Mirela Kanini: Pasioni për librat…

Pyetjes së shpeshtë se “nga buron pasioni për librat e tu” nuk mund t’i përgjigjem me një sentencë të vetme. Mund të them që çdo shkrimtar është pak rebel dhe shumë pasionant. Më pas ndikon ndjeshëm formimi, eksperienca dhe  gdhendjet që na jep jeta…

Vitet e para të fëmijërisë i kam kaluar në pallatin përballë Taivanit. Poshtë tij nëpër ndarjet me harqe kishte atëhere dyqane, berberhane, floktore, ushqimore, pastiçeri, dyqan buke, fruta-perime, këpucari, etj. Kjo ishte ajo bota ime e vogël, por që më dukej e madhe si një qytet i tërë. Prindërit tanë na lejonin të dilnim e të luanim jashtë me orë të tëra, madje ndonjëherë më kapte ajo ndjesia se mos e kishin harruar egzistencën time. Humbisja në mendime duke parë gjatë ecejaket e milingonave të cilat transportonin thërime që pastaj vinin zogjtë e ja u rrëmbenin. Ishin si të thuash për mua këto leksionet e para të mbijetesës. Unë luaja me fëmijët siç ndodh tipikisht, por më tërhiqnin shumë dhe bisedat e të rriturve. Ata flisnin për gjëra shumë më interesante dhe unë e kisha gjetur vendin tim të preferuar tek flokëtorja e grave. Dystohesha në kolltuk atje pa u vënë re dhe mahnitesha me flokët e përdredhura të tyre kur ato dilnin nga kokorja e nxehtë me bigudina, e që ja krihnin bukur pastaj stilistet. Kishte një harmoni të çuditshme midis grave që vinin aty dhe bisedat e tyre ishin të larmishme e përkonin kryesisht për vjehrrat, fëmijët e vet, për burrat, por më shumë ndanin histori dashurish e zemërthyerjesh. Kur Dilja, një nga vajzat që frekuentonte shpesh këtë vend u nda nga i dashuri dhe erdhi të përshkruante me lot dhimbjen e saj, që ishte diçka diku midis stomakut, e që i shqyente zemrën më bëri dhe mua të fshija lotët e mi fshehurazi. Nuk e kuptoja mirë çfarë kishte ndodhur se isha e vogël, por mimika dhe lotët e Diles me copëtonin zemrēn dhe mua. Ia ndjeja emocionet. Ndonjëherë hyja dhe te berberhania me gjyshin, por bisedat e burrave nuk ishin aq interesante sa ato të grave sigurisht dhe konsistonin më shumë rreth sportit. Çfarë më pelqente aty ishte vetëm ajo era e kolonjës mbi fytyrat e rruara apo flokët e dendura të djemve që ia rregullonte berberi këndshëm. Akoma më pëlqen ajo aroma mashkullore e berberhanes. Pasditeve ndodhte që të vinin njerëz-vizitorë, miq ose të afërm të familjes sime për ndonjë kafe. Kafe ishte fjala sepse hera-herës rrinin edhe për darkë. Ata ishin njerëzit më interesantë që kisha njohur. Mua si fëmijë që isha nuk më lejohej të rrija me të rriturit sepse ky ishte rregulli “absurd” i vendosur nga ata. Duhej vetëm t’i përshëndesja dhe të luaja në dhomën tjetër me ndonjë fëmijë që mund të  kishin sjellë me vete. Kur nuk kisha me kë të englendisesha shkoja futesha poshtë tavolinës së guzhinës pa u vënë re dhe rreth së cilës ishin ulur miqtë. Më tërhiqnin bisedat e tyre që më çonin në vende të largëta që ata kishin vizituar, ose ngjarje të çuditshme që ju kishin ndodhur. Dikujt i ishte përmbysyr makina e punës e kishin rënë në greminë, por kishin shpëtuar paq. Dikush do martohej, dikush tjetër kishte mbetur pa martuar. Ndonjëherë përmendnin historitë e tyre të dashurive se si ishin njohur dhe ndonjëherë bënin shakara e qeshnin me lot. Qeshja dhe unë sa nuk më dilnin bulçitë vendit poshtë tavolinës me ta, por e mbuloja gojën me dorë që mos nxirrja zë. Kishte një entuziazëm të veçantë kjo e qeshura që nuk duhej të shpërthente në asnjë menyrë dhe bëhej aq e fortë sa që më vinte në punë gjithë muskujt e barkut. I desha të gjithë njerëzit dhe historitë e tyre. Gjeja një pozicion që i shihja dhe ja regjistroja si një film çdo gjest që shprehte emocionet përkatëse. Nga mimikat e njerëzve kisha mësuar të lexoj emocionet e tyre. Dija dhe të dalloj  si janë njerëzit kur bien në dashuri. Të qeshur, të lumtur, me sy të