Rifat Ismaili: DIETRO LA PORTA DELLA POESIA DI MARIA TERESA LIUZZO
Rifat Ismaili
Come in un sogno di mezza estate shakespeariano, sembra di entrare nei versi di Maria Tereza Liuzzi. Ti sembra di essere dietro un cancello ed esiti a bussare. Hai sentito che dietro quel cancello migliaia di altri sono entrati per non tornare mai più, e l’ignoto ti scuote, ma proprio come l’amore che ti scuote di sorpresa, non puoi fermarti senza tentare la fortuna. Un grande cancello fatato, nascosto dietro la copertina di un libro, intitolato ” Danza la notte nelle tue pupille”, attende con impazienza di essere aperto e la magia si ripete. Quanti viaggiatori, assetati di parole e di conoscenza, hanno percorso le pagine di questo libro, fermandosi alle dolci sorgenti dell’acqua benedetta per bere e ristorarsi. Maria Tereza Liuzzo, la poetessa del giusto equilibrio. I suoi versi, dolci e fragili, che si sgretolano alla luce dell’alba e si trasformano in rugiada per ravvivare i fiori. Sebbene ogni traduzione abbia la fatica che il verso merita, è stato come un’ebbrezza pronunciare questi versi di alta sensibilità poetica. Anche il lettore avrà la sua parte di piacere nel navigare tra questi versi con il vero gusto della vita.
Pas portës së poezisë së Maria Teresa Liuzzos
Ashtu si në ëndrrën e një nate vere shekspiriane, të ngjan se futesh vargjeve të Maria Tereza Liuzzit. Të duket se je pas një porte dhe heziton të trokasësh. Ke dëgjuar se pas asaj porte mijëra të tjerë kanë hyrë për të mos u kthyer më , dhe e panjohura të trondit, por ashtu si dashuria që të shkund me befasinë, nuk mund të ndalesh pa provuar fatin tënd.
Një portë e madhe përrallore, fshehur pas një kopertine libri, titulluar “Nata vallëzon bebëzave të tua”, pret me padurim të hapet, dhe magjia të ripërsëritet. Sa udhëtarë të etur për fjalën dhe dijen, kanë përshkuar faqet e këtij libri, janë ndalur burimeve të ëmbla të ujit të bekuar për të pirë e për tu freskuar.
Maria Tereza Liuzzo, poetesha e ekuilibrit të duhur. Vargjet e saj , të ëmbla e të brishta, që thërrmohen nën dritën e agimit e kthehen në vesë për të ringjallur lulet.
Ndonëse çdo përkthim ka lodhjen që vargu meriton, ishte si një dehje të shqipëroja këto vargje të njê ndjeshmërie të lartë poetike. Edhe lexuesi do ketë pjesën e vet të kënaqësisë të lundrojë nëpër këto vargje me shijen e vërtetë të jetës.
RIFAT ISMAILI
Poesie in italiano – albanese
di MARIA TERESA LIUZZO
Danza la notte nelle tue pupille
e sui nostri corpi avvinti
al candore di un fiato disperso
nel cuore che alita l’ellera di un sogno,
Là dove l’incoscienza
s’impreziosisce del limite
lasciando dietro di sé
albe e mondi di sabbia
a farsi sangue di falene.
Il colore dei tuoi occhi
veste la solitudine dell’ora
e sgomitola la sapienza dei corpi
ombre di un desiderio mai dissolto,
sulle labbra come graffi di memoria, che geme
in lenzuola di geometrie allo specchio.
-Danza la notte nelle tue pupille
***
Nata kërcen në bebëzat e tua
dhe mbi trupat tanë të ngërthyer
shpirt bardhësisë së një fryme të shuar
zemrës që i fryn si dredhkëz një ëndrre.
Atje ku pavetëdija
pasurohet prej pengimit
duke lënë pas vetes
agimet dhe një botë rëre
duke u shndërruar në gjak tenjash…
Ngjyra e syve të tu
mbështjell vetminë e orës
duke zbërthyer dijen e trupave
hijet e një dëshire të pashlyer
në buzë si gërvishtje kujtese,
që rënkon
në fletë gjeometrish të pasqyruara.
– Nata vallëzon në bebëzat e tua.
Ed ecco un sorso che morde
la pagina vuota di un’altra
e la ferita colma di una
di viole tra le dita.
Fiamme sfavillanti
tra labirinti di passione
annegano
in un soffio di cielo.
