Navalny, njeriu i vetëm që Putin refuzoi t`i përmendte emrin

Ai ishte njeriu i vetëm i aftë të nxirrte dhjetëra mijëra vetë në rrugë duke bërë thirrje për një Rusi pa Vladimir Putin.

Alexei Navalny jetoi dhe vdiq duke luftuar kundër regjimit të Vladimir Putin dhe korrupsionit në zemër të tij. I ndaluar në vitin 2018 nga kandidimi në zgjedhje, ai mbeti kundërshtari më i fuqishëm politik i Putinit. Ai ishte njeriu i vetëm i aftë të nxirrte dhjetëra mijëra vetë në rrugë duke bërë thirrje për një Rusi pa Vladimir Putin – dhe njeriu i vetëm që presidenti i Rusisë refuzoi të përmendte me emër. Ai ishte kokëfortë, sarkastik dhe jashtëzakonisht karizmatik – një populist i lindur me një sens humori që tërhiqte veçanërisht të rinjtë. Hetimet e tij në YouTube për miqtë e Putinit, dhe më në fund vetë presidentin, mblodhën miliona shikime dhe ekspozuan korrupsionin e rendit më të lartë. Koha kalonte dhe ai fitonte armiq gjithnjë e më të fuqishëm. Për një dekadë, Navalny u tolerua nga Kremlini. Ai duroi një sërë arrestimesh në dukje të pafundme, paraqitje në gjykatë dhe periudha në paraburgim, por arriti të mbijetonte. Në gusht 2020, kjo ndryshoi.

Situata ekonomike po përkeqësohej dhe pakënaqësia e rënduar nga pandemia po rritej. Së bashku me këtë, Kremlini mbante një sy në zgjedhjet parlamentare të vitit të ardhshëm, të cilat Navalny ishte zotuar se do t’i prishte përmes një sistemi alternativ votimi. Në një dhomë hoteli në qytetin siberian Tomsk, në një mision faktmbledhës për një nga hetimet e tij, Navalny u helmua. Rënkimet e regjistruara nga një bashkëpasagjer në fluturimin e kthimit për në Moskë ishin treguesi i parë se diçka nuk shkonte.

Rënia në koma

Ai më vonë tha se jeta e tij u shpëtua nga piloti, i cili bëri një ulje emergjente pavarësisht paralajmërimeve për një kërcënim me bombë në aeroport, dhe nga mjekët ndihmës që administruan menjëherë antidotin në pistën e aeroportit. Për tre ditë, gruaja e Navalny-t, Julia, luftoi që ai të transportohej me avion në Berlin, më në fund i bëri një apel drejtpërdrejt Putin, ndërsa mjekët në Omsk, ku ai ishte në spital, kundërshtuan diagnozën. Në Berlin, një laborator ushtarak gjerman identifikoi helmin në fjalë. Ishte novichok, agjenti nervor i përdorur dy vjet më parë kundër Sergei dhe Yulia Skripal në Salisbury. Edhe një herë – një helm kimik i ndaluar – dhe një sulm që mbante të gjitha shenjat dalluese të shtetit rus.

Hetimi nga shtrati i tij në spital

Perëndimi vendosi sanksione dhe kërkoi një hetim të plotë. Por Kremlini refuzoi, madje shkoi aq larg sa sugjeroi se Navalny mund të ketë helmuar veten. Putin hodhi poshtë akuzat dhe u kthye në një temë të njohur, se Navalny ishte një agjent i Perëndimit. “Kush ka nevojë për të gjithsesi?”, tha presidenti rus në konferencën e tij vjetore për shtyp. Nën kujdesin e mjekëve në spitalin Charite të Berlinit, Navalny pati nevojë për një shërim të gjatë. Nga shtrati i tij në spital, ai hodhi themelet për hetimin e tij më të tmerrshëm deri më tani – në atë që ai e quajti “Pallati i Putinit”, një rezidencë miliarda dollarëshe në bregun rus të Detit të Zi. Falë punës hetimore të Bellingcat dhe partnerëve të saj rusë, ai ishte në gjendje të përcaktonte identitetin e gjashtë oficerëve të inteligjencës që e kishin helmuar – madje duke arritur të bënte njërin prej tyre të pranonte se helmi ishte vendosur në të brendshmet e tij. Pas shërimit të tij, Navalny habiti botën duke thënë se do të kthehej në Rusi. “Rusia është vendi im, Moska është qyteti im, më mungojnë ata”, postoi ai në Instagram. Ai e dinte se çfarë e priste. U arrestua në kontrollin e pasaportave për gjoja thyerjen e lirimit me kusht dhe u vendos në paraburgim. Dy ditë më vonë, hetimi i tij për “Pallatin Putin” u bë viral. Brenda disa javësh ishte parë më shumë se 100 milionë herë. Vetë avokat, Navalny nuk u përball kurrë me një proces të rregullt penal kundër një sërë ndjekjesh të motivuara politikisht – por ai kurrë nuk hoqi dorë nga lufta. Dhe ai u kërkoi gjithashtu njerëzve të mos dorëzoheshin. “Unë po luftoj sa më mirë të mundem,” tha ai në një dalje në gjykatë. “Dhe do të vazhdoj ta bëj këtë, pavarësisht se tani jam nën kontrollin e njerëzve që duan të njollosin gjithçka. Jeta ime nuk vlen dy cent, por unë do të bëj gjithçka që mundem që ligji të mbizotërojë. Dhe përshëndes të gjithë njerëzit e ndershëm në mbarë vendin që nuk kanë frikë dhe që dalin në rrugë.” Dhjetëra mijëra persona protestuan në qytete anembanë vendit – protestat më të mëdha të paligjshme në Rusinë e Putinit. Më shumë se 10,000 njerëz u arrestuan. Por këto do të ishin protestat e fundit në shkallë të gjerë që Rusia do të dëshmonte. Kur Putin pushtoi Ukrainën, Navalny u bëri thirrje njerëzve nga qelia e tij që të mbanin një qëndrim, por vetëm një pakicë e vogël ishte mjaft e guximshme për të protestuar. Protestat kundër luftës u shtypën shpejt. Megjithë përpjekjet e tij më të mira për t’i dhënë zë popullit, mesazhi i tij nuk arriti të rezononte me shumicën e rusëve, të penguar nga dy dekada të sundimit të Putinit. Kremlini grumbulloi akuza të reja kundër tij për ekstremizëm dhe terrorizëm – një nga akuzat, në mënyrë absurde, ishte rehabilitimi i nazizmit. Në gusht 2023, ai u dënua me 19 vjet të tjera burg në një regjim të posaçëm penal, për shkelësit më të këqij. Në fakt ishte një dënim me vdekje. Shëndeti i Navalny-t u përkeqësua. Vdekja e tij në burg në moshën 47-vjeçare është një tjetër njollë e tmerrshme në ndërgjegjen e shtetit rus./gazeta shqip