Astrit Lulushi: Një kopje e Parthenonit

Parthenoni – tempulli i lashtë i ndërtuar në Athinë, mes  viteve 447 dhe 432 pes – është një nga monumentet më të famshme në botë. Mendohet se është ngritur mbi themelet e një tempulli pellazg, të cilët kishin jetuar aty para ardhjes së fiseve greke rreth viteve 800 pes.
Pak njerëz e dinë se një kopje në shkallë të plotë e Parthenonit të ndërtuar në mbarë botën ndodhet në Nashville, Tennessee, për të festuar Ekspozitën e 100 vjetorit të shtetit në 1897. Nashville kishte fituar pseudonimin “Athina e Jugut” për shkak të angazhimit të saj për kulturë dhe arsim të lartë dhe zgjodhi të nderonte emërtimin duke rikrijuar një nga monumentet më të famshme të Greqisë së lashtë.
Në atë kohë, Parthenoni në Greqi kishte rënë në gjendje të keqe dhe organizatorët në Tenesi synonin ta riprodhonin ndërtesën ashtu siç dukej në kulmin e saj. Guri i parë u vendos në 1895 dhe u punua dy vjet për të ndërtuar shtyllat e shumta dhe veçoritë e tjera të tempullit 65 metra të gjatë. Ndërsa pjesa e jashtme e tempullit përfundimtar ishte një kopje e saktë, pjesa e brendshme e ndërtesës kishte një plan urbanistik të ndryshëm nga Panteoni grek dhe u përdor për të ekspozuar shumë piktura dhe skulptura që u blenë për ekspozitën.
Fillimisht, Parthenoni në Nashville u ndërtua duke përdorur materiale të përkohshme dhe plani ishte që ai të shkatërrohej pas ngjarjes. Megjithatë, ishte ndërtesë e dashur nga vendasit, kështu që qyteti vendosi të rindërtojë pikën referuese me materiale të përhershme. Struktura u rihap në vitin 1931, megjithëse i mungonte ende një veçori origjinale e rëndësishme: statuja 13 metra e lartë e perëndeshës Athena, që i ishte kushtuar Parthenoni origjinal. Nashville porositi punën për statujën në vitin 1982 dhe ajo u përurua në vitin 1990. Në vitin 2002, shtatoria u praruar dhe u pikturua, duke i shtuar prekjet e fundit kopjes.