Tri ese nga Astrit Lulushi

Magjistari i fshatit

 

Ishte një fermer që jetonte në një fshat jugor. Ishte i famshëm për zgjuarsinë dhe humorin e pazakontë – ishte i fortë edhe fizikisht – sa herë që kishte mundje në sheshin e fshatit, dilte fitues. U përhapën thashethemet se ishte i pathyeshëm, dhe ai nuk i mohoi kurrë. Nganjëherë konsiderohej si i ‘muhabetit’ dhe meqë bagëtia e tij kullotej më së miri dhe fushat e tij jepnin të korrat më të pasura – supozohej se ishte në aleancë me të keqen – mendohej se bëne hile.

Tani ndodhi që fshati u prek nga minjtë dhe autoritetet filluan të dyshonin se mos ai i kishte hedhur për të shkaktuar murtajën; kur u pyet, pranoi me humor se i kishte dërguar minjtë, por së shpejti do t’i dëbonte, dhe premtoi të provonte se me magji mund të bënte minj.

Kur erdhi dita e caktuar, sheshi ishte stërmbushur dhe fermeri u shfaq me një çantë të madhe nën krah, dhe në të u kërkoi atyre që kishte pranë të hidhnin njëzet guralecë. Ata e bënë këtë pa vënë re se çanta ishte e dyfishtë. Dhe ndërsa një pjesë ishte bosh, tjetra përmbante njëzet minj. Kur guralecat u futën në çantë, ai murmuriti një si formulë magjike dhe i la minjtë të liroheshin në prani të audiencës së frikësuar. Kjo performancë, megjithatë, pati rezultate të papritura dhe hidhura. Njerëzit u bindën se ishte punë e ferrit dhe fshatari iku me vështirësi nga sheshi. Ai u arrestua të nesërmen dhe u dërgua në gjykatë. Një nishan në trupin e tij mendohej

se ishte një stigmë e Djallit dhe të gjithë dëshmitarët ranë dakord se ai ishte magjistar. Rasti u hetua tërësisht, madje u konsultua edhe me njerëz që regjimi i mbante për të ditur, dhe në sheshin e fshatit, gjykata dha vendimin; Fshatari nguli këmbë në pafajësi, dhe iu desh të duronte të gjitha torturat.

Më në fund u dënua me 20 vjet burgim. Në procesverbalet e padisë thuhet se kur i vunë zinxhirët në qafë, rreth trupit dhe rreth këmbëve, ai bërtiti me zë të lartë: “Zoti im, jam i

pafajshëm”. Thirrja ishte e kotë.

Të gjithë ishin mësuar të heshtnin. Qetësia me shtypje është më e mirë sesa lufta për paqe. Kjo psikozë e kaluar që i përgjumi njerëzit gjatë diktaturës, gjen përsëri klimë dhe vazhdon të përtërihet sot.

 

Mendja dhe mendimi

 

Filozofët stoikë besonin në fuqinë e mendjes mbi materien. Ish-perandori romak dhe stoik Marcus Aurelius e pasqyroi këtë në veprën e tij, duke thënë se mendimet që pushtojnë mendjet informojnë mënyrën se si jetojmë. Në këtë citim, Aurelius nënvizon fuqinë e praktikimit të të menduarit konsistent dhe konstruktiv. Kur përfshihemi në reflektim pozitiv, mendjet tona gravitojnë drejt optimizmit, ndjeshmërisë dhe rritjes. Megjithatë, qëndrimi në negativitet ose shqetësim mund të çojë në pikëpamje më pesimiste dhe miopike.

Urtësia e Aurelit thekson marrëdhënien reciproke midis mendimeve dhe prirjeve mendore, duke na kujtuar të kultivojmë ndërgjegjësim për modelet e të menduarit dhe në mënyrë aktive t’i drejtojmë ato që të përputhet me jetën që dëshirojmë.

Përgjithësisht, çdo brez është gati të rebelohet kundër brezit paraardhës. I tillë ishte rasti për ata që morën pjesë në lëvizjen e romantizmit, e cila ishte më e spikatura midis fundit të shekullit të 18-të dhe fillimit të shekullit të 19-të.

Në kohën e fillimit të lëvizjes, Iluminizmi kishte pushtuar botën me arsyen dhe racionalitetin. Kjo shkaktoi Revolucionin Industrial.

Romantizmi u ngrit si përgjigje ndaj këtij përshkallëzimi të përparimit shkencor; Romantikët kishin frikë se varësia kaq e madhe në shkencë dhe teknologji do të dëmtonte në fund shpirtin njerëzor dhe do ta largonte shoqërinë shumë larg nga thelbi i saj empatik. Romantizmi trajtonte egërsinë e natyrës dhe veçantinë e individit, duke i dhënë rëndësi emocionit dhe irracionalitetit, në kontrast me logjikën strikte të epokës së mëparshme.

