Ndrek Gjini: Ilirët në skanerin e ADN-së së Ballkanit
Nga NDREK GJINI
MA, University of Galway, Ireland
– Sipas një studimi shkencor nga Instituti Zviceran për Hulumtime Gjenetike IGENEA
Vetëm 30% e shqiptarëve janë me prejardhje ilire, ndërsa 20% kanë origjinë sllave. Gjysma tjetër është një përzierje e shumë fiseve të ndryshme.
Serbët janë në një situatë të ngjashme, ku vetëm 30% kanë prejardhje sllave dhe rreth 20% janë ilirë.
Por këtu duhet marrë në konsiderate se ky 20% ilirë i Serbëve përfijnë edhe popullsinë e Kososvës, pasi testimet e ADN-së janë kryer para se Kososva të shpallte pavarsinë e saj.
Këto të dhëna janë rezultat i një studimi nga Instituti Zviceran për Hulumtime Gjenetike, IGENEA, dhe tregojnë një përzierje të gjerë gjenetike në të gjithë Ballkanin.
Inma Pazos, drejtoreshë menaxhuese e Instituti Zviceran për Hulumtime Gjenetike, IGENEA, e shpjegon këtë në detaje në një studim të sajin të botuar para disa kohësh. Ajo tregon gjithashtu dhe krejt procesin e realizimit të këtij hulumtimi shkencor.
Shkenca dhe Historia e Popujve të Ballkanit
Historitë tradicionale që mësojmë në shkolla për prejardhjet e popujve, shpesh shemben nga studimet e reja gjenetike. Sipas të dhënave të IGENEA-s, të gjithë popujt e Ballkanit kanë një përzierje të ndryshme gjenetike dhe nuk mund të identifikohen me një fis të vetëm.
Rezultatet e Hulumtimit Gjenetik për Shqiptarët dhe Popujt e Tjerë të Ballkanit
Studimi tregon se vetëm 30% e shqiptarëve janë ilirë, ndërsa 20% janë me origjinë sllave. Pjesa tjetër e shqiptarëve kanë prejardhje të ndryshme, përfshirë trakas, fenikas, helenë dhe vikingë. Për serbët dhe malazezët, 30% janë sllavë dhe 21% ilirë, ndërsa pjesa tjetër përfshin gjermanë, keltë, fenikas dhe helenë.
Bosnja dhe Hercegovina dhe Kroacia
Bosnja dhe Hercegovina përbëhet prej 40% ilirë, 20% gjermanë, 15% sllavë dhe keltë, 6% hunë dhe 4% trakas. Në Kroaci, 34% e popullsisë janë ilirë, 20% sllavë, 18% keltë, 16% fenikas dhe 12% gjermanë.
Maqedonia dhe Greqia
Në Maqedoni, 30% e popullsisë janë maqedonas të vjetër, 20% gjermanë, 15% sllavë dhe helenë, dhe pjesa tjetër fenikas dhe hunë. Ndërsa në Greqi, vetëm 35% e popullsisë kanë prejardhje helene, 20% janë sllavë dhe fenikas, dhe pjesa tjetër janë ilirë, gjermanë dhe maqedonas.
Turqia: Një Komb me Një Prejardhje të Përzier
Popullsia e Turqisë është më e përzierja në rajon, ku vetëm 28% kanë prejardhje turke, dhe pjesa tjetër janë keltë, hebrenj-armenë, berberë, arabë, sllavë, ilirë/helene dhe gjermanë.
Pranimi dhe Reagimet ndaj Hulumtimit
Publikimi i këtij studimi u mirëprit nga Evropa Perëndimore, ndërsa në Ballkan dhe Spanjë pati reagime të ndryshme, ku disa shtete si Greqia e konsideruan atë të diskutueshëm. Inma Pazos shpjegon se hulumtimi është bazuar në të dhëna të mbledhura gjatë tri viteve dhe është përditësuar vazhdimisht me informacione të reja.
Metodologjia dhe Saktësia e Hulumtimit
Studimi është rezultat i një pune të detajuar dhe përkushtimi të madh shkencor, ku të dhënat janë krahasuar dhe vlerësuar me bazën e të dhënave të IGENEA-s dhe studimeve të tjera të publikuara në revista shkencore të njohura. Pazos thekson se reagimet kanë qenë të ndryshme, ku disa vende kanë keqpërdorur të dhënat për qëllime politike.
Ky studim sjell një perspektivë të re mbi prejardhjet gjenetike të popujve të Ballkanit, duke treguar se historia dhe gjenetika janë më komplekse se sa kemi menduar. Hulumtimi i IGENEA-s është një hap i rëndësishëm drejt kuptimit më të mirë të identitetit dhe prejardhjes sonë të përbashkët ballkanike dhe evropiane.