Astrit Lulushi: E ardhmja

E shkuara vjen në mendje. Nuk jemi larg nga koha kur poicia sulmonte njerëz të mbledhur për të festuar ose kryeministri që dilte rrugëve me gërshërë për të qethur.

Parashikime të shumta bëhen për të ardhmen, sa më të largëta aq më të guximshme. Prandaj shpesh nuk duhen marrë në konsideratë, ato vetëm trembin.

Shkencëtarë thonë se në 500 milionë vjet, shkëlqimi i diellit do të rritet deri në pikën kur jeta në Tokë do të ndërpritet. Por, edhe mund të vazhdojë. Kush bën parashikime të tilla nuk mban përgjegjësi, pasi e di që nuk do të jetojë deri atëherë. Kështu lindën shkencat jo-ekzakte.

Afërsisht 10,000 vjet kanë kaluar që nga agimi i qytetërimit kur qeniet njerëzore filluan të rrisinin të korrat dhe të jetonin në vendbanime të çdo madhësie. Ecim shpejt përpara një mijë vjet, deri në 3023, nëse nuk e vrasim veten me ngrohjen globale, bombë bërthamore apo diçka tjetër, dhe vazhdojmë të zhvillojmë shkencën dhe teknologjinë. Për njerëzit e vitit 3023, gjëra të tilla si qiellgërvishtësi Burj Khalifa në Dubai, vaksinat mRNA dhe teleskopi James Webb do të duken diçka si teknologjia kur shikojmë prapa një mijë vjet – kulla guri për mbrojtjen e murgjve nga sulmet vikinge, shushunjat për heqjen e gjakut të tepërt, letër për të shkruar, por edhe burgje maleve për thyerje gurësh. Gjëra primitive.

Ecim përpara një mijë vjet të tjera, në 4023. Njerëzit do të shikojnë mbrapa mrekullitë e një mijë viteve si histori të tyre të lashtë. Vashdojmë përsëri, 5022, dhe përsëri dhe përsëri dhe përsëri. Le ta bëjmë këtë 170 herë. Deri në vitin 173,023, duke supozuar pothuajse çdo lëvizje përpara në shkencë dhe teknologji dhe duke supozuar se do të mbijetojmë kaq gjatë si specie, shkenca dhe teknologjia jdo të transformohen plotësisht dhe do të jetë e fuqishme sa që sot nuk mund të fillojmë as të kuptojmë se çfarë do të bëjë ose pse, e lëre më se si. Do të duket si magji mbi magji mbi magji, nëse bëhet më e kuptueshme.

Tani kthehemi te imazhi i ndërtesës më të lartë në botë, Burj Khalifa.

Kullë madhështore ka 163 kate. Ka ashensorë të mrekullueshëm dhe të shpejtë për t’ju çuar në majë, por nëse prishen, mund të ngjitni shkallët, gjithsej 2902 hapa. Tani le ta përdorim atë si një shkop matës. Le ta quajmë katin e poshtëm të kulles agimi i qytetërimit 10000 vjet më parë. Le ta quajmë katin e fundit, 500 milionë vjet nga tani, kur dielli e bën jetën të vështirë në Tokë. Aktualisht sapo kemi filluar të hedhim këmbën nga kati përdhesës.

E ardhmja e 500 milionë viteve nga tani është e paparashikueshme në aspektin njerëzor. Mund të imagjinohet që do të ketë njerëz – dhe të paktën tre lloje të tjera speciesh kryesisht deti. Por ajo që do të bëjmë; çfarë do të mendojmë si sfida dhe si do t’i përballojmë ato? është shumë, shumë përtej qenies sonë.