Pak fjalë për nobelistin amerikan Ernest Heminguej

Ernest Heminguej, i njohur për stilin e tij të shkurtër dhe prozën me ndikim të thellë, është një nga shkrimtarët më ikonikë amerikanë të shekullit të 20-të. I lindur në 1899, Heminguej i përjetoi të dyja luftërat botërore dhe u ndikua shumë nga këto konflikte globale. Veprat e tij pasqyrojnë një ndjenjë qëndrueshmërie stoike, duke u fokusuar në temat e trimërisë, burrërisë, dashurisë, humbjes dhe betejave ekzistenciale. Shkrimi i tij, i referuar shpesh si “Teoria e Ajsbergut” zbulon vetëm një pjesë të historisë së vërtetë, duke lënë shumë të pathëna për lexuesit që të interpretojnë dhe eksplorojnë vetë.

Disa libra nga Ernest Heminguej

“Plaku dhe deti” (1952): Ndoshta vepra më e famshme e Heminguej, kjo novelë i dha atij çmimin Pulitzer në vitin 1953. Tregon historinë e Santiago, një peshkatar i moshuar, i cili lufton me një peshk gjigant në Rrymën e Gjirit. Kjo përrallë e përjetshme eksploron tema të luftës, qëndrueshmërisë dhe shpirtit të qëndrueshëm njerëzor. Kjo vepër ishte pjesë përbërëse e Çmimit Nobel për Letërsi të Heminguejit në 1954.

“Lamtumirë armë” (1929): Frymëzuar nga përvojat e vetë Heminguej si shofer ambulance gjatë Luftës së Parë Botërore, ky roman është një histori prekëse dashurie e vendosur në sfondin e luftës. Ai ndjek romancën tragjike të ushtarit amerikan Frederic Henry dhe infermieres britanike Catherine Barkley, duke kapur si pasionin e dashurisë ashtu edhe shkatërrimin e luftës.

“Për kë bie kambana” (1940): I vendosur gjatë Luftës Civile Spanjolle, ky roman eksploron tema të besnikërisë, sakrificës dhe natyrës së heroizmit. Historia ndjek Robert Jordan, një mjeshtër dinamiti amerikan që lufton me guerrilat spanjolle, ndërsa ai përballet me kompleksitetin moral të luftës. Ky libër i dha zërit të Heminguejit një platformë të fuqishme, duke pasqyruar qëndrimin e tij antifashist.

Gruaja e rëndësishme në jetën e shkrimtarit

Një nga gratë më të rëndësishme në jetën e shkrimtarit amerikan Ernest Heminguej nuk është midis atyre që jemi mësuar të lexojmë aq shumë mbi lidhjet me të. Portreti i saj shihet përmes disa fotove në arkivin privat të shkrimtarit, por askush nuk e dinte lidhjen e fortë që ka qenë mes tyre. Një libër i ri për shkrimtarin, shkruar nga nipi i tij, nxjerr në pah një tjetër histori të mrekullueshme. Ajo e dashurisë mes tij dhe konteshës italiane Adriana Ivancich. Ajo ishte vetëm 18 vjeç kur e pa Heminguejin në një lokal në Itali, ndërsa ai 50 vjeç e nga ai moment nisën një flirt dashurie, që do të vazhdonte përmes letrave pasionante të dashurisë, ende të pabotuara.

Heminguej atëherë ishte në martesën e katërt me Marinë, kur nisi të mendonte për italianen e re, 32 vite më të vogël. Libri i botuar nga Andrea di Robilant kërkon të tregojë një periudhë të shqetësuar emocionale në jetën e shkrimtarit. Një histori dashurie e parë në dy këndvështrime, nën optikën e një qyteti tërheqës dhe të gjetjes së paqes së munguar tek lumturia jashtëmartesore.

Nëse shohim fotot private të shkrimtarit që ruhen në librarinë e Bostonit, Adriana shfaqet në krah të tij në Venecia, Cortina dhe në Kubë. Adriana shihet tashmë nga kritikët si heroina e romanit të tij të fundit “Përtej lumit”. Romani tregon historinë e një veterani 50 vjeçar pas luftës, kujtimet nga historia e një pasioni me një konteshë të re italiane. Fabula duket e njohur për njerëzit e ngushtë të shkrimtarit. Kjo bëri që libri të mos botohej fillimisht në Itali për t’i kursyer thashethemet në publik konteshës së re. Shkrimtari amerikan e ftoi Adrianën bashkë me nënën e saj të qëndronin me të dhe të shoqen disa muaj në Kubë.

Letrat e tyre shpalosin gjithë historinë, ndjenjat e shprehura përmes rreshtash deri tek shqetësimet e shkrimtarit me gruan Mari.

“Maria dhe unë shkuam për 13 ditë në Paraiso para se të ktheheshim për biznes në Havard. Ishte një kohë më e mirë se vitin e shkuar dhe kishte më tepër peshq. Ne kapëm mesatarisht 20 peshq. U argëtova shumë. Maria ishte në gjendje të mrekullueshme e ndjehej shumë e lumtur. Ajo kapi një peshk të madh e kjo e bëri të ndjehej e lumtur. Peshkimi në Tin Kid është më shumë se një stërvitje. Je në mendjen time gjithmonë”, i shkruante Heminguej.

Por letrat e dashurisë mes tyre nuk janë gjithmonë të bukura. Në prill të vitit 1956, ajo i shkruan se nuk mund të vazhdojë t’i shkruajë pasi ka njohur një burrë me të cilin shpreson të martohet.

“Ai nuk dëshiron që unë t’ju shkruaj më dhe as të më shkruani. Kjo më ka bërë të vuaj, e të ndjehem e trishtuar. Kam provuar gjithçka… Ju e dini sa shumë ju dua. Asnjë lot e fjalë nuk mund të më ndryshojë mendjen. Asnjëherë se kam menduar se do të ketë lamtumirë mes nesh”, i shkruan ajo.

Në vitin 1963, ajo u martua me gjermanin Rudolph von Rex me të cilin pati dy djem. Njëzet vjet më vonë ajo u var në moshën 53 vjeçare. Andrea Di Robilant beson se Adriana është muza e harruar, e ndoshta më e rëndësishmja e shkrimtarit. Gjatë kulmit të dashurisë së tyre, ai publikoi një nga veprat që konsiderohet si më e mira e tij, “Plaku dhe deti”, që u vlerësua me çmimin Pulitzier. “Ajo solli gëzim në jetën e tij, e frymëzoi atë”, shkruan Di Robiland, duke sjellë një lulëzim të krijimtarisë së tij në stinën e fundi të jetës.