Dritëro Agolli, il celebre poeta e scrittore albanese, figura importante della letteratura contemporanea
Dritëro Agolli è nato il 13 ottobre nel 1931 a Menkulas di Albania ed è morto il 3 febbraio 2017. Dritëro Agolli è un noto poeta e cantautore, scrittore, pubblicista, attivista sociale, membro dell’Accademia delle Scienze dell’Albania. Negli anni 1952 – 1957 ha frequentato gli studi superiori presso la Facoltà di Lettere dell’Università di Leningrado. Negli anni 1957 – 1972 ha lavorato come redattore e giornalista nel quotidiano “La voce del popolo”. Negli anni 1973 – 1992 è stato Presidente della Lega degli Scrittori e degli Artisti dell’Albania. Dritëro Agolli è una delle figure centrali della poesia albanese e uno dei rappresentanti più importanti della generazione degli anni ’60.
QUANTO POCO CANTIAMO PER LE NOSTRE DONNE
Quanto poco cantiamo per le nostre donne!
Per donne
Belle e buone.
Che ci accarezzano con le mani umide
quando torniamo da percorsi difficili.
Sbagliamo molto
quando parliamo, maciniamo
intorno a un bicchiere di birra,
intorno al bicchiere di vino.
Che le nostre donne hanno perso la freschezza
che erano carine una volta…
No, no, non si perde il loro fascino!
Basterebbe di stare poco allo specchio
e sembrerebbero ancora novelle.
E come non possiamo cantare?
Poeti!
Per quelle che hanno saputo nella vita
di nascere Titani e Fate
non in un reparto di maternità e a casa
ma pure nel bosco e nel campo
tagliando le legna
e lanciando i semi?!
NON SEI DA NESSUNA PARTE
Questa giornata calda, lunga
coprì la strada di polvere fino in fondo.
Guardo nel ondata del caldo
nella polvere asciutta,
ma tu non sei da nessuna parte.
E con le dita copro il mio viso,
poi la camicia pesante scrollo.
Dalla polvere per terra cadono le briciole
ma tu non sei da nessuna parte.
Sono pronto a rovistare ogni granello di polvere,
e alla ricerca come un archeologo di perdermi,
purché di ritrovarti
smarrita da tempo ormai.
Ma tu non sei da nessuna parte!
PER AMORE
L’amore all’inizio è torbido.
Ami,
ma quale non è affatto chiaro.
Anche l’alba quando arriva
è cupa.
Le cose non hanno né forma e né aspetto.
Il giorno scende
e le cose appaiono complete:
forme, aspetti, contorni e linee.
Piano piano così arriva il mondo.
Ecco!
Il volto così lo rivela l’amore.
PER TE
Penso a te
quando le mie labbra imporporo nello specchio,
quando dormo e il vento fruscia nei vetri,
quando rimani e sfogli un vecchio libro,
quando parli perdutamente
senza sapere nemmeno tu cosa dici.
I tuoi pensieri, tutti,
solo io li comprendo e nessun altro
con la lingua inventata
da te e da me.
Che peccato che in Dio non ho creduto
se credessi
avrei pregato che tu non invecchiassi.
Domani gli alberi verdeggeranno,
tutti e due ci sdraieremo nel verde.
Intorno a noi ci ronzassero pure le api
e gli agnelli belare.
Cosa li facciamo alla notte che arriva?
Cosa li facciamo alla mattina?
Quando allo specchio
rossa sboccia la rosa?
TESTAMENTO
O terra mia che ti ho arato
e ti ho composto canti.
Che ti ho amato la zolla e l’erba.
Che ti ho asciugato
con le mani e con la maniche,
in che posto hai lasciato la mia tomba?
Meglio farmela da qualche parte, in un solco
oppure lontano sopra un torrente forse.
Sopra di me scodinzolerà una gazza portandomi notizie dal mondo,
dal mondo che ho tenuto chiuso,
finché ho vissuto
chiusa la porta, con serrature battenti…
LE MENZOGNE
O popolo, cosa ti fanno?
Ti danno giocattoli per giocare,
ti tengono con le favole,
di dormire nel letto quanto vuoi.
Senza rumori e casino,
ti chiamano piccolo,
e ti dicono che ancora non sai molto.
Ti danno tra le mani un giocattolo
ti dicono: Taci, non fare rumore!
Ritornello permanente dei tempi!
O popolo, cosa ti fanno!
Ti dicono:
“Gratta e vinci” sulle carte!
E tu gratti con le unghie non tagliate
sotto le vecchie maniche,
e la fortuna non ti arriva mai
a prendere in mani i soldi
di vedere le Miss
quando nude ballano,
con le mutande, e senza mutande,
Sul palco!
O popolo, cosa ti fanno!
Ti danno giocattoli tra le mani
con Tomi e Jerry,
per farti bambino paziente,
per non conoscere il guaio e il litigio.
———————————————-
Dritëro Agolli, poeti dhe shkrimtari i shquar shqiptar, figurë e rëndësishme e letërsisë bashkëkohore
Dritëro Agolli lindi më 13 tetor 1931 në Menkulas të Shqipërisë dhe vdiq më 3 shkurt 2017.
