Akademia e Nobelit për fituesin në letërsi për vitin 2023

Laureati i letërsisë i këtij viti, Jon Fosse, shkruan romane të përmbledhura në një stil që është njohur si “minimalizmi fosse”.
Kjo mund të shihet në romanin e tij të dytë “Stengd gitar” (1985), kur Fosse na paraqet një variacion rrëqethës në një nga temat e tij kryesore, momentin kritik të moszgjidhjes. Një nënë e re e lë banesën e saj për të hedhur mbeturina në gropë, por mbyllet jashtë, me fëmijën e saj ende brenda. Duke pasur nevojë të shkojë dhe të kërkojë ndihmë, ajo nuk është në gjendje ta bëjë këtë pasi nuk mund ta braktisë fëmijën e saj. Ndërsa ajo e gjen veten, në terma kafkiane, ‘përpara ligjit’, ndryshimi është i qartë: Fosse paraqet situata të përditshme që dallohen menjëherë nga vetë jeta jonë.
Në të njëjtën kohë, ka një ndjenjë dridhjeje dhe një ambivalencë të fuqishme. Kjo më vonë shfaqet në veprën e tij dramatike, në të cilën ai është në gjendje të përdorë pauzat dhe ndërprerjet për të shprehur këtë pasiguri – dhe për më tepër t’i ngarkojë ato me emocion. Në shfaqjet e tij, ne përballemi me fjalë ose akte që duken të paplota, një mungesë zgjidhjeje që vazhdon të na preokupojë mendjen.
Është gjendja njerëzore ajo që është tema qendrore e Fosse, pavarësisht nga zhanri. Guximi i Fosse për t’u hapur ndaj pasigurive dhe anktheve të jetës së përditshme qëndron pas njohjes së jashtëzakonshme që ai ka marrë.
Çmimi Nobel në Letërsi për vitin 2023 i jepet autorit norvegjez Jon Fosse “për dramat dhe prozën e tij novatore që i japin zë të pathënës”.
Mësoni më shumë për literaturën e tij: https://bit.ly/3ZtJCeu

——————-

This year’s literature laureate Jon Fosse writes novels heavily pared down to a style that has come to be known as ‘Fosse minimalism’.
This can be seen in his second novel ‘Stengd gitar’ (1985), when Fosse presents us with a harrowing variation on one of his major themes, the critical moment of irresolution. A young mother leaves her flat to throw rubbish down the chute but locks herself out, with her baby still inside. Needing to go and seek help, she is unable to do so since she cannot abandon her child. While she finds herself, in Kafkaesque terms, ‘before the law’, the difference is clear: Fosse presents everyday situations that are instantly recognisable from our own lives.
At the same time, there is a sense of trepidation and a powerful ambivalence. This later comes to feature in his dramatic work, in which he is able to make use of pauses and interruptions to express this uncertainty – and moreover charge them with emotion. In his plays, we are confronted with words or acts that appear incomplete, a lack of resolution that continues to preoccupy our minds.
It is the human condition that is Fosse’s central theme, irrespective of genre. Fosse’s courage in opening himself up to the uncertainties and anxieties of everyday life lies behind the extraordinary recognition he has received.
The 2023 Nobel Prize in Literature is awarded to the Norwegian author Jon Fosse “for his innovative plays and prose which give voice to the unsayable.”
Learn more about his literature: https://bit.ly/3ZtJCeu