Astrit Lulushi: Gjyqi

Klasa e lartë pa detyra për të bërë është si një pemë e mbjellë në greminë; nga rrënjët e së cilës është shkërmoqur gjithë toka. Natyra nuk zotëron asnjë njeri që nuk sakrifikohet për tjetrin në çfardo mënyre a forme.

Ka persona që pretendojnë se jetojnë në shtëpi luksoze; të përjashtuar nga çdo shqetësim; nevojë, rrezik, vështirësi, fitore, të cilat ne i quajmë punë; – ai vetë ulet i qetë, në atë pjesë të plazhit të mblerë, dhe të gjithë punën dhe betejën e tij e bëjnë njerëz të tjerë. Madje, e quan veten fisnik. Etërit e tij kanë punuar për të, thotë ai; ose kanë luajtur me sukses për të: këtu ai ulet; pohon, jo me pikëllim, por me krenari, se ai dhe të tijët nuk kanë bërë asnjë punë.

Është ligji i tokës dhe mendohet të jetë ligji i universit, që ai”fisniku” nuk do të ketë asnjë detyrë, përveç asaj që të hajë ushqimet e tij të gatuara dhe të mos hidhet nga dritarja.

Nuk ka pasur asnjë spektakël të huaj nën këtë Diell. Një fakt i vërtetë në Shqipërinë e shekullit XX, XXI. Ushqimet i ha, por sa për t’i mbajtur në brendësi të dritares.

Vërtet, duke parë ligjet e lojës, ryshfetet-zgjedhjet e shumë të tjera, njeriun, nga rrënimi dhe zhytja që bën, e mbajnë të tërhequr nga xhaketa; vetëm një gardh i hollë xhami qëndron para tij – dhe në rrugë thjesht thumba të tmerrshëm hekuri dhe ligji i gravitetit.

Cili është kuptimi i fisnikërisë, nëse kjo është ‘fisnike?’ Në një vuajtje të guximshme për të tjerët, jo në një përtaci që i bën të tjerët të vuajnë për ne. Kreu i njerëzve është ai që qëndron në furgonin e njerëzve; përballet me rrezikun që i frikëson të gjithë të tjerët; që, nëse nuk mposhtet, do të gllabërojë të tjerët. Çdo kurorë fisnike është, dhe në Tokë do të jetë përgjithmonë, një kurorë me gjemba. Herkuli pagan, pse u konsiderua hero? Sepse ai kishte vrarë Luanët, kishte pastruar Stallat, iu nënshtrua Dymbëdhjetë Punëve të rënda. Në shoqëritë moderne, ashtu si në të lashta dhe në të gjitha shoqëritë, Aristokracia, ata që marrin funksionet, duke i mos i kryer; mashtruar,vjedhur e abuzuar, kanë marrë postin e nderit; që është posti i vështirësisë, posti i rrezikut, – i vdekjes, nëse vështirësia nuk kapërcehet:

“Pse na është dhënë jeta, nëse nuk duhet ta japim burrërisht? Zbrit.., ekspozohu për të mësuar se çfarë ndjejnë të mjerët dhe si ta kurosh atë!”

Cari i Rusisë u bë hamall porti; punoi me sëpatën e tij në Docks të Saardam; dhe qëllimi i tij ishte: “Zbrit! Merr përsipër këtë ‘kaos të gjallë të injorancës dhe urisë së tmerrshme që vërtitet rreth këmbëve të tua; thuaj: “Unë do ta shëroj atë, ose, do të vdes para së gjithash në të.” I tillë është vërtet ligji. ‘Kudo një njeri duhet ‘të paguajë me jetën e tij;’ të bëjë punën e tij, siç bën një ushtar, duke rrezikuar jetën e tij.

Në asnjë Gjykatë në Tokë nuk mund të padisësh një Aristokraci në këtë moment: por në Gjykatën e Lartë, Gjyqi i përjetshëm i Universit, në të cilin i gjithë Fakti vjen për të mbrojtur, dhe çdo Shpirt Njerëzor është i dukshëm, – Aristokracia përgjigjet, madje edhe tani po përgjigjet, atje.