Vëllezërit Grim: MUZIKANTËT E BREMENIT   

 

Përkthim Agim Xh. Dëshnica

 

Një fshatar kishte një gomar, që gjatë shumë vjetëve i shërbeu pa u ankuar duke mbajtur thasët me misër për në mulli, për të çuar plehun në arë dhe drutë në shtëpi. Po kur gomarit po i shternin fuqitë dhe po e humbiste aftësinë për punë, fshatari mendoi ta hiqte qafe. Gomari ia kuptoi qëllimin fshatarit, ndaj krisi e iku, mori me vrap udhën për në Bremen, ku shpresonte të merrte pjesë në bandën muzikore të qytetit. Pasi eci e eci, pa një qen gjahu të shtrirë përtokë, duke gulçuar. Mesa dukej, pas një vrapi të shfrenuar.

– Ç’ke, pse të merret fryma kështu? – e pyeti. 

– Ah, or vëlla, ç’të të them! – iu përgjigj qeni. – U plaka e nuk mundem më të shkoj për gjah e të ndjek këmba – këmbës dhelprën, apo lepurin. Sot imzot, tek po gjuante, për pak desh më vrau me çifte, por unë u largova me vrap. Ja, kështu! Dhe tani nuk di si do të më vejë halli. Me se do të ushqehem?

– A e di ç’ke? – ia ktheu gomari. – Mos e zgjat, po ec me mua të luajmë në bandën muzikore të Bremenit! 

Qeni pranoi dhe kështu u vunë në udhë të dy. Pas pak, gjetën një maçok, tek mjaullinte i pikëlluar.

– Ç’të ka ndodhur, or mik? – e pyetën. – Pse je kaq i trishtuar?

– Si të mos jem, kur bëhet fjalë për fatin tim? Me që u plaka, dhëmbët s’i kam më të mprehtë. Për këtë shkak, nuk bredh dot më pas minjve. Sot zonja e shtëpisë më pa tek dremisja pranë vatrës. Më bërtiti e më shau, se qenkam aq i ngathët, sa as një mi të vogël nuk e kapkam dot. Pastaj e zemëruar më tërhoqi nga bishti dhe më flaku pa mëshirë jashtë portës. Nga të vete unë i gjori tani e si të jetoj?

– Eja me ne në Bremen! Atje së bashku do të luajmë në bandën e bashkisë.

Maçoku pranoi dhe u nis me ta. Pastaj të tre kaluan para një shtëpie, ku befas nga oborri brofi fluturim një këndes, që dridhej e çirrej në kupë të qiellit.

– Ç’bërtet aq shumë, ç’dreqin ke!? Na shkule veshët! – i tha gomari. 

– Ah! Nesër në shtëpinë tek rri unë, do të vijnë miq për drekë. Zonja e shtëpisë, meqë gjelat e detit u mbaruan, kërkon të më therë mua, këndesin e vetëm që i zgjoj çdo mëngjes me këngën time të bukur. Pak çaste më parë, kur deshi të ma hiqte kokën, i shpëtova nga duart dhe ika fluturim. 

– Ec me ne, – i tha gomari, – të vemi në Bremen. Atje, unë, qeni, maçoku dhe ti me muzikën e zërat tanë të kumbueshëm do të lëmë nam në gjithë qytetin. 

Këndesi e pëlqeu ftesën e gomarit dhe u bashkua me ta. Ndërkaq thirri:

– Të ikim, të ikim me vrap, se, ja, po vjen amvisa ime!

Të katër u sulën përpara deri thellë te një pyll i dendur. Ndërkohë dielli perëndoi. U err kudo, shtegu ku ecnin mezi shihej, ndaj me urdhër të gomarit ndaluan të merrnin frymë dhe të gjenin ndonjë strehë, për të kaluar natën. Të nesërmen do të vijonin udhën drejt Bremenit. Për të fjetur zgjodhën një rrap. Gomari e qeni u shtrinë poshtë tij, maçoku u ngjit mbi një nga degët me fletë, kurse këndesi, që të ishte i sigurt, fluturoi në majë. Para se të flinin, këndesit iu bë se pa një si dritë të zbehtë.

– Diku qenka një shtëpi! – thirri. 

Atëherë gomari tha:

– Të ikim nga ky vend i keq! Nuk bën për ne. Të shkojmë tek ajo shtëpia!