Dritëro Agolli është poet dhe autor këngësh shumë i njohur. Shkrimtar, publicist, veprimtar shoqëror, anëtar i Akademise së Shkencave të Shqipërisë. Në vitet 1952 – 1957 ndoqi studimet e larta në Fakultetin e Letërsisë të Universitetit të Leningradit. Në vitet 1957 – 1972 punon si redaktor e gazetar në të përditshmen “Zëri i popullit”. Në vitet 1973 – 1992 ka qenë kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Shqipërisë. Dritëro Agolli është një nga figurat qëndrore të poezisë shqipe dhe një nga përfaqësuesit më të rëndësishëm të brezit të viteve ‘60.
SA PAK KËNDOJMË PËR GRATË TONA
Sa pak këndojmë për gratë tona!
Për gratë
e bukura e të mira,
që na përkëdhelin me duar të njoma
kur kthehemi nga rrugë të vështira.
Gabohemi shumë,
kur flasim e grijmë
rreth gotës me birrë,
rreth gotës me verë.
Se gratë tona e humbën freskinë
se ishin të këndshme njëherë…
Jo, jo, s’humbet hijeshia e tyre,
mjafton të qëndrojnë pak në pasqyrë
dhe të duken prapë të njoma.
E si të mos këndojmë
Poetë?
Për ato që kanë ditur në jetë
të lindin kreshnikë e peri,
jo në maternitet e në shtëpi
po edhe në korie e në arë,
Duke prerë dru
e duke hedhur farë?!
NUK JE KURRKUND
Kjo ditë e nxehtë, e gjatë,
mbuloi me pluhur rrugën gjer në fund.
Vështroj në zheg në pluhurin e thatë,
po ti nuk je kurrkund.
Dhe me gishtrinj mbuloj fytyrën time,
pastaj këmishën e rënduar shkund.
Nga pluhuri përdhe rrëzohen thërrime,
po ti nuk je kurrkund.
Jam gati të kërkoj çdo kokërr pluhuri,
dhe në kërkim si arkeolog të humb.
Veç të të gjej, e humbura qëkuri,
Po ti nuk je kurrkund.
PËR DASHURINË
Dashuria fillimisht është e turbullt.
Dashuron,
po cilin aspak s’është e qartë.
Dhe agimi kur vjen,
është i mugët,
sendet s’kanë as formë e as trajtë.
Dita zbret dhe gjërat dalin të plota:
forma, trajta, konture e vija,
dalëngdalë e tillë vjen bota.
Ja,
fytyrën kështu e zbulon dashuria.
PËR TY
Mendoj për ty kur buzët skuq në pasqyrë,
kur fle dhe era vërshëllen në xhamet,
kur rri e shfleton një libër të vjetër,
kur flet e përhumbur pa ditur as vetë se ç’thua.
Mendimet e tua të gjitha veç unë i marr vesh
dhe as tjetër me gjuhën e shpikur nga ti dhe unë.
Sa keq që në Zot s’kam besuar,
sikur të besoja,
i lutesha që ti të mos plakeshe.
Nesër pemët do gjelbërojnë,
të dy do të shtrihemi mes gjelbërimit;
rreth nesh le të gumëzhijnë bletët
dhe qëngjat le të blegërijnë.
Ç’ti bëjmë natës që vjen?
Ç’ti bëjmë mëngjesit,?
Kur në pasqyrë
i kuq çel trëndafili?
TESTAMENTI
O toka ime që të lërova e të thura këngë,
që të kam dashur plisin dhe barin,
që të kam fshirë me duar, me mëngë.
Në ç’vend ma le varrin?
Më mirë ma bëj diku në një brazdë,
apo larg mbi përrua ndofta,
mbi mua të tundë bishtin e saj një laraskë,
duke më sjellë lajme nga bota,
nga bota që e pata të mbyllur sa rrojta,
e kyçur dera, me lloze poerta…
GËNJESHTRAT
O popull, ç’të bëjnë!
Të japin lodra të luash,
të mbajnë me përralla,
të flesh në shtrat sa të duash,
pa zhurma e andralla.
Të quajnë të vogël,
dhe thonë se ende s’di shumë.
Të japin në duar një lodër
dhe thonë: Pusho, mos bëj zhurmë!
Refren i përhershëm në kohët!
O popull, ç’të bëjnë!
Të thonë:
“Gërvish e fito” në letra!
Dhe ti gërvish me thonjtë e paprerë
nën mëngët e vjetra.
Dhe fati s’të vjen asnjëherë
të marrën përdore me lekë
t’i shohësh Misset,
kur zhveshur kërcejnë,
me brekë e pa brekë.
Në Skenë.
O popull, ç’të bëjnë!
Të japin lodra në duar
me Tomin dhe Xherrin,
të bëhesh fëmijë i duruar,
mos njohësh telashin dhe sherrin.
Përgatiti dhe përktheu Angela Kosta
27 korrik 2023.