Xhemail Peci: Prof. Ismet Ferizi, pishtar i arsimit e luftëtar i dritës
1.
Në shtegun e dijes e të dritës, në rrugën e madhe të përpjekjeve të parreshtura për arsim, kulturë, përparim e çlirim kombëtar, është një brez që ka qenë prijatar dhe që e ka mbajtur të gjallë flakën e zgjimit të ëndrrës për liri.
Profesor Ismet Ferizi është nga ky brez që nuk pushoi kurrë së menduari e së punuari për ndriçimin e kësaj rruge, për të mirën e përbashkët dhe për triumfin e së vërtetës.
Në profilin e tij intelektual prej profesori si dhe në portretin e tij moral prej edukatori, mishërohen aq bukur virtytet dhe tiparet më qenësore të një njeriu që gjithmonë e deshti atdheun, kombin, arsimin, dritën, diturinë dhe lirinë e shumëpritur.
Tek ai shkrihen në një vizioni dhe misioni për dijen dhe dritën, qëllimi dhe përkushtimi për ta ruajtur identitetin kombëtar, vullneti i çeliktë për t’mos u mposhtur, dëshira e kahmotshme për të edukuar breza dhe gjenerata të tëra, ideali për ta ribërë sërish një-atdheun e shpërbërë, këmbëngulja për ta ruajtur dhe zhvilluar kulturën e rrezikuar në vijimësi, si dhe për të bashkuar në një aspiratat e së djeshmes dhe të sotmes, drejt së ardhmes sonë të përbashkët.
Duke pasur gjithmonë një lajtmotiv të tillë, duke u prirë gjithmonë nga parime dhe principe të mirëfillta intelektuale, duke qenë në vazhdimësi në rrjedhën e ngjarjeve të hovshme që po shpaloste rinia e vrullshme studentore, së bashku me intelektualët atdhetarë si dhe me masat e gjëra popullore, ai jo vetëm që trasoi rrugë e hapi shtigje por edhe la gjurmë e ngriti kuadro të tëra, që sot ndjekin krenarë rrugën e profesorit prijatar.
Me fjalën e tij të urtë, me peshën e mendimit të tij të gdhendur bukur, me gjykimin e tij të thellë e racional, me maturinë e tij, me fisnikërinë dhe bujarinë e tij, me qëndrimin e tij parimor, por gjithsesi edhe me dashurinë e tij për nxënësit, shokët dhe kolegët, për rrethin familjar si dhe për rrethin e gjerë shoqëror, me përkushtimin e tij në punë, me profesionalizmin e tij, me pedantërinë e tij, me modestinë e tij që në të vërtetë shpalos madhështinë e tij prej një edukatori të breznive orëmira; me dijen e tij dhe me kulturën e tij, me ligjërimin e tij të hollë e të vëmendshëm, me mësimet aq të çmuara e gjithmonë të paharruara dhe të shpalosura palë-palë, me psikologjinë e tij të veçantë me të cilën i bënte për vete nxënësit dhe masat e gjëra, me filozofinë e tij të mrekullueshme me të cilën ngjallte kërshërinë tonë në klasë e në auditore, me afrinë e tij prej profesori, me butësinë e tij prej njeriu, me urtësinë e tij prej pedagogu të veçantë, me dashurinë e tij për njerëzit, për popullin, për atdheun, për flamurin, për gjuhën, për dijen, për kulturën, si dhe për prirjen e tij të theksuar për të bukurën dhe të madhërishme si kategori estetike e filozofike, profesor Ismet Ferizi u bë prej kohësh një figurë emblematike jo vetëm e mësimdhënies por edhe e shpresëdhënies.
E veçanta e tij prej njeriu dhe prej intelektuali, ashtu siç është thënë me të drejtë, është në vetë faktin se ai gjithmonë qëndroi vertikalisht dhe nuk u thye, nuk u kthye kurrë nga ajo rrugë që kishte nisur ai dhe të parët e tij, ajo rrugë përplot sfida dhe sakrifica por mbi të gjitha, përplot krenari të ligjshme të të qenunit shqiptar e bir shqiptari.
