Astrit Lulushi: Atila i Hunëve

Atila njihet si një nga sundimtarët barbarë më të mëdhenj që sulmuan Perandorinë Romake, duke pushtuar provincat Ilirike, Greqinë dhe më pas Galinë dhe Italinë. Atëherë Atila kishte një ushtri të madhe prej 200 mijë ushtarësh, në një botë prej 200 milionë banorësh.
Jeta e Attilas ishte e jashtëzakonshme, përfshirë vdekjen e tij. Megjithëse disa detaje të historisë mbeten të panjohura –  ishte viti 453 i erës sonë – ne e dimë se udhëheqësi i Perandorisë Hune (sot Hungaria) u martua me një grua të re të bukur të quajtur Ildico, pikërisht kur ai po përgatitej për sulmin e tij të fundit kundër Perandorisë Romake Lindore. Festimi zgjati gjithë natën, me Atilën që e kaloi duke pirë dhe gosti. Rojet e tij u bënë nervozë kur ai nuk u zgjua në orën normale mëngjesin tjetër. Duke thyer derën e dhomës, ata gjetën udhëheqësin e vdekur dhe nusen e re duke qarë pranë tij.
Atila nuk kishte plagë të dukshme; sipas një rrëfimi nga historiani bizantin Priscus, udhëheqësi hun ishte mbytur për vdekje pasi kishte pësuar një gjakderdhje hunde. Edhe pse disa teori të mëvonshme dyshuan Ildico-n për vrasjen e tij, dhe të tjerë mendonin se Marciani i perandorisë romake lindore ishte disi pas kësaj, asnjë provë nuk ka dalë ndonjëherë për asnjërën nga këto teori.
Attila nuk është larg nga liderët botëror me vdekje në rrethana të çuditshme.
Mbreti Adolf Frederick i Suedisë vdiq pasi konsumoi gjithçka, nga karavidhe dhe havjar te shampanja dhe ëmbëlsira.
Mbreti i Greqisë, Aleksandri I, ndërkohë, u godit nga një pickim majmuni i infektuar. Dhe filozofi grek Chrysippus mendohet të ketë vdekur nga e qeshura pasi pa një gomar duke ngrënë fiqtë e tij.
Attila dhe vëllai i tij Bleda u bënë udhëheqës të përbashkët të Perandorisë Hune në vitin 434, pas vdekjes së xhaxhallarëve të tyre Octar dhe Rugila.
Historiani Michael Lee Lanning shkruan se vëllezërit e motrat “i vlerësonin pak marrëveshjet, dhe paqen edhe më pak”, kur “rifilluan ofensivën hune kundër Romës dhe kujtdo tjetër që i pengonte” sapo morën fronin e tyre të përbashkët. Megjithëse specifikat e asaj që ndryshoi nuk dihen plotësisht, sipas Priscus, “Bleda, mbreti i Hunëve, u vra si rezultat i komploteve të vëllait të tij Atila”. Atila mbretëroi për më shumë se një dekadë i vetëm deri në fundin e tij të çuditshëm dhe të parakohshëm. Ata që e varrosën, dhe thesaret e tij, u vranë më pas nga Hunët në mënyrë që varri të mos zbulohej kurrë. Atila u pasua nga djemtë, të cilët e ndanë perandorinë e tij mes tyre.