëqeshja u tret papritur në fytyrën e saj. Vendin e zuri një pamje, që ai kurrë nuk do të dëshironte ta shikonte. Sytë e nënës shkëlqenin, por ato u mbushën me lotë, të cilët kishin një kuptim… Një kuptim shumë të thellë dhe që duhej shumë, shumë kohë ta kthjelloje në mendjen tashmë të lodhur si nga udhëtimi i largët dhe nga koha e gjatë e mostakimit, nga shumë e shumë ngjarje të ndodhura në atë shtëpi. Dhe për herë të parë ai ndjeu një angështi të rëndë në shpirt, ndjeu një si turp dhe faj, që në të gjithë këtë kohë kaq të gjatë nuk kishte qenë aty fizikisht. Ai ndjeu nga pas dorën e motrës që e vuri tek krahu i djathtë duke u afruar që të më kujtonte se mund të ulesha në kolltukun aty pranë.

– Mirë je bir?! – Eja të të përqafoj edhe njëherë, – i tha përsëri. Ai u përul dhe ndjeu në faqet e tij njomështinë e lotëve të saj.

– Mirë janë andej?- tha ajo me një zë të mbytur.

– Mirë, të fala keni! – dhe u ul më i qetë.

– Si kaloi rruga?- pyeti motra.

– Si përherë e gjatë dhe e lodhshme,- foli ai.

Ra një heshtje për disa momente. Ai hodhi sytë përreth dhomës duke rikujtuar objektet që nuk kishin ndryshuar shumë. Diku foto e babait me vajzën e motrës bashkë, një foto e madhe e përbashkët kur ishin të gjithë dhe në ditët më të bukura, që nuk do të përsëriteshin më ndonjëherë.

– Më së fundi erdhe, – tha nëna dhe fytyra i buzëqeshi përsëri.

Ai nuk foli po shikoi me kureshtje fytyrën e saj që ishte më e plakur. Rrudhat mbi ballë dhe sytë më të lodhura. Ai kujtoi ndërkohë telefonatat pothuajse të përditëshme përtej oqeanit me të. Pandemia dhe problemi në zemër e kishte ngathtësuar. Fati e solli që të përjetonin larg në distancë amullinë që solli virusi vdekjeprurës.

– Ti e di që do të vija patjetër, – tha ai qetë, por nga dhoma tjetër u dëgjua një rënkim gati në vajtim.

Ishte burri i motrës, që kishte gati katër vjet, i cili vuante nga alzaimeri dhe kohët e fundit kishte zënë krevatin nga një frakturë e rëndë në kofshë.Mjekët kishin hequr dorë nga ndërhyrja kirurgjikale. Ai ishte 74 vjeç.

E motra u ngrit në këmbë. Ai e pa, ashtu të shqetësuar duke kërkuar ndjesë, e cila u largua nga dhoma. Sytë e tij u ndeshën me sytë e nënës.

– Ah, mor bir ç’po heq jot motër !- pshehrëtiu ajo!

Ai uli kokën dhe ndjeu përsëri një angështi sa nuk i zuri frymën. Nuk dinte ç’të thoshte. Në atë shtëpi sakrifica mbinjerëzore po zgjatej, po shtrihej në të gjithë hapësirat cep më cep. Në njërën dhomë nëna e tij nuk lëvizte dhe i duhej bërë çdo shërbim. Diabeti, hipertensioni e problemet e shfaqura së fundi në zemër ishin bërë bashkë dhe kërcënonin jetën e saj. Në dhomën tjetër, plagët e hapura në trup nga qëndrimi pa lëvizur dhe pamundësia për të vetshërbyer i burrit të saj, ja kishin shtuar ngarkesën. E bija, e cila vinte nga Gjermania herë pas here dhe dy djemtë i jepnin mundësi lehtësimi, por ajo nuk ankohej, nuk qahej, nuk rënkonte nga lodhja dhe stërmundimi. Ajo ishte mjeke në pension dhe profesioni i kishte ngjizur krahas dhimbsurisë dhe humanizmin. Ajo, njihte në perfeksion reagimin e të sëmurit dhe nevojat, prandaj qenia e saj në gatishmëri dhe shërbimi i përsosur ishte bërë një shprehi dhe pjesë e pandarë e profesionit të saj human.

Nga dhoma u ndje një kollë dhe më pas diçka e fortë ra në dysheme. U ndje një lëvizje gjërash.

– Ah, mor burrë, – ndjeu ai, t’i thoshte e motra. Ai ndjeu se rrënkimi po vazhdonte

dhe diçka nuk shkonte. Prandaj, u ngrit dhe doli nga dhoma. U fut në dhomën e kunatit. Ai po lëngonte duke iu zënë frymëmarrja. Motra po mundohej ta ngrinte nga mesi e lartë, por trupi i tij ishte i ngrirë. Muskujt ishin plotësisht të atrofizuara.

– I dhashë pak ujë, – tha motra.  Por… dhe vazhdoi ta ngrinte edhe pak. Ai i vajti pranë dhe u trondit, kur pa atë dobësim në trupin e tij të plakur dhe  i vuri dorën në shpinë për ta ndihmuar…

Atë mbrëmje prilli u kthye vonë në shtëpinë e tij. I vetëm priste të lidhej me familjen që ndodhej në Florida.

