Vizioni i Ministrit të Jashtëm të ardhshëm të SHBA për regjimin iranian
Në seancën e tij të konfirmimit si kandidat për Sekretarin e Shtetit, senatori i SHBA-së Marco Rubio mbajti një fjalim duke përshkruar perspektivën e tij mbi regjimin iranian, duke theksuar një dallim kritik midis popullit të Iranit dhe klerikëve të tij në pushtet. Vërejtjet e Rubios theksuan dobësitë e regjimit, ambiciet e tij destabilizuese dhe rrugën përpara për politikën e SHBA.
Populli iranian kundër regjimit
Rubio filloi duke tërhequr një kontrast të fortë midis popullit iranian dhe qeverisë së tyre. “Populli i Iranit është një popull i një qytetërimi të lashtë, një kulturë e lashtë me krenari dhe përparime të jashtëzakonshme,” tha ai. Duke theksuar trashëgiminë e tyre persiane, ai i përshkroi iranianët si të ndryshëm nga udhëheqësit klerik që i qeverisin ata. “Nuk ka asnjë komb në tokë në të cilin ka një ndryshim më të madh midis njerëzve dhe atyre që i qeverisin ata sesa ajo që ekziston në Iran,” pohoi Rubio. Ai nënvizoi rëndësinë e njohjes se regjimi në pushtet nuk përfaqëson historinë e Iranit apo kontributet e tij për njerëzimin.
Një regjim në rënie
Sipas Rubios, regjimi iranian është në pikën e tij më të dobët në kujtesën e fundit. Ai përmendi disa faktorë që kontribuojnë në këtë rënie:
- Mbrojtja ajrore e dëmtuar dhe ndikimi rajonal:
- Përpjekjet e regjimit për të krijuar një “gjysmëhënës shiite” në Liban dhe Siri janë përballur me pengesa të konsiderueshme, me forcat iraniane që janë dëbuar nga zonat kryesore.
- Kolapsi ekonomik:
- Ekonomia e Iranit është në rrënim, e rrënuar nga ndërprerjet e zgjatura të energjisë elektrike dhe reduktimi i mundshëm i subvencioneve popullore të energjisë. Këto sfida e tendosin më tej kontrollin e regjimit në pushtet.
- Tensionet e brendshme:
- Brenda regjimit, Rubio spekulonte për fraksionet konkurruese. Një grup ka të ngjarë të kërkojë një “pjesë” për të blerë kohë, ndërsa një tjetër mund të shtyjë për përshkallëzim bërthamor për të siguruar imunitetin nga ndërhyrja e huaj.
Kërcënimi bërthamor
Fjalimi i Rubios theksoi nevojën urgjente për të parandaluar një Iran të armatosur me armë bërthamore. Ai shprehu shqetësimin për pasurimin e uraniumit nga Irani në nivele gati të nivelit të armëve, duke e quajtur atë një “moment të dobët” për stabilitetin ndërkombëtar. Ai vuri në dukje vendimin e ardhshëm nga vendet evropiane në lidhje me “dispozitat e kthimit të shpejtë” të marrëveshjes bërthamore, duke vënë në dukje shkeljet e qarta të Iranit dhe mungesën e inspektorëve të IAEA që nga viti 2021.
“Ajo që nuk mund të lejohet në asnjë rrethanë është një Iran i armatosur bërthamor,” tha Rubio. Ai theksoi se çdo lëshim ndaj regjimit ka të ngjarë të ridrejtohet drejt zhvillimit të armëve dhe sponsorizimit të grupeve terroriste si Hezbollahu. Këto aktivitete, argumentoi Rubio, janë thelbësore për ambicien e Iranit për t’u bërë fuqia dominuese rajonale.
Një kërcënim për sigurinë globale
Rubio theksoi gjithashtu kërcënimet e drejtpërdrejta të regjimit ndaj figurave ndërkombëtare dhe historinë e tij të sponsorizimit të terrorizmit. “Ky është një grup që ka kaluar pesë vitet e fundit në mënyrë aktive dhe të hapur duke komplotuar vrasjen e presidentit të zgjedhur dhe anëtarëve të shumtë të administratave të mëparshme,” tha ai. Veprime të tilla, argumentoi Rubio, nënvizojnë natyrën e rrezikshme të regjimit dhe nevojën për një qasje “me sy të qartë” në trajtimin e tij.
Një vizion për politikën e SHBA
Fjalimi i Rubios përfundoi me një thirrje për një strategji të balancuar dhe pragmatike të SHBA. Ai mbrojti sigurinë dhe stabilitetin në rajon duke ruajtur një kuptim realist të synimeve të regjimit iranian. “Çdo gjë që bëjmë me Iranin duhet të jetë e qartë se kush është ai regjim, por edhe kush është në të vërtetë populli i Iranit”, tha ai.
Duke bërë dallimin midis aspiratave të popullit iranian dhe veprimeve të qeverisë së tyre, Rubio paraqiti një kornizë për politikën e SHBA-së që synon të dobësojë ndikimin destabilizues të regjimit duke mbështetur shpresat legjitime të popullatës iraniane. Fjalimi i tij nënvizoi domosdoshmërinë e vigjilencës dhe qartësisë në adresimin e një prej sfidave më urgjente në sigurinë globale sot.