Media ndërkombëtare për ndarjen nga jeta të Kadaresë

Vdekja e shkrimtarit më të madh shqiptar të të gjitha kohërave, Ismail Kadare, ka tërhequr edhe vëmendjen e medias ndërkombëtare:

Associated Press

Romancieri i njohur shqiptar Ismail Kadare vdiq pasi u dërgua me urgjencë në një spital në Tiranë. Ai ishte 88 vjeç. Kadareja është përmendur prej kohësh  si një pretendent i mundshëm për çmimin Nobel për Letërsinë.

France 24

Nëpërmjet përhapjes epike të romaneve si “Prilli i thyer” dhe “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, ai përdori metaforën dhe sarkazmën e qetë për të kronizuar fatin grotesk të vendit të tij dhe popullit të tij nën diktatorin komunist paranojak Enver Hoxha. Pavarësisht se u cilësua si tradhtar nga udhëheqësit komunistë të Shqipërisë kur ai dezertoi në Francë në vitin 1990, Kadare u akuzua nga disa se gëzonte një pozicion të privilegjuar nën Hoxhën, i cili e shkëputi vendin ballkanik nga pjesa tjetër e botës. Ishte një akuzë që ai e hodhi poshtë me ironi. “Kundër kujt më mbronte Enver Hoxha? Kundër Enver Hoxhës?”, i tha Kadare AFP-së në vitin 2016.

ANSA

Shkrimtari i njohur shqiptar Ismail Kadare ka ndërruar jetë sot nga një atak në zemër. Ai ishte 88 vjeç. Lajmi është konfirmuar për AFP nga botuesi i tij dhe një spital në Tiranë. Mjekët u përpoqën ta risillnin në jetë shkrimtarin, por ai u deklarua i vdekur në orën 08:40.

AFP

Etnograf sarkastik, romancier duke alternuar groteskun dhe epikën, IsmaIl Kadare eksploroi mitet dhe historinë e vendit të tij, për të zbërthyer mekanizmat e një të keqeje universale, totalitarizmit. Shqipëria jetoi për dekada nën diktaturën e Enver Hoxhës, një nga më të mbyllurat në botë. “Ferri komunist, si çdo ferr tjetër, është mbytës”, i tha shkrimtari AFP-së, në një nga intervistat e tij të fundit, në tetor. ”Por në letërsi, ajo shndërrohet në një forcë jete, një forcë që të ndihmon të mbijetosh, të mundësh diktaturën kokë më kokë”, shtoi ai. ”Letërsia më dha gjithçka që kam sot, ishte kuptimi i jetës sime, më dha kurajën për të rezistuar, lumturinë, shpresën për të kapërcyer gjithçka”, thekson ai.

Naftemporiki.gr

Me veprën e tij, e cila ka shënuar rekord përkthimesh (në më shumë se 45 gjuhë të huaja), ai bëri të njohur në botë Shqipërinë, me historinë dhe kulturën e saj shekullore. Rrugën e krijimit letrar e nisi si poet në vitet e gjimnazit, por u bë i njohur sidomos me vëllimin “Shekulli im” (1961), i cili u pasua nga vëllime të tjera me poezi. Në fushën e prozës, Ismail Kadare ka punuar me tregime, tregime dhe novela. Një nga krijimet më të shquara të Ismail Kandaresë dhe të gjithë letërsisë shqipe është romani “Pallati i ëndrrave” (1981). Ai është shkrimtari më i njohur shqiptar në botë.

”The Guardian”

Duke shkruar nën hijen e diktatorit shqiptar Enver Hoxha, Kadare shqyrtoi shoqërinë bashkëkohore përmes thjerrëzave të alegorisë dhe mitit në romane, përfshirë ”Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, ”Kështjella” dhe ”Nëpunësi i pallatit të ëndrrave”. Pasi u arratis në Paris vetëm disa muaj para rënies së qeverisë komuniste të Shqipërisë në vitin 1990, reputacioni i tij vazhdoi të rritej ndërsa ai vazhdonte të kthehej në rajon me letërsinë e tij. I përkthyer në më shumë se 40 gjuhë, ai fitoi një sërë çmimesh duke përfshirë çmimin ”Man Booker International”.

REL

Tridhjetë vjet të karrierës së tij, Kadare i jetoi në Shqipërinë komuniste, ku edhe shkroi kryeveprat  “Gjenerali i ushtrisë së vdekur”, “Prilli i thyer”, “Dimri i madh” e “Ura me tri harqe”. “Gjeneralin e ushtrisë së vdekur”, gazeta amerikane ”Boston Globe” e përshkroi si “roman të fuqishëm dhe prekës”. Ai, gjithashtu, hyri në 100 librat e shekullit të gazetës ”Le Monde”. Bën fjalë për historinë e një gjenerali italian, i cili shkon në Shqipëri pas Luftës së Dytë Botërore për të marrë trupat e ushtarëve italianë. ”Kadare është një nga romancierët më bindës”, shkroi ”Wall Street Journal” për të.

DPA

Kadareja, i cili ka shënuar të kaluarën dhe të tashmen shqiptare në më shumë se 50 vepra, shihet si një nga autorët më të rëndësishëm që shkruante shqip. Romanet e tij përqendrohen në mitet, identitetin dhe historinë e Shqipërisë, duke paralajmëruar kundër sundimit të huaj dhe duke përshkruar rreziqet e një supershteti totalitar. Një temë kryesore ishte jeta nën diktaturë. Zbulimi i tij erdhi me “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” botuar në 1964. Ai u filmua me Marcello Mastroianni, Anouk Aimée dhe Michel Piccoli në rolet kryesore./atsh