Evolucioni artistik i Profesor Naxhi Bakallit, nga motivet folklorike tek ato fraktale në COD

.

https://www.facebook.com/CODalbania/videos/1630656117804840

Shpend Bengu

Transformimi artistik i Profesor Naxhi Bakallit, i cili lë pas motivet folklorike për t’u përqendruar në motivet fraktale, ilustron një zhvendosje nga interpretimet kulturore dhe tradicionale shqiptare drejt një perspektive më abstrakte dhe universale.

Fillimisht, motivet folklorike përmbajnë elemente të thella të kulturës dhe historisë, si simbolet, ngjyrat dhe format, të cilat transmetojnë identitetin e një komuniteti të caktuar.

Profesor Naxhi Bakalli, duke punuar me këto motive, tenton të ruajë e përjetësojë emocionet kolektive dhe traditat që i përkasin trashegimise kulturore shqiptare.

Kalimi drejt motiveve fraktale përfaqëson një interes për ndërlikimet strukturore të natyrës, të rrënjosura në konceptet shkencore dhe matematikore.

Fraktalet krijojnë një botë simetrie të pafundme dhe përsëritjes, ku çdo element riprodhohet në të gjitha shkallët e realitetit. Ky transformim reflekton eksplorimin e Profesor Naxhi Bakallit për të shkuar përtej përkatësisë lokale dhe për të arritur një perceptim më universal, një harmoni që përfaqëson një kozmologji të re të abstraguar.

Motivet dhe parimet fraktale janë përdorur në mënyrë intuitive nga artistët e lashtë shumë përpara zbulimit të teorisë fraktale nga Benoît Mandelbrot në vitet 1970. Struktura të ngjashme fraktale hasen në artin dhe arkitekturën e kulturave të lashta si Egjipti dhe Asiria, të cilat i përdornin për të krijuar harmoni, ritëm dhe hierarki përmes përsëritjes dhe simetrisë.

Modelet dekorative dhe simbolet e pemës së jetës në Asiri ose format e përsëritura florale dhe të rreshtave të hieroglifëve në artin egjiptian krijonin një efekt vetë-përsëritës të ngjashëm me konceptin e fraktaleve moderne.

Arkitektura dhe dekoret e kishave gotike (shekulli i 12-të deri i 16-të): përdor elemente të vetë-përsëritura në shkallë të ndryshme, të dukshme në vitrazhet e dritareve, harqet e mprehta dhe detajet dekorative. Struktura e katedraleve gotike krijon një ndjesi harmonie dhe madhështie përmes elementeve gjeometrike të rritura e zgjeruara, duke pasqyruar fraktalet.

Miniaturat islame dhe arabeskat (shekulli i 7-të e në vazhdim)arabeskat në artin islamik, përmbajnë modele të ndërlikuara dhe simetrike që zmadhohen dhe përsëriten pafundësisht.

Ky stil përfshin figura gjeometrike të ngjashme me fraktalet, duke pasqyruar strukturat e natyrës në harmoni të vazhdueshme.

Ne artin indian dhe tibetian, mandalat janë simetri rrethore me nivele të ndryshme detajesh, ku secili segment përfaqëson një univers më të vogël brenda një universi më të madh. Këto forma përsëriten në çdo nivel, duke shfaqur një harmoni që i ngjan fraktaleve.

Në artin bashkëkohor, përdorimi i motiveve fraktaleve fillon nga viti 1970, kur konceptet matematikore të Mandelbrotit përshkuan vizionin e artistëve.

Duke filluar nga vitet 1980, artistët përfituan nga teknologjia digjitale për të krijuar vepra që eksplorojnë ndërlikimin dhe pafundësinë vizuale të fraktaleve.

Sot, fraktalet janë një mjet thelbësor në artin digjital dhe krijojnë eksperienca gjithëpërfshirëse në realitetin virtual dhe të shtuar, duke çuar artin bashkëkohor në një epokë të re ndërthurjeje midis shkencës, natyrës dhe perceptimit njerëzor.

Në përfundim, kjo rrugë e Profesor Naxhi Bakallit, nga motivet folklorike tek ato fraktale është një udhëtim nga identiteti kulturor shqiptar drejt universalitetit, ku harmonia dhe ndërlikimi natyror lidhen për të krijuar një pasqyrë të ndjeshme dhe të thellë të natyrës dhe botës njerëzore.