Avdulla Kënaçi: Qimeqeni

Tregim

Kam një jetë të tërë që e pi pa sheqer kafen italiane ekspres. Është një dreq zakoni që nuk e zhduk dot as këtu në Kanada. Mirëpo në kontinentin amerikan janë të rralla kafenetë që e servirin ekspresin si në Shqipëri dhe mua më duhet të eci ca larg nga banesa ime, me qëllim që të godit në kafen e duhur. Disa herë shkoj edhe në kafe “Brazil”, por jo gjthmonë. Kjo ka një të mirë tjetër, aty me siguri do të gjej edhe bashkëpatriotë të tjerë që mund të flasim lirisht gjuhën tonë të ëmbël dhe të bëjmë ca thashetheme për politikën atje, në vendlindjen e largët.

Këtu, tek kafe “Brazili” më bën përshtypje një njeri i vetmuar në fund të kafenesë. Është një djalosh shpatullgjerë, me flokë të grivër, të hedhura pas veshit, sy të kaltër, mesatar nga trupi, i veshur krek dhe me fytyrë të rruar për çdo ditë. Nga pamja, duket që e ka kohën me tepricë dhe është i ngeshëm të merret me kurimin e vetes së vet. Në shumicën e rasteve, prej banakut, së bashku me kafen, tërheq edhe tufën e reklamave të cilat i shfleton me nge duke shijuar ekspresin italian. Lexon përshkrimet e artikujve reklamues që ulin çmimet dhe mban shënime në një copë bllok të vogël të cilin e fut në xhepin e përparmë të këmishës. Mendoj se duhet të jetë i papunë, por ky djalosh, aty tek të tridhjetat, pa dyshim, rrezaton qytetari, megjithse nuk është as sakat dhe as shëndetlig. Kushedi se çfarë arsye ka që bën këtë lloj jete, aspak në përputhje me moshën e tij. Të jesh kaq i ri dhe të vrasësh kohën nëpër kafe?! Nonsens, i thonë në anglisht.

Atë mëngjes, kur hyra në kafe, tavolina e tij ishte e zënë nga një çift portugezësh, kuptoheshin prej gjuhës që flisnin dhe unë ndjeva boshllëkun e mungesës së bashkëvendasit tim, megjithëse nuk ia dija as emrin dhe as arsyen përse ishte i papunë në atë moshë aq të bukur të jetës së tij. Në distancë, kisha krijuar një lloj simpatie. Nuk thonë kot: “Kur kujton qenin, rrëmbe shkopin”. Pas veshit dëgjova një zë të hollë: “Prisni njeri? A mund të ulem në tavolinën tuaj, zotëri”? Pa u menduar fare, u përgjigja duke qeshur: “Tavolina e shqiptarit, e mikut dhe shtegtarit”. Nuk i lëvizi asnjë muskul në fytyrë. U ul plot delikatesë, duke u përpjekur të mos bëjë zhurmë. E zhvendosi karriken lehtazi, lëshoi reklamat në krahun e majtë, u rehatua në ulëse dhe tha emrin e tij të cilin nuk e dëgjova qartë, diçka si Idriz, Bris apo Vis. Në të vërtetë quhej Visjan. I tregova edhe unë emrin tim dhe se kur kam mbërritur në Kanada…

Befas vura re orën, u kujtova se isha me vonesë. Si dreqin harrova se kisha takim me mjekun e familjes?

–         Më fal, – i thashë – më duhet të largohem, më doli nga mendja që kam takim me mjekun. Duhet me pa tjetër të shkoj. E gjithë tavolia është e jotja. Do shihemi një herë tjetër. Ai nuk tregoi asnjë shenjë habie, madje më justifikoi.

–         Aa, takimet me mjekun janë shumë të rëndësishme këtu në Kanada, – më tha duke më zgjatur dorën e butë si të zonjave.

Nuk e kuptova nëse e kishte seriozisht apo bëri ironi me fjalët që tha. Lavdi Zotit që në rrugë nuk kishte trafik. Duke ecur përgjatë bllokut perëndimor të qytetit ku jetojmë, fjalët dhe fytyra e djaloshit nuk më shqiteshin nga mendja edhe kur në mbasdite u ktheva në apartamentin tim. Si nuk m’u dha ta kisha pyetur çfarë arsimi kishte dhe si kishte mbërritur këtu? Eh, koha, këtu në Kanada vrapon me shpejtësinë e lumit të makinave në autostradë.