Shkrimtarët filluan të botonin vepra që pasqyronin përdorimin e elementeve shpirtërorë dhe të mbinatyrshëm për të treguar histori që ngritën fuqinë e individit. Autorë të tillë si Mary Shelley dhe Victor Hugo u vlerësuan gjerësisht për veprat, shumë prej të cilave i kanë rezistuar kohës, për përshkrimet e tyre të kompleksitetit njerëzor. Ndërsa në një moment, shkrimtarët vendosën një theks te folklori dhe nacionalizmi kulturor, fokusi u zhvendos me kalimin e kohës

drejt shqyrtimit të sprovave dhe mundimeve të një individi të jashtëzakonshëm.

Megjithatë, nocionet mbizotëruese ishin besimet se emocionet dhe bukuria janë të një rëndësie të madhe, ndërsa koha e kaluar merrej me gjendjen njerëzore, duke shpërfillur mendimet, ndjenjat, shpirtin dhe aromën rrethuese.

 

Mërkuri

 

Shumë gjëra që njeriu kalon në jetë, nuk i shjegon dot, megjithëse i provon çdo ditë. Pse mërzitet, kur nuk ka asgjë për t’u shqetësuar? Disa i shpjegojnë këto edhe me sjelljen e yjeve ose planeteve.

Mërkuri retrogradë është një nga fenomenet qiellore më të referuara – dhe më të frikshme – të kulturës moderne, por astrologët dhe vëzhguesit e rastësishëm të yjeve thonë se ka pak arsye për t’u frikësuar nga kjo dukuri.

Në astronomi, Mërkuri retrograd është një iluzion i shkaktuar nga shpejtësi të ndryshme orbitale. Kur Mërkuri (planet me lëvizje të shpejtë) kalon pranë Tokës (planet që lëviz më ngadalë), duket sikur Mërkuri lëviz prapa nëpër qiell ndërsa Toka përpara përgjatë shtegut eliptik.

Nga një këndvështrim astrologjik, Mërkuri rregullon komunikimin, transportin dhe intelektin. Kështu, sa here që ky planet shkon retrogradë, këto aspekte të jetës ngecin, varfërohen ose pengohen. Gabimet e teknologjisë janë të shumta dhe udhëtimet – qofshin ato në distanca të gjata apo thjesht udhëtim i përditshëm – bëhen më të trurbullt dhe ngacmues.

Megjithatë, ka diçka pozitive nga kjo situatë yjore. Mërkuri retrogradë na inkurajon të flasim me mend, të lëvizim me qëllim dhe të ngadalësohemi; nuk garanton katastrofë, por na kujton të qëndrojmë të vetëdijshëm dhe të përgatitemi për mundësitë.

Ne nuk mësojmë shumë kur gjërat shkojnë mirë. Është kur gjërat shkojnë keq, ne mësojmë më shumë. Çdo qenie njerëzore është krijuar të jetë mister i thellë për tjetrin. Njeriu është një mendimtar i ngadaltë; makina është e shpejtë, e saktë dhe e lehtë për t’u përmbysur.

Ndonjëherë mësojmë shumë nga dështimet tona, nëse kemi vënë në përpjekje mendimin dhe punën më të mirë për të cilën jemi të aftë, thotë Thomas Edison,

Mund të mos i kontrollojmë të gjitha ngjarjet që ndodhin, por mund të vendosim të mos prekemi prej tyre. Gjysma e asaj që thuhet është e pakuptimtë, por është gjysma tjetër që arrin. Shumë shpesh në marrëdhënie të ngushta, tema që diskutohet nuk është fare subjekt. Sigurisht që motivimi nuk është i përhershëm. Por atëherë, as larja nuk është; por është diçka që duhet ta bëjmë rregullisht. Nuk ka humbje të mëdha pa ndonjë fitim të vogël. Është mirë të flasim qartë, nëse flasim; çdo fjalë duhet gdhendur para se ta lëmë të bjerë.

Kompjuterët e bëjnë më të lehtë të bëjmë shumë gjëra, por shumica e gjërave që bëjnë më të lehtë nuk kanë nevojë të bëhen.

I dobëti nuk mund të falë kurrë. Falja është atribut i të fortit, shprehej Mahatma Gandhi.

Kur nuk jemi më në gjendje të ndryshojmë një situatë, ne sfidohemi të ndryshojmë veten.