SHKOLLA SHQIPE E KISHËS ORTODOKSE SHQIPTARE “SHËN TRINIA” NË BOSTON, GJUHË DHE IDENTITET KOMBËTAR TE SHQIPTARËT NË MASSACHUSETTS
Kristiana Sadikja mësuese në shkollën shqipe “Shkolla e së Dielës” e Kishës Ortodokse Shqiptare “Shën Trinia” në Boston, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, organ i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës “VATRA”, New York, ruajtjen e identitetit kombëtar, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Boston, nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe, historisë, traditës e kulturës shqiptare dhe aktiviteteve fetare e patriotiko- kulturore. Me mësuesen Kristiana Sadikja bisedoi editori i “Diellit” Sokol Paja.
HISTORIKU I “SHKOLLËS SË DIELËS” E KISHËS ORTODOKSE SHQIPTARE “SHËN TRINIA” NË BOSTON
Së pari ju falenderoj që me jepni mundësi të tregoj tek shqiptarët e diasporës për punën e bukur që bëhet në “Shkollën e së Dielës” të Kishës Ortodokse Shqiptare “Shën Trinia” këtu në Boston. Unë jam Kristiana dhe drejtoj prej 9 vitesh “Sunday School”, ose siç i themi në shqip “Shkolla e së Dielës”, e cila i ka fillimet e saj me krijimin dhe organizimin e Kishës Ortodokse Shqiptare në diasporë “Shën Trinia”, këtu në Boston të shtetit të Massachusetts. Këtë shkollë e kanë krijuar gratë e kësaj Kishe të cilat u caktuan nga ky komunitet i Krishterë Ortodoks për tu angazhuar me rritjen shpirtërore dhe edukimin fetar të fëmijëve të cilët kishin emigruar nga Shqipëria. Krahas aktiviteteve që gratë e kësaj enorie (famullie) bënin në këtë Kishë ishte që ato të përkujdeseshin për vazhdimësinë e mbajtjes gjallë të Traditës Fetare dhe Besimit të Krishterë Ortodoks të të parëve te tyre nga ana e brezave të rinj, jo vetëm të atyre që kishin emëruar në moshë të vogël me familjet e tyre, por në veçanti për ato breza që do të lindnin në “Tokën e Re”, atdheun e tyre të dytë. Peshkopët e mëparshëm të kësaj kishe siç ishin Imzot Mark Lipa dhe Imzot Ilia Katre (Ketri), ndër vite u përkujdesën që në këtë enori (famulli) të ketë vazhdimësi në mbarëvajtjen e kësaj shkolle për të rritur dhe edukuar brezat e rinj me këto tradita dhe vlera të trashëguara nga vendi i tyre i origjinës. Kjo përkujdesje vazhdon edhe sot, duke bërë detyrën fisnike dhe punën e bukur që e nisën të parët tanë. Me bekimin e Hirësisë së Tij Mitropolitit të atëhershëm Imzot Ilia Katre, tashmë i jetëndërruar, unë fillova të jap mësime të Katekizmit (siç quhet në gjuhën kishtare) në këtë kishë në shtator të vitit 2015. Hirësia e Tij, Mitropoliti Ilia, duke e ditur aktivitetin tim të gjatë në Kishën Ortodokse të Shqipërisë si mësuese e Katekizmit më kërkoi që të kujdesesha për vazhdimësinë e mësimdhënies tek fëmijët e Krishterë Ortodoksë të kësaj kishe si nga ana fetare ashtu edhe nga ana patriotike, duke ua bërë të gjithë procesin e mësimdhënies në gjuhën e tyre amtare, shqipe. Pra, krahas mësimit të Katekizmit të Besimit Ortodoks, Hirësia e Tij theksoi që të rinjtë duhet të vazhdojnë të ruajnë identitetin dhe traditën e bukur shqiptare.
KURRIKULA MËSIMORE…
Kurrikula që përdor me fëmijët ka permbajtje fetare të cilat i marr nga Zyra e Fëmijëve të Kishës Ortodokse të Shqipërisë dhe në disa raste nga Kisha Ortodokse këtu në Amerikë. Gatishmëria dhe bashkëpunimi me prindërit dhe vazhdimi i të mësuarit në familje janë një mbështetje e madhe për mua. Mesimin që zhvilloj në klasë e bëjmë në gjuhën shqipe dhe arsyeja është që të ruajmë gjuhën shqipe dhe për ta transmetuar atë ndër breza. Pjesa më e madhe e fëmijëve e kuptojnë këtë gjë dhe akrivizohen në komunikimin shqip, sepse edhe në familjet e tyre ata flasin gjuhen shqipe.
MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT KOMBËTAR TË SHQIPTARËVE NË BOSTON
Ashtu siç edhe e përmenda më lart, krahas mësimit të Katekizmit, i cili zhvillohet në shqip, u japim fëmijëve edhe një kohë të caktuar për ta përpunuar, dhe përforcuar mësimin në shqip. Materialet për të mësuar fëmijët i kam siguruar privatisht, siç është abetarja, e cila përdoret në Shqipëri për klasat e para të shkollës fillore. Gjithashtu të gjitha shërbesat që bëhen në Kishën tonë, pjesa më e madhe e tyre bëhen në gjuhën shqipe. Me emërimin e Peshkopit të ri në enorinë (famullinë) tonë këtu në Kishën e Shën Trinisë në Boston, Hirësia e Tij, Imzot Theofan Koja, u kujdes personalisht që kjo shkollë të vazhdojë po me atë ritëm si më parë. Ai vazhdon të theksojë me të madhe rëndësinë e ruajtjes së besimit dhe kulturës tonë, sepse këto të dyja na identifikojnë ne si shqiptarë këtu në këtë vend të madh, i përbërë nga një mozaik i bukur kulturash, traditash dhe gjuhësh nga e gjithë bota, ku edhe ne shqiptarët kemi vendin tonë me karakteristikat dhe veçoritë tona të pasura. Programet që organizojmë çdo vit si për shembull; Festa e Krishtlindjes, ajo e Pashkës, Festa e Pavarësisë si dhe Festa e Mësuesit dhe ajo Nënës, bëhen të gjitha në gjuhën shqipe. Programi është i larmishëm me këngë, vjersha, valle dhe dramë. Gjithashtu çdo festë fetare që organizon enoria (famullia) jonë, krahas përmbajtjes fetare këndohen këngë të trevave të ndryshme shqiptare të shoqëruara me vallet tona të bukura. Kjo i jep një tjetër mundësi brezit të ri të mësojnë traditan kulturore-folklorike shqiptare dhe t’a përçojnë atë ndër breza. Me aktivitetet që zhvillohen në kishën tonë, fëmijëve krahas besimit në Zotin, për të qenë qytetarë të denjë të këtij vendi, u mësohet gjithashtu se prejardhja e tyre shqiptare është e pasur si nga ana kulturore dhe intelektuale.
PRINDËRIT E NXËNËSVE TË SHKOLLËS SHQIPE JANË NJË BEKIM
Komuniteti Shqiptar këtu në Boston organizon festa të ndryshme shqiptare dhe ka pjesëmarrës të ndryshëm. Aktivitetet që organizohen herë pas here në enorinë (famullinë) tonë janë një ruajtje e mirë e Traditës Shqiptare nga brezi në brez. Prindërit, për mua janë një bekim dhe bashkëpunimi i shkëlqyer me ta, ka si qellim të përbashkët që pishtarin që na u dorezua nga të parët tanë të vazhdojë të jetë i ndezur dhe tu përcillet brezave në vijim tek shqiptarët e diasporës. Aktualisht fëmijët që janë pjesë e Katekizmit këtu në Kishë, janë edhe pjesë e Shkollës Shqipe Maasbesa, e cila e ka përforcuar më shumë gjuhën shqipe tek brezi i ri.
VËSHTIRËSI NË MËSIMDHËNIEN ME FËMIJËT ME DY GJUHËSI
Unë nuk do t’a identifikoja si vështirësi të mësuarit shqip. Fakt është se në familjet shqiptare flitet shqip dhe kjo ma lehtëson komunikimin në shqip me fëmijët. I jam mirënjohëse familjeve shqiptare që vazhdojnë t’a ruajne traditën e tyre.
MËSIMI SHQIP DHE EFEKTI QË KA TEK FËMIJËT NË RRITJEN FRYMËS SË PATRIOTIZMIT
Të shprehurit në gjuhën shqipe është ndjenjë e veçantë, sidomos për ne që jemi në diasporë, por dhe fëmijëve u rritet ndjenja e dashurisë për vendin dhe prejardhjen e tyre. Unë uroj që tradita dhe kultura shekullore që ne si shqiptarë kemi, të vazhdojë ndër breza për të mos u shuar asnjëherë. Tashmë ne jemi qytetarë të “botës së re” dhe identieti i secilit e bën të veçantë, duke njohur prejardhjen njeh vetveten. Zoti e bekoftë Shqipërinë dhe shqiptarët kudo ku jetojnë!
KUSH ËSHTË MËSUESE KRISTIANA SADIKJA?
Unë quhem Kristiana Sadikja. Kam studiuar në Shqipëri për Sociolgji dhe që prej vitit 1994 kam qenë pjesë aktive në Rininë Ortodokse të Shqipërisë. Për 10 vite kam qenë mësuese në “Shtëpinë Shpresa” të cilën Kisha Ortodokse e Shqipërisë e ka hapur për t’u ardhur në ndihmë fëmijëve nga familjet me vështirësi ekonomike dhe sociale. Kjo “Shtëpi Familje” vazhdon misionin e saj edhe sot e kësaj dite dhe ndodhet në Kishën e Shën Vlashit në fshatin me të njëjtin emër në Durrës, Shqipëri. Në Shqipëri kam bërë trajnime të ndryshme në edukimin e fëmijëve me vështirësi sociale por dhe jo vetëm. Gjithashtu kam eksperiencë të gjatë si mësuese e Edukimit të Krishterë në Kishën Ortodokse të Shqipërisë. Prej 9 vitesh tashmë ndodhem në Boston të Shtetit Massachusetts dhe përpiqem të jap sadopak kontributin tim personal në rritjen dhe formimin e brezit të ri ndër shqiptarët e diasporës. Përveç vlerësimeve nga Komuniteti i Kishës dhe prindërve, çmimi më i madh është; gëzimi kur shoh ecurinë e femijeve, tashmë të rritur, që e ruajnë besimin dhe kulturën e tyre. Kjo është kënaqësia më e madhe për një mësuese.