Prof. As. Dr. Bernard Zotaj: Mësime nga muzeumet historikë

 

Konfliktet e armatosura amerikane

Ditë më parë pata rastin të vizitoja muzetë historik të qyteteve Grand Rapids dhe Lansing të shtetit të Miçiganit, ku u njoha midis të tjerave edhe me pasqyrimin historik të luftërave dhe konflikteve të ndodhura në historinë e tyre.

Në këto muzeume historikë theksohej se amerikanët janë thirrur të luftojnë për vendin e tyre në periudha të ndryshme të historisë së Shteteve të Bashkuara. Në stendat e muzeumeve mësohej për veteranët e luftërave si: Lufta Civile Amerikane (1861-1865), ishte një konflikti midis shteteve të Bashkimit në veriun dhe shtetet konfederate në jug, mbi çështjet politike dhe ekonomike të skllavërisë dhe zgjerimit të saj në perëndim; Lufta Spanjolo-Amerikane (1898) ishte lufta e zhvilluar midis Shteteve të Bashkuara dhe Spanjës në Kubë, Filipine dhe Puerto Riko, e cila përfundoi me transferimin e kontrollit të tyre nga Spanja në SHBA; Luftën e Parë Botërore të SHBA (1914-1918), u bë lufta shumëkombëshe në Europë dhe Lindja e Mesme midis fuqive qendrore (Austro-Hungari, Gjermani, Turqia dhe Bullgaria) dhe fuqitë aleate (Rusia, Franca, e Madhe Britania, Japonia, Italia dhe Shtetet e Bashkuara) mbi çështjet politike, ekonomike dhe rivalitetet koloniale; Lufta e Dytë Botërore (1939-1945), ishte një luftë e zhvilluar nga fuqitë aleate (Rusia, Franca, Britania e Madhe, Shtetet e Bashkuara, Kanadaja dhe të tjerët) për të ndaluar zgjerimin e detyruar territorial dhe politikat e shfarosjes racore të fuqive të Boshtit (Gjermani, Japoni, Itali) në Europë, Afrikë, Azi dhe Paqësorin Jugor; Lufta e Ftohtë (1946-1988), ishte një periudhë tensioni politik dhe ndërtimi ushtarak midis BRSS e aleatëve të tij të Traktatit të Varshavës dhe Shteteve të Bashkuara e aleatëve të saj në NATO; Lufta koreane (1950-1953), ishte konflikti midis Veriut të mbështetur nga Kina dhe koreanët e Koreja e Jugut e mbështetur nga Kombet e Bashkuara (kryesisht forcat amerikane); Lufta e Vietnamit (1958-1975), ishin mosmarrëveshje politike dhe territoriale midis Vietnamit të Veriut komunist dhe Vietnamit të Jugut të mbështetur nga SHBA dhe Lufta e Gjirit Persik (1991), ishte konfrontim i armatosur që përfshin SHBA dhe shtetet si pjesë e një force shumëkombëshe, e cila çliroi Kuvajtin nga Iraku. Ndërsa luftërat e fundit ishin në përpunim e sipër të stendave të tyre.

Francezë dhe indianë në luftë

Nga viti 1764 deri në 1763, francezët dhe britanikët luftuan për pushtet dhe koloni në Europë, Azi dhe Amerikën e Veriut. Konflikti u quajt Lufta Shtatë Vjeçare në Europë dhe Lufta Franceze dhe Indiane në Amerikës Veriore. A mund ta shihni shifrën e mbretit George II në këtë top? Monogrami mbretëror i hollë i gërryer na tregon se britanikët e bënë këtë top diku midis viteve 1747 dhe 1760. Në vitin 2002, Wolf i muzeut e uli topin në një rezervuar të madh me ujë dhe karbonat natriumi dhe një rrymë elektrike me amplifikator të ulët që kalonte përmes topit largoi ngadalë ndryshkun Një shtresë e veçantë parandalon gërryerjen e mëtejshme Crateman John Wolf bëri dhe dhuroi karrocën e saktë historike për topin.

Të gjitha sendet e Mbretit të gjetura të papërshtatshme për përdorim, që nuk ia vlen të hiqen ose nuk janë praktike jepen për shkatërrimin e tyre. Lordi Dorchester drejtuar guvernatorit britanik dhe zhytësit e gjetën këtë top në lumin Detroit dhe së bashku me zhytësit e policisë, kanë gjetur dhe pesë topa të tjerë. Në luftën e tyre për të kontrolluar Liqenet e Mëdha, francezët, britanikët dhe amerikanët. Shpresonin se duke vendosur top në Detroit dhe Mackinao, ku lumenj dhe liqen të ngushtuara, ata mund të kontrollonin rrugët ujore në të cilat kalonin varkat dhe anijet që transportonin ushqime dhe furnizime. Topi ishte i fortë prej hekuri dhe me një mbushje të plotë të barutit, gjuajtësit mund ta qëllonin atë deri në 1500 jard.

Detroit 1794

Nënkoloneli Richard England, ishte komandant britanik në Detroit, në vitin 1794. Po në vitin 1794, një ushtri amerikane nën komandën e gjeneralit Anthony Wayne marshoi në perëndim për të ndaluar sulmet indiane dhe, nëse ishte e mundur, për të shtyrë britanikët nga Liqenet e Mëdha. Ndërsa ushtria e Wayne u mbyll në Detroit, britanikët forcuan mbrojtjen e tyre, duke shtuar më shumë topa në fortifikimet dhe anijet e tyre. Edhe pse britanikët kishin rënë dakord të largoheshin nga Michigan pas përfundimit të Revolucionit Amerikan në 1783, ata qëndruan në Detroit dhe Miçigan. Ata më në fund u larguan nga Michigan në vitin 1796, pas një traktati tjetër me Shtetet e Bashkuara, duke lëvizur vetëm përtej kufirit në Kanada.

