Veprimtari në Akademinë e Shkencave për krijimtarinë e kompozitorit Thoma Simaku

Qendra e Studimit të Arteve pranë Akademisë së Shkencave të Shqipërisë organizoi sot lectio magistralis me temë “Con-ri-sonanza” nga prof. dr. Thoma Simaku.

Në këtë aktivitet ishin të pranishëm kryetari i Akademisë së Shkencave, Skënder Gjinushi, zëvendëskryetari Vasil S. Tole, drejtues të seksioneve dhe qendrave albanologjike pranë ASHSH, kompozitorë e artistë, muzikantë, si dhe studentë të arteve.

Veprimtarinë e çeli drejtori i Qendrës së Studimit të Arteve, Stefan Çapaliku, i cili tha se “profesor Simaku vjen nga bota universitare britanike, ku ka kompozuar një listë impresionuese veprash dhe ka një numër të konsiderueshëm çmimesh dhe ekzekutimesh ndërkombëtare”.

Simaku është profesor i kompozicionit pranë The Univesity of New York. Ai ka lindur në Shqipëri në Kavajë më 18 prill të vitit 1958 dhe studioi në Akademinë e Muzikës dhe Arteve të Shqipërisë në vitet 1978-1982. U diplomua për kompozicion në Konservatorin e Tiranës, në vitet 1978-‘82 me prof. Tonin Harapin. Punoi si shef muzike në Shtëpinë e Kulturës në Përmet në vitet 1982-‘85. Më pas, punoi në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve në Tiranë, në Seksionin e Muzikës në vitet 1985-‘91. Në vitin 1991 u largua për studime pasuniversitare në The Univesity of New York, në Angli nga 1991-’96. Me David Blake mbrojti doktoraturën në kompozicion. Në vitin 2000 ai u bë qytetar anglez dhe jeton në New York me familjen e tij. Përveç punës si profesor i kompozicionit në The University of New York në Angli, Thoma Simaku ka një aktivitet mjaft të pasur ndërkombëtar.

Kompozitori Thoma Simaku tha në fjalën e tij se “më është bërë një pyetje se si ka hyrë muzika shqiptare në muzikën tuaj, përgjigjja ime është se muzika shqiptare as ka hyrë, as ka dalë, sepse ajo ka qenë gjithmonë aty brenda meje. Dhe unë nuk kam bërë sforcim, që të organizohem; që në dy ditë të javës do të bëjë muzikë nga jugu dhe pastaj në pjesën tjetër do të bëjë muzikë nga veriu. Ajo që është brenda meje, ajo muzikë me të cilën jam rritur, ajo del natyrshëm, se po nuk doli natyrshëm, atëherë krijimtaria do të bëhet e zorshme”.

Buharaja bëri më tej një paraqitje më të zgjeruar të krijimtarisë së Thoma Simakut, ku kujtoi se veprat e tij janë ekzekutuar në festivalet kryesore në mbarë Europën, në Amerikë dhe Japoni dhe janë pazgjedhur nga juri ndërkombëtare, duke e shpallur atë fitues në të paktën 10 edicione të ISCM Word Music Days dhe janë përfshirë në festivale ndërkombëtare.

Buharaja u shpreh se kompozitori Simaku ka fituar shumë çmime ndërkombëtare, si Çmim Nderi në Konkursin Ndërkombëtar “Personalitet Muzikore 2006”, i organizuar nga Shoqata Alexander Tansman për Promovimin e Kulturës, nën patronazhin e Ministrisë së Kulturës të Polonisë. Vepra e tij ‘Arc-En-Ciel’ Koncert për Violonçel dhe Orkestër është një nga pjesët e zgjedhura nga Juria Ndërkombëtare prej 401 kompozitorëve nga 51 vende që morën pjesë në konkurs. Po ashtu është shpallur ‘Kompozitor i Vitit’, nga Akademia Britanike e Kompozitorëve në vitin 1995. Në vitin 1995 vepra e tij “Epitaph” për Orkestër Harqesh u zgjodh nga Juria Ndërkombëtare në festivalin Ditët e Muzikës Botërore në Gjermani. Më pas veprat e tij kanë përfaqësuar Shqipërinë në festivalet e ISCM të viteve 1999, 2000, 2001, 2003, 2004, dhe më 2005 në Zagreb.

Simaku, shtoi ai, ka kompozuar më shumë se 40 vepra, të cilat janë të botuara në Angli nga University of York Music Press dhe Emerson Edtion.

“Muzika e tij është është transmetuar nga stacione të ndryshme radiofonike si Radio-Franca, BBC-World Service, ABC (Australi), ORF (Austri), dhe stacione të tjera në Evropë, e deri në Japoni dhe Brazil. Vepra që ka krijuar një surprizë të vërtetë për publikun dhe kritikën, është “Soliloquy”. Është vlerësuar, gjithashtu, për elegancën dhe tingullin e ngrohtë “Tri këngët shqiptare” e Thoma Simakut. Është vlerësuar pjesa “Imazhet e Detit” e bazuar në muzikën e filmit “Duaje emrin tënd”, si dhe vepra “Radius për 11 Harqe”, por edhe “La Leggiadra Luna” mbështetur mbi një poemë të poeteshës Safo apo versioni i tij i këngës arbëreshe “Moj e bukura More” për piano, violinë dhe violonçel. Po ashtu është vlerësuar edhe “Ulërima” për orkestër harqesh bazuar në pikturën legjendare të Edvard Munch-it, e cila e pati premierën më 2017-ën, performuar nga Orkestra Koncertore e BBC-së, etj”, tha Buharaja.

Ndërsa bëri prezantimin e CD “Soliloquy”IV, kompozitori Simaku foli për motivet e krijimit.

“Universi nuk prodhon tinguj, prodhon zhurma. Tingujt janë elementë kulturorë, kombinuar me vibrimin në kapakun e hapur të pianofortes që qëndron e heshtur”, tha ai.

Simaku kujtoi se i ishte bërë një pyetje se si kishte hyrë muzika shqiptare në muzikën tij. “Përgjigjja ime është se muzika shqiptare as ka hyrë, as ka dalë, sepse ajo ka qenë gjithmonë aty brenda meje. Dhe unë nuk kam bërë sforcim, që të organizohem; që në dy ditë javës do të bëjë muzikë nga jugu dhe pastaj në pjesën tjetër do të bëjë muzikë nga veriu. Ajo që është brenda meje, ajo muzikë me të cilën jam rritur, ajo del natyrshëm, se po nuk doli natyrshëm, atëherë krijimtaria do të bëhet e zorshme.”

Tole e falënderoi profesor Thoma Simakun për ligjërimin dhe i bëri ftesë për të qenë më afër institucioneve dhe kolegëve shqiptarë, duke e konsideruar shumë të nevojshëm bashkëpunimin me të.

Pas diskutimeve, Stefan Çapaliku e falënderoi kompozitorin Thoma Simaku për bisedën fantastike jo vetëm në planin artistik, por edhe për argumentet teknike./atsh