Astrit Lulushi: Pasuria

Familja Vanderbilt, ishte dikur një sinonim për pasurinë e madhe dhe fillimin e Epokës së Artë Amerikane. Ju do të mendonit se kjo lloj pasure do të ishte e qëndrueshme. Por pasuria e Vanderbilt është sot më shumë një përrallë sesa një plan për menaxhimin e pasurisë.
Fajtori? Një rast klasik  i hemorragjisë financiare përmes shpenzimeve të pamëshirshme dhe mungesës së largpamësisë.
Cornelius Vanderbilt, patriarku i familjes, ishte si Mida i mitologjisë, “çdo gjë që prekte i bëhej ar”. Vanderbilt e ngriti perandorinë e tij me anije dhe hekurudha. Ai ishte mendjemprehtë dhe e dinte vlerën e një dollari, duke e kthyer një kredi prej 100 dollarësh në miliarda para të ditëve të sotme. Por kur vdiq, trashëgimtarët e tij e morën dhe ngatëruan pasurinë, duke e trajtuar si të pafund.
Ata filluan të konkurronin përmes shpenzimeve. Nuk mjaftonte të ishe vetëm Vanderbilt; duhej edhe t’ia kaloje tjetrit. Ata ndërtuan pallate si Breakers në Newport, të cilat, sipas thënieve, edhe miliarderët e sotëm do të druheshin t’i bënin, aq të kushtueshme ishin. Dhe sigurisht, është mirë të kesh një shtëpi me një emër, por ki parasysh mirëmbajtjen.
Ato prona të përhapura ishin si sitë rëre për fluksin e parave.
Për më tepër, ata nuk arritën të përshtateshin kur ishte e nevojshme. Familja nuk u diversifikua; ata u kapën pas hekurudhave, duke mos parashikuar bumin e automobilave dhe aeroplanëve. Diversifikimi nuk është vetëm zhargon investimi – është taktikë mbijetese për këdo që ka një portofol.
Investimet në filantropi ishin gjithashtu të rëndësishme. Dhe ndërsa kjo fitoi prestigj shoqëror dhe la një trashëgimi pozitive, nuk bëri asgjë për të rimbushur ‘thesin me ar’.
Pastaj ka hollim brezash. Paratë shpërndahen; më të holla me çdo degë të pemës familjare – më shumë duar, më shumë feta byreku.
Le të mos harrojmë taksat dhe inflacionin – atyre nuk u intereson se çfarë emri keni.
Në një moment, paratë nuk po hynin më, por pritshmëritë për stilin e jetës rriteshin. Ata e injoruan rregullin bazë për të qëndruar të pasur: sigurohuni që paratë tuaja të rriten, ose të paktën të mbeten të qëndrueshme.
Në kohën kur erdhi Gloria Vanderbilt, ditët e lavdisë ishin në pasqyrën e pasme. Megjithatë, Gloria arriti të krijojë një perandori të vogël me përpjekjet e saj të modës, por pasuria fillestare Vanderbilt iku me erërat e teprimit dhe dritëshkurtësisë.
Disa familje arrijnë të qëndrojnë, shpesh: shpenzoni më pak se sa fitoni dhe investoni me mençuri. Amerika parë pasuri të krijuara dhe të humbura, ndoshta jo në shkallën Vanderbilt, por parimet mbeten të njëjta.
Historia e Vanderbilt nuk është unike; është natyra njerëzore në një shkallë të madhe. Në fund, një familje me kredi dikur më të fuqishme se llogaria bankare e qeverisë u bë një shembull i mungesës së përhershme financiare.
Për ata prej jush që shikojnë atë jahtin e ri të shndritshëm ose pallatin tuaj të tipit Vanderbilt, mendoni një moment dhe mos harroni, se nuk ka rëndësi sa keni; është mënyra se si e menaxhoni atë që keni.