“Skizofrenia” e shoqërisë në Serbi

Edhe më shumë se një vit e gjysmë pas fillimit të luftës në fillim, Serbia nuk mendon se Rusia nuk është fajtore për fillimin e saj. Rreth 66 për qind e luftës në luftën e Serbisë besojnë Perëndimin, ndërsa vetëm 21 për qind e fajësojnë Rusinë dhe Putinin për luftën. Ndërkohë që vetëm pak më shumë se tre për qind e shohin si fajtoren. Kështu thuhet në sondazhin e fundit në Serbi me titullin “Orientimi i Serbisë në Politikën e Jashtme” është publikuar në fillim të mungesës së organizatave joqeveritare serbe “Rruga e Tretë e Re”.

Sipas mendimit sondazhi, 47,5 për qind të anketuar besojnë se Rusia është partneri më i madh politik i Serbisë. Vetëm 30 për qind thonë se ai është Bashkimi Evropian, ndërsa 19 për qind janë të bindur se është Kina.

Nga ana tjetër, më shumë se gjysma e familjes së saj BE-në si një mbështetje më të rëndësishme ekonomike për të ardhmen, ndërsa vetëm 21 për qind besojnë se mbështetja e tire kryesore ekonomike vjen nga Rusia. Më në fund financat si mbështetje kryesore e shohin 26 për qind e gjithë Serbisë.

Të dhënat reale ekonomike shumë të qartë gjendjen faktike. BE-ja ka qenë lider në investimet e huaja direkte në Serbi për vite me radhë. Sipas të dhënave të Bankës Kombëtare të Serbisë, të disponueshme për gjashtë muajt e parë të vitit 2022, investimet nga vendi i Bashkimit Evropian janë një të tretën e totalit të investimeve në vend.

“Skizofrenia” e shoqërisë në Serbi

Bëhet fjalë për “skizofreninë” e një pjesë të të gjithë publikut në Serbi dhe në ato pjesë të Ballkanit Perëndimor ku qëndron serbët, siç është, për shembull, Republika Srpska në Bosnjë-Hercegovinë, thotë Thomas Brey, ish-drejtues i seksionit të Deutsche. Presse Agentur (dpa) për Ballkanin dhe autorin e studimit “Mediat ruse në Ballkan dhe roli i tire në luftën agresive kundër ngjyrave”, të bërë për Fondacionin Friedrich Naumann.

“Kur diçka i prek ata personalisht, njerëzit në Serbi nuk janë punë në Rusi, kur bëhet fjalë për zyrtarin zyrtar, njerëzit janë të bindur se Rusia dhe miratimi i tyre, por në Perëndim. e Perëndimi është negativ kundër Serbisë dhe i do të keqen Serbisë”, shpjegon Brey në një intervistë për DW. Sipas Brey, media propagandistike ruse RT (ish-Russia Today) dhe Sputnik një rol kyç në përhapjen e asaj narrative për Serbinë si ata që janë komploti perëndimor – që është identik me narrativën e politikës zyrtare ruse.

Ato kanë redaksi të bëjnë mirë në Beograd dhe përhapin propagandë ruse çdo ditë, e kjo gjë një tokë pjellore në Serbi. “Ka një lidhje tradicionale mes Rusisë dhe Serbisë. Që nga koha e luftërave ballkanike, deri në luftërat e jugosllave, Rusia u paraqit si vendi vëlla në Serbi. ”, thotë Brey.

Ai vë në dukje se një nga fokuset kryesore të propagandës ruse është nxitja e tensioneve ndëretnike në Ballkan, duke nënvizuar gjithmonë se “Rusia qëndron pa rezerva në anën e Sebisë në çdo mosmaveshje, çështje kur bëhet fjalë për Kosovën”.

Elita politike e mbështetje konceptin rus

Por ndikimi i mediave ruse në Serbi do të kufizohej nëse nuk do të kishin qenë të madhe të elitës politike në Serbi të udhëhequr nga presidenti Aleksandar Vuçiq Ai e sheh Putinin dhe modelin e tij të menaxhimit të shtetit si një model të mirë, si një baba të kombit që lufton për vlerat tradicionale dhe është një pengesë për tendencat moderne, liberale si respekti për lëvizjen LGBT ose lëvizjet për të zbehur dhe shtypur roli i një shoqërie që nga perëndimi, thotë Brey. Pa zënë elitës politike, mediat në Serbi nuk do të transmetojnë dezinformata ruse.