Brucia il silenzio
sugli altari della parola,
come un lampo di fiaba
dove continui a cercarmi
in ogni colore dell’attimo,
e il blu dell’aria ci
e ci confonde più del mare,
perso tra battigie di
impure che il turbamento
***
Dhe ja një gllënjkë që rrufit
faqen e boshatisur të një tjetër nate
dhe plaga mbushur vijueshmërisht
me violeta midis gishtave.
Flakë vezulluese mes labirinteve të pasionit
mbyten
në një frymë parajse.
Digjet heshtja
në altarët e fjalës,
si një blic i një përralle
atje ku vazhdon të më kërkosh
në çdo ngjyrë të çastit,
dhe bluja e ajrit na përshkon
dhe na ngjyros më shumë se deti, humbur në duele rrëfimesh
të ndyra që turbullimi fsheh.
Parlami ancora
tra dolci tempeste
smarrite nell’argento
delle sabbie.
Ci umilia la stagione
nel fiume della notte.
Se le distanze
non oltrepassano memorie,
ti trattengo
in lunghi battiti di ciglia,
al dolce tepore di ogni perla.
***
Flitmë akoma
përmes stuhish të ëmbla
përhumbur e shkrirë
rërës së argjendtë.
Sezoni na hedh poshtë
në lumin e natës.
Nëse distancat
s’ shkojnë përtej kujtimeve
do të të mbaj
në rrahje të gjata qerpikësh
ngrohtësisë së ëmbël të çdo perle.
Comprami un vestito
di tristezza,
da ricamare stanotte.
Gòcciola nelle mie mani
il tempo tra coralli di baci
fioriti sulla luna
e portati dal vento.
Sorseggiami
nel calice del tempo.
Sarò ancora tua… di neve.
***
Një fustan trishtimi
më bli
ta qëndis kësaj nate.
Rrjedh duarve të mia
mes korale puthjesh koha
lulëzuar sipër hënës
përcjellë prej erës.
Thithmë
në kupën e kohës.
Jam e jotja akoma.
Prej bore jam ende.
Domani sarà aprile.
Scorrono le ore come perle,
dal vuoto del respiro
melodia risale.
Tutto torna memoria:
osservo la notte
bellezza nuda
allo specchio.
***
Nesër prill do jetë.
Kalojnë orët si perlat
nga fryma e boshatisur
mpikset melodia.
Gjithka bëhet kujtesë;
kqyr natën
një bukuri lakuriq
para pasqyrës.
Se tu sei poesia,
o mio segreto amante,
giungimi
in brezza o in fuoco
e mai in bonaccia:
tra estasi e tormento
sia l’amore,
e tra attesa ed arrivo
sia l’abbraccio:
quale più dolce amplesso,
che nella speranza
non più sperata,
amore, mio?-
– Miosòtide
***
Nëse ti poezia je,
o dashnori im i fshehtē
hajde
flladit apo zjarrit
kurrë në qetësi;
në mes ekstazës dhe torturës
të jetë dashuria
e mes pritjes e ardhjes
të jetë përqafimi;
çfarë përqafimi ka më të ëmbël,
se shpresa e pashpresuar ,
o dashuria ime?
– Miozotis
Mi giunge come un mare
di campane,
giungono voci di onde
e di vento.
Una canzone s’impiglia
a un ramo
alto del pino
davanti alla finestra.
Uno stormo di rondini
attraversa
il cielo e lascia
ahimè!, lunghe ferite
ed il sangue
dipinge all’occaso
creste di monti
e nuvole lontane.
Rimane ancora fissa
nel pensiero
la vela del tempo
già trascorso
e, tu, chi sei?-
Per quali terre
trascini il tuo corpo
ed il mio amore ?-
***
Më vjen si një det këmbanash,
zërat e valëve dhe të erës.
Një këngë ngec
në një degë
majë pishës
përballë dritares.
Një tufë dallëndyshesh
kalon nëpër qiell
dhe lë mjerisht,
plagë të gjata
dhe gjaku ngjyros
hera herës
kreshta malesh
dhe retë e largëta.
Mbetet ende e fiksuar
në mendje
vela e kohës
tashmë ka kaluar
Po ti, kush je ?-
Për cilat toka
zvarrit trupin tënd
dhe dashurinë time?-
Forse sei tu
che mi raggiungi in ombra
e tenero m’abbracci.