mbërthyer tek njëri- tjetri që mua më dukeshin qesharake atëherë se më ngjasonin me macet kur i vërsuleshin njëra-tjetrës se ato shikoheshin ashtu në fillim. Kur vinte mbrëmja bota ime ndërronte skenën e shfaqjes dhe binte nata me yje xixëllues, sepse unë jetoja në një botë magjike. Në verë derën e ballkonit e mbanim hapur nga ku hynte era e mirë që lëshonin lulet e blirëve të lartë nëpër trotuare që përziheshin me erërat e restorantit në lulishten përballë. Vinte dhe muzika që luhej atje me dy tre instrumenta. Unë bëja lëvizjet e mia të kërcimit në krevat sipas ritmit ndërkohë që duhet te flija në fakt. Ja dija gjithë rutinën kamariereve dhe punetorëve të lokalit kur përplasnin arkat boshe në stoqe të birrave para se ta mbyllnin. Me vinte për të qeshur me përshëndetjet e tyre: ”O Gono notën. Shihna nesër”. Ndonjëherë i përsërisja me vete me zë të ulët dhe më kapte ajo e qeshura kur nuk duhet të qeshësh. Më vonë shfaqja vazhdonte me disa djem të rritur që këndonin tek trotuari. Zërat e tyre më magjepsnin dhe këngët e tyre nuk i dëgjoje kurrë në radio. Ishin këngë të ndjera dashurie për vajza shumë të bukura, por që i kishin shkaktuar dikujt plagë zemre. Këto ishin si të thuash “serenata ime” ku mësova për dashurinë pa e ditur akoma çfarë ishte. Pastaj vitet iknin dhe bota e bukur e femijërisë sime u shemb. Nuk e kisha më atë sigurinë që të jep bashkëjetesa jo vetëm me të dy prindërit, por dhe gjyshërit. Mu desh ta lë këtë vend të bukur dhe të lë pas gjithçka të dashur e të familjarizuar. Mu desh të përjetoj drama brenda familjes sime e të mësoj që asgjë nuk zgjat përjetësisht. Të mësoj që jeta është e mbushur me kapituj të ndryshëm, ndonjëherë të trishtë si nëpër librat që lexoja. Shkolla filloi të më dukej e mërzitshme nga pyetjet kureshtare të mësuesve dhe librat u bënë arratisja ime nga realiteti. Ambienti ku u vendosëm më pas ishte ndryshe, por me njerëz të mirë dhe ku mora plot mësime për jetën. Varfëria në ato vite ishte e thellë dhe jeta për ne akoma më e veshtirë edhe pse në vitet 80-90 shqiptarët e pasur nuk egzistonin. U rrita ndoshta para kohe dhe çdo gjë që bëra më pas nuk ka qenë aspak tradicionale. Martesë në moshë shumë të re dhe dy fëmijë si rezultat që u rritën bashkë me mua. Por asgjë nuk më pengoi të realizoj ëndrrat e mia dhe kuptova që unë thjesht i kisha ndryshuar renditjen gjërave dhe ia dola mbanë në jetë. Traumat psikologjike dhe emocionale që kalon në fëmijëri strehohen në trupin tonë dhe shfaqen gjatë jetës në forma të ndryshme. Shanset janë që ose do rebelosh në një pikë pa kthim ose do bësh limonatë me  limonat që të ka hedhur jeta. Nuk kam qenë perfekte sigurisht. Sepse mund të kisha qenë një grua më e mirë, një nënë më e mirë, fëmijë më e mirë, mike më e mirë edhe pse gjithë këta “të krisur” më thonë që s’do më ndryshonin asnjë fije floku dhe më duan saktësisht kështu siç jam. Por ndoshta duhej të ndodhnin çfarë më ka ndodhur në jetë sepse përndryshe ku do e gjeja unë gjithë atë pasion që ta derdhja pastaj nëpër libra. Ndaj dhe aty gjeni herë një fëmijë kurioz dhe here një grua shpirtlirë që nuk rri dot ajo po nuk ju fut nëpër këmbë personazheve ashtu siç futej nëpër floktore e poshtë tavolinave. Pata dhe unë lëndimet e mia në jetë që nuk më erdhën kurrë nga armiqtë, por njerëzit “që më deshën”. Çfarë nuk të vret të bën më të fortë. I fala të gjithë ata që më lënduan jo se e meritonin, por sepse më bëri mua të ndihem më mirë. Është e kuptueshme shprehja që “lëndo një artist dhe do shihni që keni krijuar kryevepra”. Ndonjëherë thjesht vepra. Me pak fjalë unë mësova t’i ndjej ndjenjat njerëzve, t’i mirëkuptoj ata pa i paragjykuar. Ndaj në librat e mi ka aq shumë dashuri të ndjerë sepse së pari buron nga dashuria që kam unë në shpirt për njerëzit, për jetën dhe për gjithçka që unë e shoh si të bukur…