E si duket në krijimin e fjalës për luftën në luftë, Brey tregon në studimin e tij të shumtë nga mediat serbe. Titujt, si nga koha para luftës në luftën ashtu edhe pas pushtimit rus, duken sikur janë nga ndonjë univers paralel dhe i shkruar në Kremlin: “Fillon rendi i ri në botë – Putini mundi BE-në dhe NATO-n” (Srpski telegraf, 15.11.2016.); “Blickrig – Një uragan rus ka zbritur në renditje: Putin arriti në Kiev brenda një dite” (Alo, 25/02/2022); “Godja ruse si përgjigje ndaj përgjigjeve të NATO-s” (Veçernje Novosti, 25/02/2022); “Ukraina sulmoi Rusinë!” (Informator, 22.02.2022); “Fashistët po gjuajnë serbët – ndërsa Evropa hesht dhe shikon” (Informer, 16.01.2023 – tema: Kosovë); “Lufta e pista e BE-së kundër Serbisë” (Informer, 7 tetor 2022); “Amerikanët dhe britanikët pranuan: Putini e fitoi luftën!” (Srpski Telegraf, 7.4.2022); “Putin: Rënia e hegjemonisë perëndimore është e pakthyeshme” (Peçat, 7 tetor 2022)

Një politikë e suksesshme e lëkundjes

Në të njëjtën kohë, Vuçiqi, i cili sipas Brey, ka kontroll mbi të gjitha mediat në lidhje me këtë vend, zyrtarisht një miqësore miqësore ndaj BE-së. Ai thekson Serbia është ende kandidate për anëtarësim në BE dhe po të ndryshmet të sa më shumë investime evropiane në vend.

Brey e quan këtë si “politika e lëkundjes”, e cila e ka kujdesin në bllokun e dhimbjes nga koha e Titos, e që u vazhdua në Serbi më vonë, për shembull, në kohën e presidentit Boris Tadiq. “Ky manovrim ndërmjet Lindjes Perëndimit është një mjet me të Vuçiq dhe të gjithë ata që janë të sigurt që qëndrojnë në pushtet. Ai nuk e shpiku, por e përson këtë sistem. si një partner interesant për të dy.”Serbia është një vend i vogël, si për nga popullsia edhe për nga fuqia ekonomike. Por ka një rol shumë më të madh në skenën se sa do të kishte normalisht”, thotë Brey.

Vuçiq me politikën e tij është shumë e rëndësishme dhe nuk ka interes për të gjithë. Çdo reformë serioze, çdo veprim për të shtypur korrupsionin të kërcënonte pushtetin e pushtetit të Vuçiqit. Prandaj, sipas saj, nuk është realiste që vetë qeveria të mund të jetë e vendosur në këtë vend.

Nga këndshtrimi i Perëndimit, Brey thekson në studimin e tij, konceptin për shembull kanë qenë edhe Milo. Gjukanoviq në Mal të Zi, Bakir Izetbegoviq dhe Dragan Çoviq në BH ose Nikola Gruevski në Maqedoninë e Veriut. Në vend të kësaj, ata kopjojnë llojin e qeverisjes së krijuar nga Putini në Rusi.

Po tani, çfarë duhet bërë?

Brey është i bindur se ndryshimi i kësaj narrative dominuese është i mundur vetëm duke rritur ndërgjegjësimin e të rinjve. Prandaj, ai angazhohet për zgjerimin dhe zgjerimin e një programi shkëmbimi mes të rinjve nga Serbia dhe bashkëmoshatarëve të tyre nga vendi perëndimore.

Përveç kësaj, është e nevojshme të diskutohen në mënyrë kritike tekstet shkollore, mbi të gjitha ato të historisë, për të kundërshtuar dhe të pavërtetë të ngjarjeve nga e kaluara dhe rrjedhimisht indoktrinimin e të rinjve. Roli kryesor, megjithatë, unë mendoj mediat. Brey këtu mbron idenë e ndihmës në edukimin e gazetarëve të profesionistëve të rinj dhe teknikë për mediat e pavarura dhe kritike.

Fundi, BE-ja ka edhe instrumente konkrete presioni ndaj autoriteteve në Serbi: “Duke qenë se BE-ja tani është investitori më i madh dhe partneri kryesor tregtar dhe financiar i Serbisë, duhet të krijosh një lidhje ndërmjetëse. të BE-së dhe të tjerëve të reformave të miratuara nuk kanë thënë në lidhje me çështjet dhe lirinë e mediave”.

Se si mund të funksionojë kjo, mund të duket edhe brenda BE-së në shembullin e Polonisë dhe Hungarisë. “Ajo që është pjesërisht i mundshëm për të kërkuar të përballojë me sanksione financiare me këta anëtarë të BE, do të duhej të funksiononte edhe më mirë kur fjalët për një vend kandidat, është Serbia”, është i bindur eksperti gjerman për çështjet. ballkanike, Thomas Brey./ DW