 

* * *

 

I ulur në një nga baret pranë Bllokut, në tavolinën përballë qëndronte një vajzë dhe një djalë. Ata bisedonin gjallërisht me njeri-tjetrin. Ai hoqi sytë nga ata dhe vështroi lulet, që sapo kishin çelur dhe ndjeu gëzimin, që të ndjellin aromat dhe ngjyrat e ndezuara të tyre. Një sonatë e Bethovenit në sfond krijonte kënaqësinë e ardhjes së pranverës, e cila pas takimit atë ditë me nënën e motrën, ky mëngjes i freskët po i jepte mjaft dritë dhe shkëlqim. Hodhi sytë përsëri nga djali dhe vajza. Ata po vazhdonin të flisnin e të qeshnin me pasionin rrëmbyes të moshës. Ata gëzonin rininë e tyre dhe ndoshta po thurrnin ëndrrat për të ardhmen. Diskutimet ishin paqësore dhe shoqëroheshin me prekje të gishtrinjve dhe syve që ngërtheheshin fort e më fort.

– Ç’farë do të merrni zotëri?- dëgjoi t’i drejtoheshin atij, fjalët e një djali të ri, të veshur pastër dhe bukur.

– Një kafe dhe ujë të lutem, – ja ktheu ai, disi i shpërqëndruar.

Ndjeu pak ftohtë. Mbërtheu xhubin dhe ndërkohë pa telefonin. Ishte mëngjesi i nëntë prillit dhe atij ju kujtua vetëtimthi kjo ditë e plakave të 1985…….

Një mesazh kishte ardhur. E shoqja nga larg i shkruante. Ai kishte folur mbrëmë gjatë, shumë gjatë me të.

Një ambulancë nga larg po lëshonte alarmin për të kaluar mes rrugëve të ngushta të kësaj zone të Tiranës. Ai përfytyroi njerëzit brenda në to me veshjet e tyre të bardha dhe mendja i shkoi tek motra e tij. Ajo ishte non stop në shërbim të dy njerzve më të dashur. Ajo mbylli një pjesë të mirë të jetës së saj në shërbim të tyre duke hequr dorë nga gëzimet e dëfrimet.

Ai u ngrit pasi piu kafenë duke lënë pas Beethovenin, lulet e bukura,djalin me vajzën dhe morri rrugët i përmalluar. Vite të tëra pa i shkelur ato. Një përzierje e fortë ndjenjash e kapërtheu. Ai po risillte në mendje dhjetra e qindra copëza kujtimesh nga jeta e tij, ku fëminija ishte aq e pranishme në rrugët plotë gjallëri të Tiranës. Diku më tutje, jo larg barit pranë një udhëkryqi, në qoshe të trotuarit, një grua plakë rregullonte tufa lulesh për t’i shitur ato. Atij ju kujtua gjyshja. Vitet ishin rrokullisur me shpejtësi ashtu si tingujt e shpejtë plot harmoni e një ritmike të sonatës së pestë për piano e  Beethovenit, që i kishte mbetur akoma në mendje.  Fëminia,rinia, jeta e punës, dhe ja vitet e para të pensionit.

…Në bulevardin e madh të njohur të Tiranës, në një ditë pranverore si kjo bashkë me motrën të kapur për dore, shkonin  tek gjyshja, ku ndodhej një kopësht me lule plot ngjyra e aromë. Ai po i afrohej vendit ku kishte qenë shtëpia e gjyshes. Aty, po rindërtohej Piramida… Në maj të saj, re të bardha e gri po vërviteshin dhe qëndronin përreth saj, sikur donin të shkarkonin rrufe mbi betonin e bardhë duke kthyer përfundimisht përreth një bardhësi mbytëse, shpërthyese, shkatërruese, për ta shpërtyfyruar atë beton, në themelet e së cilës shumë vite më parë kishte luajtur gëzuar, kishte këputur lulet e kopshtit të gjyshes, ku kishte kaluar një pjesë të mirë të jetës fëminore bashkë me motrën dhe kushurinjtë, si për të dëshmuar se aty kishin jetuar njerëz dhe jeta dominonte mbi ftohtësinë e atij betoni të bardhë, që vetëm mbarësi nuk solli.

Retë e bardha dhe gri, duke u kapërleshur me njëra-tjetrën mbi majën e saj, shkrepëtinë me një rrapëllim të fortë  rrufetë marramendëse duke tronditur atë pjesë të atij bulevardi të mbushur me histori ngdhnjimtarēsh dhe të humburish, fitimtarësh dhe të zhgënjyerish. Aty, ku shpërthenin duartrokitjet frikamane dhe brohoritjet e të shtypurve me grushtat lart përballë tribunave groteske dhe kur historia do t’i ndëshkonte për paudhësinë e verbër. Aty, ku kërciste dhuna dhe jetë të pafajshme torturoheshin apo humbnin mes protestuesve me dy gishtat lart dhe sakrificës së tyre…kohë dhe jetë të ndryshme, që lëvizën dhe lëvizin shpejt si ato retë turbulente që kishte para…

…Ai u përmend. Ndjeu pikat e shiut që kishin filluar, dora e tij nuk shtrëngonte dorën e motrës….Retë e bardha iu shndrruan në flokët e saj tashmë të zbardhur. Papritmas atij ju kujtua  “Prilli i thyer” i Kadaresë dhe se ky muaj ishte gjithmonë i lagësht…

 

 

Tiranë, më 12 prill 2023.