Astrit Lulushi: Histori e shtrembër

Pastaj erdhën grekët. Me dinakërinë e tyre, ata tërhoqën ilirë, dorë, trakas, maqedonë e epirotë, i hodhën (financuan) në luftra për të pushtuar e përhapur gjuhën, kulturën e tyre, dhe në fund i quajtën të vetët.

Grekët vazhdojnë të pretendojnë se ‘Pirro i Epirit’ ishte grek, kur gjithë bota e di se ai ishte ilir.

Kjo është e vërteta, e cila tregon se historia u shtrembërua që kur grekët filluan të shkruanin historinë e tyre.  Ata përvetësuan eposin, mitet e legjendat vendase, duke krijuar etnosin grek.

Në përshkrimin e Pausanias për Greqinë, kur diskuton veprimet ushtarake të Pirros, ai shprehet se

më e rëndësishmja nga arritjet e tij ishte lufta kundër romakëve, “duke qenë greku i parë që ne njohim që e bëri këtë” (këto fjalë zënë vend tek një i huaj dhe merren seriozisht).

Pausanias ishte udhëtar dhe gjeograf grek i shekullit të dytë, gjatë mbretërimit të Perandorisë Romake. Ai rendit arritjet e Pirros, duke përfshirë dëbimin e Demetrit nga froni maqedonas. Pausanias e konsideron vendimin e Pirros për të luftuar kundër romakëve si aktin më të famshëm, dhe se “është greku i parë që e ka bërë këtë”.

Kemi pastaj Marcus Tullius Ciceron, i cili konsiderohej një nga oratorët më të mëdhenj të kohës së tij. Ai ishte i arsimuar. Ciceroni thoshte se fliste më shpesh në greqisht, sepse mësuesit e tij kryesorë kishin qenë grekë – kjo ishte Roma, perandori i ringjallur greke, e transplantuar.

“Nëse të gjitha luftërat që kemi zhvilluar kundër grekëve duhen përbuzur, atëherë le të përqeshet triumfi i Marcus Curius mbi mbretin Pirro; i Titus Flamininus mbi Filipin; i Marcus Fulvius mbi etolët; fitorja e Lucius Paullus mbi mbretin Perses; ajo e Quintus Metellus mbi Filipin e rremë; dhe ajo e Lucius Mummius mbi Korintasit”.

Këtu Ciceroni e numëron edhe Pirron në mesin e “grekëve”. Mendoj se është e drejtë të thuhet se Pausanias dhe Ciceroni e dinin ndryshimin midis greqishtes dhe ilirishtes, duke pasur akses në më shumë burime mbi këtë temë, dhe se burimi grek, ku ata u mbështetën, e përshkruan Pirron si grek.

Në fakt, Jetët Paralele të Plutarkut, të cilat dallonin romakët  dhe grekët, ai e kishte Pirron si paralel me Gaius. Madje edhe Aleksandrin e Maqedonisë, Plutarku e quan grek. Aleksandri i Madh e shihte veten si pasardhës i Herkulit, Akilit dhe Kirit; Plutarku e krahason me Cezarin, i cili qau kur lexoi jetën e Aleksandrit.

Marius përshkruan se Pirro ishte pasardhës i Akilit, por nuk thote asgjë për urrejtjen e Mirmidonit, dhe se shkoi në Luftën e Trojës si aleat i fqinjëve grekë.

Burime më të vjetra greke i përshkruajnë molosët si grekë, duke përfshirë Herodotin (i diskretituar si historian nga vetë grekët), i cili i vendos molosët midis fiseve të tjera greke.

Pirro i Epirit nuk ishte grek, por si shokët e tij epirotë, ishte mbret i molosëve, siç kishin qenë më parë Aleksandri i Madh, dhe idhulli i tij Akili e ndonjë tjetër.