Sei tu forse il vento
che mi parla
in questo tramonto
e mi rivela
il senso di ciò che sento
e increspa
l’onda dei pensieri
e dei ricordi. Un’alba
lontana mi sovviene,
ancora io fanciulla
e tu già uomo, ignoto a me
e certo in altri luoghi,
quando non so,
per quale magia
o preveggenza, vidi
la tua presenza
nel futuro a me d’accanto.
Ricordi?- Nascostamente
e con altra voce, tu mi
e poi, stella cadente, chissà
con la voce spegnesti la tua
***
Mbase je ti
që më avitesh nën hije
shtrin duart në përqafime.
Mbase je era
që më flet
në këtë perëndim dielli.
E më shfaq sensin e asaj që ndjej
më mpleks valët
e mendimeve e të kujtimeve.
Një agim i largët më rivjen
në mendje.
Unë ende vajzë
dhe ti i burrëruar,
i panjohur ende për mua
sigurisht në të tjera vende
kur nuk e di, për çfarë magjie
ose largpamësi,
pashë praninë tēnde
në të ardhmen pranë meje.
Të kujtohet?-
Fshehurazi dhe me zë të tjetërsuar
, ti më kërkove dhe më pas,
yll që nga qielli bie, kushedi ku
me zërin tënd fike dritën.
Dopo che sei andato,
sempre rimani in questa
sento vicino e tiepido
il tuo corpo
e ancora il suono
delle tue parole,
mi fa vibrare,
m’empie di dolcezza.
Dopo che vai,
permane il tuo splendore
e m’inonda
di future stagioni.
La neve di questo dicembre,
in luce si riflette sopra i
e scorre negli specchi
la primavera che è
come te che sento
molto prima che arrivi.
Forse non mai saprai
cosa io provo quando
con il tuo amore m’attraversi,
quali cieli s’abbassano
ai miei occhi, a quali
l’anima s’eleva. Se morissi,
nessuna morte di più
m’aggraderebbe.
***
Pasi ke ikur
gjithnjë qëndron në këtë dhomë
E ndjej të afërt e të avullt
trupin tënd
Ende tingulli i fjalëve tua
Më shtie ethet
më ndjell ëmbëlsi.
Pasi largohesh
Mbetet shkëlqimi yt
Që më përmbyt
Me sezone të ardhshme.
Bora e këtij dhjetori
reflekton dritën mbi xhama
e shket pasqyrave
Pranvera që si ti është
e të ndjej
që para se tē vish .
Mbase kurrë s’ do dish
çfarē provoj unē
Kur me dashurinë tënde më përshkon
cilët qiej përulen
në sytë e mi, dhe në çfarë lartësish
ngrihet shpirti.Nëse do vdisja
asnje prej vdekjeve
s’ do mē trembte.
Resta con me stanotte,
Fa’ che sia io il tuo respiro,
che io rimanga nel tuo corpo
e che tu sia
rondine nel mio nido.
Con te abbracciata,
S’uniranno le tue stagioni
e il mio tempo.
Anche i ricordi rivivranno,
nell’unico sogno
che è la vita, senza
l’esilio e il dolore, il peso
dell’assenza, il lungo
dell’attesa. Ma ora sei qui
ed io ti amo, come ama
la notte le sue stelle, come
il mare in cui si specchia.
Ora scorri la mano sul mio
accarezza il mio seno,
stampami un bacio sulla bocca
e dismetti il tuo corpo d’
e di fantasia. Fà ancora
che l’alba ci sorprenda
con la sua luce e regali
alla vita questo sogno.
***
Qëndro me mua sonte
të jem unë fryma jote.
Të mbetem trupit tënd
e ti të jesh dallandyshja e folesë sime.
Me ty përqafuar
do lidhen sëbashku stinët e tua
e koha ime.
Kujtimet do tē rijetojnë
në të njëjtën ëndërr
siç është jeta, pa harruar
largimin e dhimbjen, peshën e mungesës, torturimin e gjatë
të pritjes. Po tani je këtu
dhe unë të dua, si nata dashuron
yjet e saj, sikurse hëna
detit në të cilin pasqyrohet.
Tani lëshoje te bredhē dorën
mbi trupin tim,
përkëdhelma gjirin
ngjitmi buzët me tënden puthje
dhe zhvendose trupin tēnd prej hijeje e fantazie.
Bëje të mundur të na befasojë agimi
me dritën e saj dhe dhuratat
për të jetuar këtë ëndërr.
Përktheu: Rifat ISMAILI
Please follow and like us: