Astrit Lulushi: Epoka VI

Për miliona vjet, klasa mbizotëruese e kafshëve në Tokë ishte ajo e dinosaurëve – një emër që vjen nga fjalët greke për “hardhuca të tmerrshme” (edhe pse dinosaurët ishin zvarranikë, por jo fare hardhuca).
Nga rreth 252 milionë deri në 66 milionë vjet më parë, këto krijesa evoluan në çdo cep të globit, madje edhe në Antarktidë. Edhe pse epoka e dinosaurëve është shumë më e gjatë se sa njerëzit kanë ecur drejt (186 milion vjet kundrejt 7 milion vjet), shkencëtarët kanë qenë të vetëdijshëm për ekzistencën e dinosaurëve vetëm për rreth dy shekujt e fundit, dhe kuptimi ynë për ta ndryshon pothuajse çdo ditë pasi paleontologët zbulojnë më shumë sekrete.
Toka nuk është e huaj për zhdukjet masive, pasi ka përjetuar pesë (dhe aktualisht po kalon të gjashtën, ku jeton njeriu) në historinë e saj 4.6 miliardë vjeçare. Por asnjë nuk ishte aq shkatërruese sa zhdukja e Permianit, e njohur ndryshe si “Vdekja e Madhe”. Shkencëtarët nuk janë të sigurt për shkakun e saj (një teori kryesore është shpërthimet e vazhdueshme vullkanike në Siberinë e sotme). Bota humbi 90% të specieve të saj bimore dhe shtazore. Kjo ngjarje kataklizmike, e cila ndodhi rreth 252 milionë vjet më parë, shënoi fundin e periudhës Permian dhe fillimin e periudhës triasike. Ndërsa jeta u rikuperua nga kjo traumë biologjike, kafshë të ndryshme zunë rrënjë, duke përfshirë Lystrosaurus, ichthyosaurs dhe përfundimisht, arkosaurët – paraardhësit e dinosaurëve.
Dinosaurët e parë u shfaqën në të dhënat fosile rreth 240 milionë vjet më parë, dhe një zhdukje e dytë, e njohur si ngjarja e zhdukjes Triasik-Jurasik, ndodhi rreth 202 milionë vjet më parë, duke vrarë shumë nga speciet e tyre rivale arkosaurësh. Me më pak konkurrencë dhe varg më të madh, dinosaurët e vegjël më pas ishin në gjendje të lulëzojnë dhe të evoluojnë në zvarranikët gjigantë të periudhave të mëvonshme Jurasik dhe Kretake.
Pas tyre, 86 milionë vjet më parë, në Afrikë dolën qenie që qëndronin drejt në dy këmbë. Shkenca thotë se nga këta evolui majmuni dhe njeriu i parë. Kjo teori lindi 200 vjet më parë. Deri atëherë njerëzit besonin se i pari i tyre kishte qenë Zoti a Zotrat që zbritën nga Qielli dhe u përzihen me njerëzit, i bënë ata më të zgjuarit e planetit. Zoti miliona vjeçar, tani është zevendësuar nga Shkenca e re 200 vjeçare, prandaj kjo nuk është në gjendje t’i shjegojë të gjitha misteret që rrethojnë njeriun.