Kolonët amerikanë vërshuan në Ono, Indiana dhe Kentucky pas vitit 1790. Sulmet e luftëtarëve indian, vendbanimet në një përpjekje për të mbrojtur kongresmenët e tyre nga këto shtete, kritikuan britanikët për mbështetjen e shërbëtoreve indiane dhe nxitën që Shtetet e Bashkuara të deklaronin luftën më 18 qershor 1812.

Lufta Civile

Mësoni rreth rolit të Miçiganit në Luftën Civile në këtë galeri shkruhej në hyrje të saj. Lufta Civile Amerikane, e zhvilluar midis viteve 1861-1865, preku jetën e pothuajse të gjithëve në Michigan, edhe pse këtu nuk u bë asnjë betejë. Nëntëdhjetë mijë Michiganians u regjistruan në Ushtrinë e Unionit dhe pothuajse 15.000 humbën jetën. Kudo në shtëpi, prodhimi bujqësor dhe i minierave u rrit për të nxitur përpjekjet e luftës. Masivisht u aktivizuan gratë, vajzat dhe biznesi që ushqenin dhe mbështetën ushtarët në fushat e betejës.

Ndarjet mbi të ardhmen e skllavërisë në SHBA çuan në Luftën Civile. Michiganians kishin pikëpamje të ndryshme për skllavërinë. Disa e mbështetën atë plotësisht, dhe të tjerët punuan për t’i dhënë fund. Një rrjet i vogël afrikano-amerikanësh dhe kolabracionistësh të bardhë ndihmuan mijëra njerëz të skllavëruar të gjenin lirinë në Michigan dhe Kanada. Në 1854, Partia Republika, e themeluar në Jackson në kundërshtim me zgjerimin e skllavërisë. mbizotëronte në politikën shtetërore dhe lokale.

Trashëgimia ushtarake e Miçiganit

Në vitin 1874, gjenerali William Throop Quartermaster i Miçiganit bëri një thirrje për veteranët që të sillnin “çdo trofe, relike, kuriozitet ose kujtim, ose ndonjë artikull që lidhet në çfarëdo mënyre me historinë e luftës, ose me historinë e tij personale ushtarake” në Kapitol për t’u ruajtur dhe shfaqur si një trashëgimi e qëndrueshme e historisë së rolit të Miçiganit në Luftën Civile. William A. Throop shërbeu gjatë Luftës Civile me Këmbësorinë 1 të Miçiganit. Sot, Qendra Historike e Miçiganit ruan artefakte dhe dokumente ushtarake nga të gjitha periudhat e historisë ushtarake të Miçiganit.

Lufta e Parë Botërore

Shtetet e Bashkuara hynë në Luftën e Parë Botërore më 6 Prill 1917, kur Kongresi shpalli luftë kundër Fuqive Qendrore, që përfshinin Gjermaninë dhe Austro-Hungarinë. Gjatë Luftës së Madhe, 175.000 michiganians shërbyen në Forcat e Armatosura. Rreth 5.000 ushtarë të Miçiganit vdiqën dhe 15.000 u plagosën. (Popullsia totale e Miçiganit ishte 3.668.412 në vitin 1920.) Shumë nga ata që shërbyen u trajnuan në kampin Custer pranë Battle Creek dhe Selfridge Field pranë malit Clemens.

Shpejt mbërritëm në kampin Custer në Battle Creek Divizioni 85, Artileria Fushore 328 e Ushtrisë Amerikane. Wilson nga Michigan, mbajti një ditar të përvojave të tij si muzikant me grupin 328 të Artilerisë Fushore të tij me regjistrim nga viti 1918 deri në kthimin e tij në shtëpi në vitin 1919.

Flamujtë në betejë

Në disa stenda flitej për flamurë ku theksohes se lavdia e këtyre flamujve të vjetër të prishur do të jetë gjithmonë një temë frymëzimi. Këta përfaqësojnë një kombësi që ju kini rrezikuar jetën tuaj për ta ruajtur. Le t’i depozitojmë, pra, me ëmbëlsi, si relike të shenjta, në arkivat e shtetit tonë, aty për të qëndruar përgjithmonë, zotërimi i saj më krenar – një nxitje e nderuar për lirinë dhe patriotizmin, dhe një qortim e tmerr të vazhdueshëm për shtypjen dhe tradhtinë. Kështu është shprehur guvernatori Henry H. Crapo, më 4 korrik 1866.

Në tymin dhe konfuzionin e betejës, ushtari për flamurin e tyre, për të ruajtur pozicionin, u nda nga regjimenti i tij. Bartës të ngjyrave ishin rreshterët, të zgjedhur për karakterin dhe trimërinë. Të vendosur pikërisht në çerdhen e regjimentit, ata mbanin në betejë flamujt e mëdhenj e të shkëlqyer. Garda e ngjyrave, e përbërë nga mbajtësit e flamurit dhe tetë deri në dhjetë nëntetarë, vendosi lëvizjen për të gjithë regjimentin.

Gjatë betejës, mbajtësit e flamurit mbanin flamujt lart në regjiment dhe ripërtërijnë shpirtin e tij. Kjo e bëri flamurin objekt të çastit të zjarrit të armikut. Shpesh flamuri copëtohej gjatë betejës dhe mbajtësi i tij vritej ose plagosej.