Qeni shtoi:

– Po! Mendoj se atje do të gjejmë mish e kocka mjaftueshëm për sonte! 

E kështu ecën përpara në drejtim të vendit nga vinte drita. Pas pak kohe, e panë shtëpinë më të qartë e më të madhe, deri sa më në fund mbërritën para saj. Ishte e ndriçuar për bukuri. Gomari me shtat më të lartë u qas në dritare dhe shikoi brenda. 

– Çfarë sheh aty, prijësi ynë kokëgri? – e pyeti këndesi. 

– Çfarë shoh? – iu përgjigj gomari. – Një tryezë me gjithë të mirat. Me supë të ngrohtë nëpër tasa, mish e pulë të pjekur, revani e kabuni, bukë të bardha dhe kusarët rreth e rreth, që po shkrihen nga lezeti.

– Ato ushqime duhet të bëhen tonat menjëherë! – tha këndesi.

– Po, po! Ah! Sikur të ishim atje brenda! – shfreu gomari. 

Të katër u mblodhën kokë më kokë dhe vranë mendjen si t’i dëbonin kusarët nga shtëpia. Më në fund morën vendim: gomari t’i mbështeste thundrat mbi pragun e dritares, qeni të hipte në shpinën e gomarit, maçoku të kacavirej mbi qenin dhe këndesi të hidhej fluturim mbi kokën e maçokut. Pastaj, me një shenjë të gomarit, të fillonin koncertin. Dhe kështu ia nisën. Gomari me pallma, qeni me lehje, maçoku me mjaullima e këndesi me këngë. Më pas, si thyen xhamat e dritares, u hodhën me vrull në dhomë. Kusarët u tmerruan nga tërë ajo batërdi. Dolën jashtë të gjithë me të shpejt, vrapuan sa u hanin këmbët dhe u fshehën në pyll. Të katër muzikantët, zunë vend rreth tryezës të uritur, sikur s’kishin ngrënë një muaj të tërë. E, si u dendën mirë e mirë, fikën dritat dhe kërkuan vende për të fjetur, sipas zakoneve të tyre. Gomari u shtri mbi dërrasa, qeni prapa derës, maçoku mbi hirin e ngrohtë të vatrës dhe këndesi mbi tra. Meqë ishin shumë të lodhur nga rruga e gjatë, i mori gjumi menjëherë. Pas mesnate, kusarët vështruan nga larg se në shtëpi nuk rrezëllinte asnjë dritë. Gjithkund ishte qetësi.

Atëherë kapedani i tyre tha:

– Askush nuk duhet të frikësohet. Një nga ne të kthehet e të hetojë, se ç’bëhet atje. U nis më guximtari e sapo u afrua në shtëpi, vuri re se asgjë s’pipëtinte. Ndaj, mori guxim e hyri në kuzhinë. U përpoq të bënte dritë. Sytë e maçokut iu dukën si thëngjij. Nxori një fije shkrepëse ta ndizte mbi to, por maçoku në çast iu vërvit mbi kokë dhe e gërvishti në fytyrë. Kusari i trembur u orvat të dilte nga porta e pasme. Atëherë qeni i shtrirë prapa iu hodh dhe ia kafshoi njërën këmbë. Kur po përpiqej nëpër errësirë të dilte në oborr, gomari i shtrirë mbi dërrasa e goditi fuqishëm me thundrat e prasme. Këndesi i zgjuar nga zhurmat, klithi mbi tra: “Kikiriki!” Kusari i lemerisur u kthye me vrap nga kishte ardhur e me zë të mekur u tregoi shokëve:

-Bobo! Në shtëpi është futur një shtrigë e llahtarshme. Ajo m’u hodh përsipër e më çorri fytyrën. Në portë është një njeri me thikë në dorë. Ai më copëtoi njerën këmbë. Tek po dilja në oborr, një përbindësh i zi më qëlloi me dru. Në traun e çatisë dikush çirrej: 

“Ma sillni këtu atë mascara”! Ja, kështu! Vrapova me sa më hanin këmbët dhe mbërrita gjallë! 

Qysh atë ditë kusarët nuk u kthyen më në shtëpinë e magjepsur, ndërsa katër muzikantët e Bremenit, zunë vend aty dhe nuk deshën të largoheshin më prej andej. Ndoshta edhe sot janë atje, hanë e pinë, qeshin e këndojnë.