Si nisi dhe si u ndal vala e sulmeve iraniane ndaj Izraelit?

Për herë të parë në histori, Irani ka kryer sulme kundër territorit izraelit. Në mes të natës së të shtunës, alarmet për sulm ajror u ngritën në Izrael, ndërsa banorëve iu kërkua të kërkonin strehim. Anë e mbanë vendit u dëgjuan shpërthime ndërsa mbrojtja ajrore u aktivizua.

Sulmet ndriçuan qiellin e natës në disa zona të Izraelit, ndërsa shumë dronë dhe raketa u rrëzuan nga aleatët e Izraelit përpara se të arrinin në territorin izraelit. Të paktën nëntë vende u përfshinë në përshkallëzimin ushtarak – me predha të lëshuara nga Irani, Iraku, Siria dhe Jemeni dhe të rrëzuara nga Izraeli, SHBA, Britania e Madhe dhe Franca, si dhe Jordania.

Sulmi përfshinte drone, raketa lundrimi dhe raketa balistike

Irani lëshoi ​​më shumë se 300 dronë dhe raketa drejt Izraelit, tha ushtria izraelite të dielën. Sulmi përfshinte 170 dronë dhe 30 raketa lundrimi, asnjëra prej të cilave nuk hyri në territorin izraelit dhe 110 raketa balistike prej të cilave një numër i vogël arritën në Izrael, tha zëdhënësi ushtarak, Admirali Daniel Hagari në një deklaratë televizive. BBC nuk i ka verifikuar në mënyrë të pavarur këto shifra. Distanca më e shkurtër nga Irani në Izrael është rreth 1000 km në Irak, Siri dhe Jordani.

Bombardimet nga disa vende

Të shtunën mbrëma, Korpusi i Gardës Revolucionare të Iranit (IRGC) tha se kishte lëshuar dronë dhe raketa. Burime irakiane të sigurisë i thanë Reuters se predha janë parë duke fluturuar mbi Irak në drejtim të Izraelit. IRGC tha se raketat balistike u lëshuan pothuajse një orë pas dronëve që lëviznin më ngadalë, në mënyrë që ata të godasin Izraelin afërsisht në të njëjtën kohë.

Departamenti amerikan i mbrojtjes tha se forcat amerikane kapën dhjetëra raketa dhe dronë të lëshuar nga Irani, Iraku, Siria dhe Jemeni. Grupi Hezbollah në Liban i mbështetur nga Irani tha gjithashtu se kishte gjuajtur dy breshëri raketash në një bazë ushtarake izraelite në Lartësitë e pushtuara të Golanit, një pllajë të cilën Izraeli e ka aneksuar nga Siria në një lëvizje që nuk njihet nga shumica e komunitetit ndërkombëtar.

Izraeli dhe aleatët kapin shumicën e dronëve dhe raketave

Rreth 99% e breshërisë në hyrje u kap ose jashtë hapësirës ajrore izraelite ose mbi vetë vendin, tha adm Hagari. Ato përfshinin të gjithë dronët dhe raketat e lundrimit, të cilat ndjekin një trajektore të sheshtë, dhe shumicën e raketave balistike, të cilat qëllohen në një trajektore harkore që përdor gravitetin për të arritur shpejtësi shumë të larta.

Presidenti i SHBA Joe Biden tha se forcat amerikane “ndihmuan Izraelin të rrëzonte pothuajse të gjithë” dronët dhe raketat e lëshuara nga Irani të dielën. Në një deklaratë, ai tha se SHBA kishte lëvizur avionë dhe anije luftarake në rajon përpara sulmit të paprecedentë. Duke operuar nga baza të pazbuluara në rajon, forcat amerikane rrëzuan një numër dronësh iranianë mbi Sirinë jugore pranë kufirit me Jordaninë, thanë burimet e sigurisë për Reuters.

