Astrit Lulushi: Oscar Wilde

Oscar Wilde lindi në 1854 dhe vdiq në 1900. Gjatë atyre viteve tepër të shkurtra, ai ndërtoi një reputacion që do të mbijetonte gjatë. Dhe ndërsa sot njihet për veprat e tij letrare, ai është padyshim po aq i famshëm për zgjuarsinë e tij legjendare – si dhe për skandalin dhe burgosjen që përmbysën jetën e tij.
Si figurë letrare, Wilde është ndoshta më i njohur për dramën ‘Rëndësia e të qenit i sinqertë’, romani i tij i vetëm. ‘The Picture of Dorian Grey’ dhe “Balada of Reading Gaol”, një poezi që ai shkroi në mërgim pas lirimit nga burgu. Por kur përmendet emri i Oscar Wilde, njerëzit nuk e mbajnë mend vetëm shkrimet e tij. Emri është sinonim i sjelljeve të shkëlqyera dhe zgjuarsisë së shpejtë dhe një lloj gjeniu që mahniti shoqërinë, qoftë në klubet e Londrës apo në sallat e leksioneve të Shteteve të Bashkuara.
Kur Wilde shkoi në SHBA në 1882 për të dhënë leksione kryesisht mbi estetizmin – një lëvizje artistike që theksonte vlerën estetike të artit, ose “art për hir të artit” – ai u ndesh me një shtyp armiqësor, por u prit mirë nga publiku i gjerë. Udhëtimi e bëri atë një yll ndërkombëtar. Ai gjithashtu shkaktoi një nga citatet më të famshme që i atribuohen Wilde (megjithëse nuk ka prova për të mbështetur pretendimin). Kur mbërriti në doganat e SHBA-së për të filluar turneun e tij (kështu vazhdon historia), ai u pyet nëse kishte ndonjë gjë për të deklaruar. Me zgjuarsi tipike, ai u përgjigj:
“Unë nuk kam asgjë për të deklaruar përveç gjenialitetit tim”.
Në Londër, gjërat u përkeqësuan kur pyetjet për jetën private të Wilde dolën jashtë kontrollit. Homoseksualiteti i tij u bë i njohur publikisht dhe së shpejti ai u akuzua për paturpësi të madhe dhe u dënua me dy vjet punë të rëndë. Emri i tij u njollos, reputacioni i tij u prish dhe vitet e mbetura i kaloi në mërgim në Francë, ku vdiq në një hotel në vitin 1900. Ishte një fund tragjik dhe fatkeqësisht, edhe sot, ngjarjet e jetës së tij janë ndoshta më të njohura se vepra e tij.
Por Wilde kishte shumë më tepër se shkrime, zgjuarsia dhe skandal: ai ishte një njeri kompleks me një personalitet kompleks. Dhe siç shkruante dikur Wilde:
“Personaliteti është një gjë shumë misterioze. Një njeri nuk mund të vlerësohet gjithmonë nga ajo që bën. Ai mund të zbatojë ligjin, e megjithatë të jetë i pavlerë. Ai mund të shkelë ligjin, por megjithatë të jetë mirë. Ai mund të jetë i keq pa bërë kurrë asgjë të keqe. Ai mund të kryejë një mëkat kundër shoqërisë dhe megjithatë të kuptojë përmes atij mëkati përsosmërinë e tij të vërtetë”.
Për të kuptuar më mirë njeriun që qëndron pas mitit, ai duhet lexuar.