Astrit Lulushi: Ajnshtajni dhe Holokausti

Albert Ajnshtajni ishte hebre, por nuk ishte në Gjermani kur filloi Holokausti.

Ai u largua nga shtëpia e tij në Berlin në vitin 1933, menjëherë pasi Hitleri erdhi në pushtet.

Shkencëtari i famshëm kritikoi nazistët dhe politikat e tyre raciste.

Ai hoqi dorë nga shtetësia gjermane dhe kërkoi lirim nga Akademia e Shkencave Prusiane.

Nazistët e urrenin dhe donin ta vrisnin.

I dogjën librat, i konfiskuan llogaritë bankare, i kontrolluan shtëpinë për armë dhe e quajtën tradhtar dhe komunist.

Madje publikuan edhe një foto të tij me mbishkrimin “ende jo i varur”.

Ajnshtajni e dinte se duhej të dilte nga Evropa.

Ndalesa e parë ishte Belgjika, ku mori njëfarë mbrojtjeje nga familja mbretërore. Por as atje nuk ishte i sigurt.

Ai vendosi të shkonte në Angli, ku kishte disa miq që mund ta ndihmonin.

Atje, Ajnshtajni qëndroi në një kasolle të fshehtë në Norfolk, i ruajtur nga një grup vendasësh me armë.

Ai gjithashtu mbajti disa fjalime në Londër për të mbledhur para për refugjatët hebrenj.

Por as Anglia nuk ishte destinacioni i tij përfundimtar.

Ai donte të shkonte në SHBA, ku i ishte ofruar një punë në Universitetin Princeton.

Ajnshtajni kishte vizituar SHBA më parë dhe i pëlqente. Ai mendonte se ishte një vend i lirë dhe demokratik ku mund të punonte në shkencën e tij pa frikë dhe pa ndërhyrje.

Ai gjithashtu donte të ndihmonte refugjatët e tjerë që po iknin nga persekutimi nazist.

Ajnshtajni më në fund mbërriti në SHBA në tetor 1933, pasi mori një vizë me ndihmën e disa miqve me ndikim.

Ai u vendos në Princeton, Nju Xhersi, ku jetoi deri në vdekjen e tij në 1955.

Ai u bë shtetas amerikan në vitin 1940. Ai vazhdoi të punonte në teoritë e tij shkencore dhe gjithashtu u përfshi në kauza sociale dhe politike.

Ajnshtajni mbrojti paqen botërore, të drejtat e njeriut, liritë civile dhe çarmatimin bërthamor.