Kryeministri i Mbretërisë së Bashkuar Rishi Sunak ka konfirmuar se avionët e Mbretërisë së Bashkuar RAF Typhoon kanë rrëzuar gjithashtu një numër të dronëve sulmues iranianë. Zoti Sunak tha se sulmi iranian ishte një “përshkallëzim i rrezikshëm dhe i panevojshëm, të cilin unë e kam dënuar me termat më të ashpër”. Jordania – e cila ka një traktat paqeje me Izraelin, por ka qenë shumë kritike për mënyrën se si e ka kryer luftën e saj kundër grupit palestinez Hamas në Gaza – ka kapur gjithashtu objekte fluturuese që hynë në hapësirën e saj ajrore për të garantuar sigurinë e qytetarëve të saj, tha kabinetit jordanez në deklaratë. Franca ndihmoi në patrullimin e hapësirës ajrore, por ishte e paqartë nëse ata kishin rrëzuar ndonjë dron apo raketë, tha ushtria izraelite.

Sa raketa kaluan dhe çfarë dëmi shkaktuan ato?

Në Jerusalem, korrespondentët e BBC-së raportuan se kishin dëgjuar sirena dhe kishin parë në funksion sistemin e mbrojtjes raketore të Iron Dome të Izraelit, i cili përdor radarin për të gjurmuar raketat dhe mund të bëjë dallimin midis atyre që ka të ngjarë të godasin zonat e banuar dhe atyre që nuk janë. Raketat interceptore lëshohen vetëm ndaj raketave që pritet të godasin zonat e populluara. Disa nga raketat balistike kaluan dhe goditën territorin izraelit, tha adm Hagari. Njëri prej tyre “goditi lehtë” bazën e forcave ajrore Nevatim në shkretëtirën Negev në jug të Izraelit. Adm Hagari tha se baza ishte “ende duke funksionuar”. Agjencia zyrtare e lajmeve iraniane IRNA tha se sulmi i kishte dhënë “goditje të rënda” bazës ajrore. Një vajzë 10-vjeçare është plagosur rëndë nga predha, tha kundëradm Hagari. Vajza nga një komunitet arab beduin pranë qytetit jugor të Aradit, u raportua se ishte plagosur pasi një dron iranian u kap nga lart. Ajo ishte në terapi intensive. Jordania tha gjithashtu se disa copëza kishin rënë në territorin e saj “pa shkaktuar ndonjë dëm të konsiderueshëm apo dëmtim të qytetarëve”.

Çfarë ndodh tani?

Televizioni izraelit Channel 12 citoi një zyrtar izraelit të paidentifikuar të thoshte se do të kishte një “përgjigje të rëndësishme” ndaj sulmit. Hapësira ajrore izraelite është rihapur si ajo e vendeve fqinje, por ministri i Mbrojtjes Yoav Gallant tha se konfrontimi me Iranin “nuk ka përfunduar ende”. Ndërkohë Irani ka paralajmëruar Izraelin se përgjigja e tij “do të jetë shumë më e madhe se aksioni ushtarak i mbrëmjes së shkuar nëse Izraeli hakmerret kundër Iranit”, tha shefi i shtabit të forcave të armatosura, gjeneralmajor Mohammad Bagheri për televizionin shtetëror.

Ai tha se bazat amerikane do të sulmoheshin gjithashtu nëse SHBA do të merrte pjesë në ndonjë hakmarrje izraelite. Komandanti i IRGC Hossein Salami tha gjithashtu se Teherani do të hakmerret kundër çdo sulmi izraelit ndaj interesave, zyrtarëve ose qytetarëve të tij. Këshilli i Sigurimit i OKB-së do të mblidhet rreth orës 20:00 për krizën e fundit me kërkesë të Izraelit. Biden tha se do të mblidhte gjithashtu udhëheqësit e grupit G7 të vendeve të pasura të dielën për të koordinuar një “përgjigje të bashkuar diplomatike” ndaj sulmit “të pacipë” të Iranit.