Në kafen “Brazil” shkova edhe dy herë të tjera radhazi, por Visjanin nuk ma zuri syri. Ndoshta ka gjetur ndonjë punë, kjo e justifikon, mendova. Ky është vend i madh, me sipërfaqe më të madhe se sa Amerika. Njeriu këtu humbet si gjilpëra në kashtë. Kur thuajse e kisha harruar portretin e tij, pas disa muajsh, e vura re të ulur në tavolinën e tij të preferuar, me tufën e reklamave përpara dhe filxhanin e kafes së zbrazur. I penduar për ndarjen e papritur që pata gjatë prezantimit të parë me të, pa e pyetur, u ula në tavolinë e tij. Atij i shkëlqyen sytë, si duket më priste. E ndjeu që do ta “intervistoja” për mungesën e gjatë dhe nisi të justifikohej:

–         Kam qenë i shtruar në spital, më kafshoi një qen në pulpën e djathtë.

–         Si kështu, ishte ndonjë qen rrugaç?!

–         Jo, ishte një kone e vogël, por shumë e egër. Po ngjitesha në ashensorin e pallatit ku jeton një mikesha ime. Kishte shumë njerëz, ngjeshur si në një kuti sardelesh, ishte mbasdite, afër mbrëmjes, koha kur të gjithë kthehen në banesat e tyre. Mbaj mend se e zonja e kones ishte e veshur me rroba të shtrenjta, kundërmonte parfum, me sa dukej kthehej nga ndonjë vizitë ose shetitje. Këta kanadezët i nxjerrin vazhdimisht qentë e shtëpisë për shetitje, ose ajrosje. Thonë se qeni stresohet dhe i shpiken sëmundje, po e mbajte mbyllur. Siç dalin fëmijët në park, ashtu duhet të dalin edhe qentë. E di ti që këta ua lajnë putrat qenve me leckë me ujë të ngrohtë, përpara se t’i futin brenda shtëpisë ose apartamentit?!

–         Po si dreqin mund të mbash në apartament një qen? A mund të flesh së bashku me qenin?!

–         Kur të them se këta i duan qentë sikur t’i kenë pjestarë të familjes së tyre, nuk e beson. Ndoshta është vetmia, ndoshta mungesa e fëmijëve që i bën kaq të dhënë pas kafshëve shtëpijake. E di ti se këtu shteti i mbledh qentë rrugaçë, ka spital për ta, i grumbullon në një qendër, që i thonë “spital i qenve”, i pastron, i dizinfekton, i lan, i kreh dhe i bën thirrje publikut në shtyp e telvizion për adoptime.

–         Nuk e kam dëgjuar këtë. Qënke bërë specialist i qenve!

–         Unë specialist? Unë e kam të vulosur, quhem armiku i qenve.

–         Ndërsa unë i kam alergji që nga fëmijëria, nuk i duroj dot fare, – i thashë duke psherëtirë. Kujtova vegjëlinë time në fshat, kur Bulina, një bushtër hajdute e fqinjit, na hante jo vetëm vezët e pulave në qymez, por dhe vetë pulat, sidomos në dimër, në kohë ngricash.  Nuk i harroj nëmët dhe mallkimet e gjyshes ndaj bushtrës, gjersa një ditë babai nuk duroi më, rrëmbëu çiften, e mbushi armën me shpejtësi dhe mori shenjë Bulinën mu në kërbishte. Ishte acar dimri, borë e ngrirë nga të katër anët. Bulina përmes ulërimave, ende me puplat e pulës sonë në turi, u tërhoq zvarrë, deri në oborrin e shtëpinë së vet, duke lënë mbi borë një vijë të kuqe gjaku, si për t’i treguar të zotit se ja ku më vranë. Aty, tek pragu i shtëpisë së vet dha frymën e fundit. Ajo bushtër e prapë na futi në sherr të përjetshëm me fqinjin që e kishim brez pas brezi si farefis. Që nga ajo kohë, unë i urrej qentë.

–         Kujt i thua? Mua këto lloj kafshësh shtëpijake disa herë më kanë futur në sherr e armiqësi. Jam vënë para ligjit, unë dhe i zoti i qenit, se kafsha kafshë është, nuk di as të flasë e as të mbrohet.

–         Këtu apo në Shqipëri?

–         Këtu, këtu. Në vendlindje unë gjithnjë i kam përkëdhelur qentë me dashuri, qoftë edhe ata rrugaçët.

Në kulmin e bashkëbisedimit tonë, dikush i vuri Visjanit dorën në sup dhe ai përnjëherë e ndërpreu bisedën. Ngrita kryet dhe vura re dy djem në moshën e tij, veshur me xhupa të zinj. Nga dialekti e kuptova që ishin vlonjatë. Të dy, pa na marrë lejë, u ulën në tavolinën tonë. Ai që vuri dorën leshtore në sup, i trashë, rrondokop, fytyrëgjerë dhe tjetri, e kundërta e tij, i gjatë e i hollë, me ca vetulla të zeza kaleshe. Visjani i prezantoi me mua. Ata as që ia vunë veshin, por vazhduan bisedën sikur të ishim takuar edhe herë tjetër.

