Astrit Lulushi: Shembull diktatori

Perandori August

Duket si klikë e kohês së sotme, kur udhêheqêsi behet diktator për të pasuruar rrethin e tij dhe veten. Fatmirësisht, ata nuk sundojnë gjatë; diskreditohen nga korrupsioni i tyre.
Perandori romak August urrehej nga nënshtetasit; prej tij kishin frikë të gjithë, pavarësisht se ishte një sundimtar dashamirës që solli paqen në Romë për më shumë se gjysmë shekulli.
Ky paradoks intrigues mund t’i atribuohet disa faktorëve që ndikuan në perceptimin publik gjatë mbretërimit të tij.
Së pari, ngritja e Augustit në pushtet erdhi pas një periudhe trazirash të forta politike në Romë. Republika Romake ishte copëtuar nga luftërat civile, duke e lënë popullsinë të rraskapitur dhe të etur për stabilitet. Augusti, i njohur atëherë si Oktaviani, doli fitimtar në këto konflikte dhe mori kontrollin e perandorisë. Megjithatë, ngjitja e tij në pushtet kërkoi që të miratonte masa autokratike, të cilat disa i shihnin si braktisje të idealeve republikane. Ky kalim nga republikë në perandori, me Augustin në krye të saj, nguliti një ndjenjë shqetësimi tek ata që vlerësonin lirinë dhe parimet demokratike.
Për më tepër, Augustus zbatoi reforma të ndryshme që synonin konsolidimin e autoritetit të tij dhe krijimin e një qeverie të fortë qendrore. Ndërsa këto reforma ishin kryesisht të suksesshme në ruajtjen e stabilitetit dhe prosperitetit, ato përfshinin gjithashtu ndryshime të rëndësishme në shoqërinë romake. Për shembull, Augustus miratoi ligje për të inkurajuar martesën dhe lindjen e fëmijëve, duke kërkuar të forcojë popullsinë në rënie. Këto masa, edhe pse me qëllime të mira, cënuan liritë personale, duke çuar në pakënaqësi në mesin e segmenteve të caktuara të popullsisë që ndjenin se autonomia e tyre po kufizohej.
Për më tepër, kontrolli i përpiktë i Augustit mbi imazhin publik dhe propagandën kontribuoi në frikën dhe armiqësinë e drejtuar ndaj tij. Ai punësoi shkrimtarë të aftë, si Virgjili dhe Horaci, për të krijuar rrëfime që e portretizonin atë si një udhëheqës të mençur dhe të virtytshëm. Ndërsa kjo ndihmoi në forcimin e reputacionit si një sundimtar i aftë, krijoi gjithashtu një atmosferë përkushtimi të ngjashëm me kultin, me Augustin që u hyjnizua dhe adhurohej së bashku me perënditë tradicionale. Kjo përzierje e pushtetit fetar dhe politik ngjalli shqetësime tek ata që kishin frikë nga ndikimi në rritje i perandorit dhe gërryerja e vlerave tradicionale romake.
Për më tepër, administrata efektive e Augustit dhe sukseset ushtarake krijuan zili në mesin e aristokracisë. Politikat e tij që synonin centralizimin e pushtetit dhe pasurisë në Romë çuan në një përqendrim të burimeve dhe ndikimit në duart e disa të zgjedhurve. Kjo krijoi pakënaqësi tek ata që ndiheshin të përjashtuar nga rrethi i brendshëm i perandorit, duke çuar në thashetheme dhe komplote kundër tij. Perceptimi se Augusti po grumbullonte pasuri të tepërt personale dhe po favorizonte anëtarët e familjes së tij nxiti më tej pakënaqësinë publike.