Astrit Lulushi: Pavdekshmëri
Ka shumë lloje që janë të pavdekshëm në planet. Por jo njerëzit, të cilët e kanë zgjatur jetën, por as që mendohet ta bëjnë të pavdekshme.
Megjithse, pavdekësia është teorikisht e mundur në tokë.
Ose më saktë, nën tokë. Turritopsis dohrnii, ose kandili i deti, siç njihet më shpesh, është biologjikisht i pavdekshëm.
Ai fillon jetën kur një grup larvash të quajtur planula, vendosen në dyshemenë e oqeanit dhe bashkohen për të formuar një koloni polipesh. Kandili i deti përfundimisht rritet nga kjo koloni.
Nëse kandili i detit sulmohet ose ndjen se vdekja është afër, ai kthehet në formën e polipeve. Pastaj i kalon muajt e ardhshëm duke u rritur përsëri në një kandil deti. Dhe kështu cikli biologjik është i plotë, dhe kandil detit mbetet i pavdekshëm.
Megjithatë, do të ishte gabim të ngatërronim pavdekësinë me pathyeshmërinë. Kandili mund të vdesë për shkak të sëmundjes, ose duke u ngrënë në fazën e polipeve.
***
Kjo është lëvizja më e zgjuar e bërë ndonjëherë në historinë e sportit.
Gjatë Lojërave Olimpike të mbajtura në Melburn në vitin 1956, atleti amerikan Hal Connolly, nga Masaçusets, ishte psikolog dhe kampion në garën kërcim tre hapësh.
Një natë para garës ai shkoi të shkelte në vijën e 70 metrave, një distancë e paarritur nga askush deri atëherë, duke u kujdesur të linte gjurmë të qarta.
Të nesërmen, sovjetiku Krivonosov, rivali i tij më i rrezikshëm dhe kryesor, duke parë gjurmët, mendoi se ato ishin të lidhura me përpjekjet stërvitore të mbrëmjes së mëparshme të bëra nga Connolly. Duke u dekurajuar dhe shumë i frikësuar, ai gjithashtu të humbasë një pjesë të sigurisë së tij për të fituar.
Kjo lëvizje – shkurajimi i rivalit – ishte hapi i parë i Connolly-t drejt fitores.
***
Albert Ajnshtajni, nuk merrrej vetëm me teori dhe ekuacione në laborator – ai ishte gjithashtu i zënë me krijimin e foshnjave. Ajnshtajni ishte baba i tre Ajnshtajnve të vegjël që vraponin përreth.
Kush janë këta gjenitë e vegjël që lindën nga truri i Ajnshtajnit të madh?
Fëmijët e Ajnshtajnit ishin Hans Albert Ajnshtajni, Eduard “Tete” Ajnshtajni dhe Liserl Ajnshtajni.
Hans Alberti ishte më i madhi i grupit, duke ndjekur hapat e atit të tij, duke bërë emër në botën e inxhinierisë.
Tete, nga ana tjetër, luftoi me probleme të shëndetit mendor, por megjithatë arriti të lërë gjurmë në botë.
Dhe Lieserl është pak mister, për shkak të vdekjes tragjike në moshë të re.
Rritja e tre fëmijëve ndërsa përpiqesh të zbulosh sekretet e universit nuk është diçka e lehtë, por Ajnshtajni arriti disi t’i mashtronte të dy.
Mund të imagjinohen vetëm bisedat që ndodhnin në tryezën e darkës së Ajnshtajnit – ndoshta duke folur për fizikën kuantike mbi bukën, mishin dhe pure patatesh.
Albert Einstein mund të ketë qenë një gjeni shkencor, por ai ishte gjithashtu një baba i dashur për tre fëmijë që secili la gjurmën e vet në botë. Kjo thjesht tregon se edhe mendjet më të zgjuara duhet të merren me katrahurën e përditshme të prindërve.
***
Teoria e matjes është sikur kur të kesh dy gjëra që duken të ndryshme, por rezulton se janë në fakt të njëjta.
Deri më sot, nuk ka një mënyrë më të mirë për ta përmbledhur. Zakonisht nuk janë vetëm dy gjëra të ndryshme, është zakonisht një hapësirë e tërë parametrash që duken ndryshe, por që në fakt përshkruajnë të njëjtën fizikë.
Si një libër që ka përmbajtje ndryshe me një libër tjetër me të njëjtat përmasa, ose ka përmbajte të njëjtë me një libër tjetër, por me përmasa të ndryshme.
Teoria e matjeve ka aplikime të shumta në fusha të botës reale si fizika, ekonomia dhe financa, ndër të tjera. Teknikat nga fusha e teorisë së masave janë për këtë arsye thelbësore për punën e çdo matematikani.
***
Sundimtari egjiptian Muhamed Ali Pasha (1769-1849), me origjinë shqiptare, propozoi diçka që askush nuk kishte guxuar ta imagjinonte: çmontimin e piramidave të Keopsit, Khafres, Menkaures.
Ishte viti 1830 dhe ai pati idenë për ta ripërdorur atë material në operacione të tjera ndërtimi.
Për fat të mirë, dikush i arsyeshëm e kundërshtoi këtë masakër.
Kryeinxhinieri, në përpjekje për të shpëtuar piramidat, i paraqi sundimtarit raporte të rreme të kostos, duke arritur të parandalojë prishjen e piramidave.
Please follow and like us: