Botuesit dhe librashitësit gjermanë/Çmimi i Paqes për Salman Rushdie
Salman Rushdie, 76 vjeç, i cili u plagos rëndë verën e kaluar në një sulm, do ta marrë Çmimin e Paqes të Shoqatës Gjermane të Botuesve dhe Librashitësve 2023 në vjeshtë në Paulskirche në Frankfurt, siç njoftoi bordi i fondacionit të hënën në mëngjes (19.06.2023) në Frankfurt am Main. Homazhi solemn, duke përfshirë edhe dhënien e çmimit të shoqëruar me 25.000 euro, zhvillohet tradicionalisht në përfundim të Panairit të Librit në Frankfurt (18-22.10.2023). Çmimi prestigjioz i Paqes jepet nga Shoqata Gjermane e Botuesve dhe Librashitësve (Börsenverein des Deutschen Buchhandels), organizata tregtare e shtëpive botuese dhe librarive. Çmimi është një homazh për personalitetet që kanë kontribuar në realizimin e idesë së paqes në letërsi, shkencë apo art.
Për gati një dekadë, Salman Rushdie jetoi i fshehur, sepse në Iran në vitin 1989 jatollah Khomeini kishte bërë thirrje me një fetva për vrasjen e autorit, në reagim ndaj romanit të tij “Vargjet Satanike” të botuar në vitin 1988. Deri sot, Rushdie jeton vazhdimisht në rrezik: pak para botimit të romanit të tij të fundit “Qyteti i Fitores” në gusht 2022, Rushdie u plagos rëndë në Shtetet e Bashkuara nga një sulm me thikë gjatë një leximi letrar. Që atëherë, sipas agjentit të tij, ai ka humbur shikimin në një sy dhe nuk mund të lëvizë më njërën dorë. Shkrimtari më pas përfitoi nga një valë solidariteti. Irani, nga ana tjetër, fajësoi vetë shkrimtarin dhe mbështetësit e tij për sulmin.
“Një nga mbrojtësit më të fortë të lirisë së mendimit dhe gjuhës”
Ndërkohë, Rushdie është duke punuar për një libër për sulmin e dështuar. Pavarësisht pasojave, ai vazhdon të shkruajë – “plot fantazi dhe në mënyrë thellësisht njerëzore”, vlerësoi bordi i shoqatës. Autori “mbetet një nga mbrojtësit më të vendosur të lirisë së mendimit dhe gjuhës – dhe jo vetëm të tijën, por edhe të njerëzve, pikëpamjet e të cilëve ai nuk i mbështet”. Me koston e rrezikut të lartë personal, ai mbron kështu një kusht thelbësor të bashkëjetesës paqësore. Rushdie është nderuar për “papërkulshmërinë e tij, këmbënguljen e tij dhe për pasurimin e botës me dashurinë e tij për tregimin”. Në romanet dhe veprat e tij praktike, ai ndërthur “ndjeshmërinë narrative dhe risinë letrare, humorin dhe mençurinë”. Që nga kryevepra e tij e vitit 1981 “Fëmijët e mesnatës”, Rushdie ka lënë përshtypje me interpretimet e tij të migracionit dhe politikës globale. “Duke bërë këtë, ai përshkruan forcën me të cilën regjimet e dhunshme shkatërrojnë shoqëri të tëra, por edhe pathyeshmërinë e frymës së rezistencës së individëve të caktuar”.
Rushdie: “Pak i frikësuar”
Bordi i fondacionit citon Salman Rushdie, i cili thotë se është shumë i nderuar dhe mirënjohës për këtë dallim të rëndësishëm: “Mund të falënderoj vetëm jurinë për bujarinë e saj. E di sa i rëndësishëm është ky çmim dhe jam pak i frikësuar nga lista e fituesve të mëparshëm, të cilëve tani do t’u shtohet edhe emri im. Jam vërtet shumë i lumtur”. Në vitin 2022, çmimi, i cili jepet që nga viti 1950, iu dha autorit ukrainas Serhij Zhadan.