–         Po ku je, o Njësh, o figurë? Na ke humbur.

–         Kam qenë i shtruar në spital, më hëngri një qen në pulpë, – u përgjigj Visjani duke ngritur fytyrën e përflakur.

–         I sajti qen është ky? – pyeti gjatoshi.

–         I katërti, – u përgjigj në vend të tij shkurtabiqi.

Katër qen, mendova unë, ky paska qimen e derrit. Si është e mundur?

–         O qimeqen, me cilën këpucë e shkele konen e Zonjushës? Ti nuk ke ardhur për punë këtu, por për të bërë betejë me qentë. Të ishin qen stani, hajde de, po ti, a i vrarë, u ke shpallur luftë koneve.

Nuk po kuptoja se çfarë po ndodhte kështu me Visjanin?! Ky djalë i sjellshëm dhe kaq delikat u paska shpallur luftë qenve shtëpijakë?! Me siguri ka ndonjë defekt në karakter. Sa shumë të gënjen pamja e jashtme! Nuk kisha ndeshur kurrë në jetë një person i cili të gjurmohej e të kafshohej katër herë radhazi nga kone të ndryshme. Dy vlonjatët, të cilët lëshuan tërë ato akuza radhazi për Visin, rrufitën kafet me shpejtësi, kërkuan leje për t’u larguar, sepse ishin në kohë pune dhe thanë se banakieres i kishin parapaguar dy kafe për ne të dy.

–         Paskanë paguar qiranë e tavolinës, – i thashë Visit – i njeh mirë këta vlonjatët?

–         Nuk janë njerëz të këqinj, qen të parasë, kam punuar me ta, janë montues dritaresh. Ai i gjati, Mario, është mjeshtri, ai tjetri, i shkurtëri, është Lani, si vlonjatë që janë, fjalën e fundit e thonë të parën.

–         Kudo ka njerëz të rrëmbyer, shakaxhinj, të sjellshëm e të pasjellshëm, me edukatë dhe pa edukatë. Për çfarë i ke mbaruar studimet, Vis?

–         Kam mabaruar liceun artistik në Tiranë, për pikturë. Ta them troç, nuk e kam gjetur veten në Kanada…

Do më lejosh pesë minuta kohë? Shih këto reklamat sa të dal jshtë lokalit e të pi një copë herë cigaren, mos ik, të lutem, do vazhdoj të të tregoj jetën time.

I bëra shenjë me krye se nuk do të ikja.

U ngrit, veshi xhupin ngadalë, bëri gati paketën, çakmakun dhe doli jashtë lokalit duke ecur me hapa të lehtë si një valltar ansambli. Reklamave që më la, as u hodha sytë. Hapa celularin tim se mos kishte ndonjë thirrje të humbur, ula zilen e telefonit dhe po mendoja fundin e këtij tregimi. Mos vallë ky njeri ka ndonjë aromë që acaron qentë?! Si mund t’u shmangesh qenve? Pse e kafshojnë vetëm këta të Kanadasë? Sa çudira ka kjo botë!

Visi nuk vonoi shumë, u kthye, afroi karriken e tij pranë meje, uli zërin dhe i ra shkurt, drejt e në temë:

–         Unë e di që shkruan, por kam besim tek ti se nuk ke për ta përmendur emrin tim. Kam ndërruar këtu disa lloj punësh, por kurrë i paguar sipas aftësive dhe meritave. Ja, ta zemë punën që bëja me dy vlonjatët. Ata paguheshin trefishi im dhe lodheshin më pak se sa unë. Padrejtësi. Ata nuk kanë syrin tim artistik. Punonin me hile. E di ti sa paguhem unë tani nga siguracioni i qenve? Më shumë se sa ustallarët e dritareve. Unë qenve u shkel putrat, ata ulërasin nga dhimbja dhe më kafshojnë. Zgjedh momentin kur të mos më kapi ndonjë kamera ambientale. Mos harro, qenushët duhet të kenë vetëm dhëmbë të vegjël. Besoj se tani që mësove të vërtetën, sekretin tim, nuk do dyshosh tek unë. Të fshehtën e di vetëm ti. Të besova një sekret të madh dhe me rrezik për mua, – tha dhe kërkoi përsëri leje për të pirë cigare.

Mbeta pa frymë, ku nuk u shkon mendja shqiptarëve për të nxjerrë paranë.

–         Të pres përsëri në kafe, – tha “Qimeqeni” duke buzëqeshur si triumfator kur u kthye në tavolinë përsëri. Triumfator ndaj meje?! Jo, ndaj sistemit të cilit ia kishte hedhur plot katër herë. Edhe një gjë e vogël: Piktori fierak nuk quhet Visjan…