Astrit Lulushi: Dodona

Zeusi u adhurua për herë të parë në Dodona të Epirit, rrëzë malit Tomarus afër Janinës (disa thonë se ishte Mali Tomorr, afër Beratit). Këtu supozohej se zëri i zotit të përjetshëm dhe të padukshëm dëgjohej në shushërimat e gjetheve të një lisi gjigant, që i shpallte njerëzimit vullnetin e qiellit dhe fatin e të vdekshmëve; këto zbulesa i interpretoheshin njerëzve nga priftërinjtë e Zeusit, të cilët quheshin Selli (nga Qielli).
Gërmimet e fundit që janë bërë në këtë vend kanë nxjerrë në dritë rrënojat e tempullit antik të Zeusit, dhe gjithashtu, ndër relikte të tjera interesante, disa pllaka plumbi, në të cilat janë gdhendur pyetje të cilat me sa duket janë bërë nga individë t
që konsultoheshin me orakullin. Këto pllaka të vogla na flasin, si të thuash, në një mënyrë të çuditshme për një kohe në të kaluarën e varrosur; një person pyet se cilit perëndi duhet t’i drejtohet për shëndetin dhe pasurinë; një tjetër kërkon këshilla në lidhje me fëmijën e tij; dhe një i tretë, me sa duket bari, i premton një dhuratë orakullit nëse një spekulim në dele rezulton me sukses. Sikur këto përmendore të vogla të ishin prej ari në vend të plumbit, ato pa dyshim do të kishin ndarë fatin e thesareve të shumta që zbukuronin këtë dhe tempujt e tjerë.
Megjithëse Dodona ishte faltorja më e lashtë e tij, selia e madhe e adhurimit të Zeusit ishte në Olimpia në Elis, ku kishte një tempull të mrekullueshëm kushtuar atij, që përmbante statujën e famshme kolosale të Fidias. Turma adhuruesish të devotshëm u dyndën drejt saj, jo vetëm për t’i bërë homazhe hyjnisë së tyre supreme, por edhe për t’u bashkuar në lojërat që mbaheshin atje në intervale prej katër vjetësh.
Pa dyshim që do të jetë vërejtur se në paraqitjet e Zeusit ai shoqërohej gjithmonë nga një shqiponjë. Ky zog mbretëror ishte i shenjtë për të, ndoshta nga fakti se ishte e vetmja krijesë e aftë për të soditur diellin pa u mahnitur, gjë që mund të ketë sugjeruar idenë se vetëm shqiponja ishte në gjendje të sodiste shkëlqimin e madhështisë hyjnore.