Rifat Ismaili: AJRI, NJË HIRUSHE E KOHËVE MODERNE

Mimoza Agastra, shkrimtare e re, që po hyn vrullshëm në letrat shqipe me zërin e saj origjinal e të veçantë.

Në tetor të vitit të kaluar ajo i përcolli lexuesit të vogël librin e saj të parë me përralla, “Princesha dhe larva” dhe përtej shumë tregimeve e eseve të botuara në shtypin e përditshëm, së fundmi vjen me romanin e saj të parë me titull “Si ajri që thithim”, që me sinqeritetin më të madh gjatë leximit më krijoi mjaft emocione të ëmbla e të hidhura. Një shpirti të ndjeshëm mund ti shpëtojnë padashje edhe dy pika lot ndërsa kridhet në atmosferën e ngjarjeve të cilat autorja na i sjell me një penë të stërvitur e mjaft efikase. Faqe pas faqeje do ndjesh e do mendosh me të drejtë se ky roman ka atmosferen e një përralle. Romani vërtitet rreth disa personazheve kyçe, Iliri, Teuta, etj, por gjatë shtrirjes së tij në kohë do kuptoni se si personazh kryesor të librit kemi nje vajzë me emrin Ajri, me fatin e Hirushes, që është vajza e çiftit Ilir e Teuta, me emra simbolikë shqiptarë që evokojnë edhe historinë e lashtë dhe prejardhjen ilire.

Pas një fëmijërie ku iu mohua e drejta të rritet edhe me baba, sepse ai zhduket e humb gjurmët pas një udhëtimi në Greqi për punë, në periudhën e vështirë të eksodeve dhe emigrimit, Hirushja shkon në Greqi të kerkojë të atin. Së bashku me të ëmën. Me vete kanë një foto të Ilirit dhe pas tij një shtëpi e madhe dykatëshe. Kjo është e gjitha. Ajo ndërmerr këtë rrugë të largët e të panjohur, në kërkim të identitetit, dhe jeta do i ndryshojë rrënjësisht pasi të gjejnë shtëpinë në Larisa, si dhe pas takimit me gjyshin e saj grek, që e kishte birësuar të atin e saj emigrant me origjinë shqiptare, por i rritur jetim në një jetimore.

Çdo gjë që vjen më pas ështe si e përralltë. Një ngjarje që nis plot peripeci e dhimbje, vite të gjatë dyshimesh,vuajtjesh, por që perfundon me fund te lumtur. Dhe në vetvete kjo rrëfenjë e gjatë e poemës së njeriut të shpërngulur nga trojet e tij, edhe pse mes mijëra sfidave e vështirësive, përcjell pozitivitet dhe besim.

Ajo që intrigon është edhe titulli i romanit. Sepse në të ka diçka mjaft

 simbolike. Ai mund të titullohej shumë mirë edhe “Ajri, Dielli, Hena “, sepse ishin tre fjalet kyçe në jetën dhe endrrat e Ilirit.Ai ëndërronte në vetminë e tij prej jetimi një familje plot dashuri dhe tre fëmijë me emra të tillë. Vdekja e mori në rrethana të panjohura e tragjike, rrugëve të Greqisë dhe nga tre fëmijët që ëndërroi mundi të sillte në jetë veç vajzën e parë, Ajrin.

Ndërsa “Si ajri që thithim” ka të bëjë me simbolikën e vajzës dhe karakterit të saj, dhe ashtu si ka emrin, ajo është kaq fisnike dhe e pazëvendësueshme, sa që bëhet si ajri që thithim, duke ndryshuar jetën e njerëzve e duke i lumturuar ata.

Në fund do të ulet sipari dhe romani do përfundojë duke sjellë ajër dhe oksigjen në jetët e njerëzve që autorja ka zgjedhur si protagonistë.

Një roman shume i këndshëm për t’u lexuar sidomos nga moshat e reja dhe gratë, me një përshkrim të gjallë, dialogje befesues ku nuk mungojnë dhe sentencat dhe këshillimet e jetës. Ashtu sikurse në një trupë teatrore protagonistet do te kenë lidhje logjike mes njëri- tjetrit dhe zgjidhjet e papritura do i japin frymemarrje dhe kuptim ngjarjes.

Ç’të thuash më tepër? Le të lemë pendën e shkrimtares që t’i flasë lexuesit dhe të bëjë një shteg mirëkuptimi brenda zemrës së tij. Jam i sigurtë se lexuesi do ta pranojë.