Profesor Isnmet Ferizi është një shembëlltyrë e lartë, sa e fisnikërisë po aq edhe e bujarisë.
Ai është pishtar i gjallë i arsimit e luftëtar i përbetuar i dritës, i asaj dritë që ra mbi shpatullat e dritësjellësve për ta bërë sërish atdheun dhe për ta sjellë sërish lirinë, për të cilën Naim Frashëri pat thënë aq bukur se: dritë e diturisë përpara do t’na shpjerë!
Ismet Ferizi është profesori i përmasave të së pritmes sonë, të së ardhme sonë, sepse ai është intelektuali i cili na ka folur madje edhe me heshtjen e vet!
Në filozofinë e tij për të drejtën dhe për të vërtetën, shpesh heshtja është zëri që flet. Në botëkuptimin e tij etik e politik, heshtja është kreshta më e lartë që ka fjala. Në psikologjinë e tij, sa të hollë po aq dhe të thellë, një shpirt i bardhë sa dhe i madh, shpaloset jo vetëm kur flet, por edhe kur hesht.
Ismet Ferizi ka punuar shumë, madje ka punuar me një përkushtim të veçantë i cili na ka frymëzuar dhe na frymëzon sot e mot. Ai ka marr pak por ka arsye të shumta për të qenë krenar, sepse ka dhënë shumë.
Ai ka dhënë shumë dhe ne kemi pasur fatin për të nxënë shumë nga ai. Ai me shembëlltyrën e tij të veçantë, me dashurinë e tij të madhe për nxënësit dhe për arsimin, na ka frymëzuar për të ecur dhe për të ndjekur gjurmët e tij. Ai është bërë kështu bashkudhëtari dhe bashkëmendimtari ynë i pandashëm, rrugëtim ky që nisi që nga ditët kur hynte në klasë me një ecje elegante e tek ligjëronte me një takt të veçantë pedagogjik, tek linte mbresa të pashlyeshme me fytyrën e tij që shpaloste sa dije po aq edhe dashuri, afri e butësi, fytyrë kjo e cila me kalimin e kohës do të bëhej gjithnjë më e dashur dhe gjithnjë më e adhuruar për ne, në përfytyrimin dhe në frymëzimin tonë për një figurë aq emblematike të shtegut të dritës e të dijes.
Për gati gjysëm shekulli ai u vu në shërbim të një kauze pa të cilën as sot e as mot, nuk ka as liri e as shtetësi, kauzës së ndriçimit të trurit, siç thoshte Fan Noli: me anë të dijes dhe jo me anë të drurit.
Ka kaluar gati gjysëm shekulli por na është ende e freskët pamja e orëve të para. Një njeri që vinte me ditar në dorë si një dritërrëfenjës i vërtetë, me një afërsi dhe modesti të theksuar, por mbi të gjitha me një dashuri dhe me një vrull rinor që kishte një qëllim sa të lartë po aq edhe të denjë, aftësimin e brezave, formimin e tyre moral dhe intelektual, përgatitjen për rrugën e madhe të diturisë. Një pedagog që nuk u vonua kurrë në orët e tij, një profesor që na notoi gjithmonë në mënyrë korrekte, që nuk mbajti anë por që zbatoi parime e shpalosi ide, që na dha hov dhe kurajo me dijen e tij, me kulturën e tij, por edhe me sjelljen e tij aq korrekte, aq dinjitoze, aq shembullore.
Ai mbetet kështu njeriu i cili gjithmonë na frymëzoi dhe na nderoi me dijen dhe me kulturën e tij, ai mbetet pedagogu që na afroi dhe që na lartësoi gjithmonë në qëllimin e tij që dija të triumfonte gjithmonë, që arsyeja ta mundte forcën, që drita ta zhdukte errësiren, që e stomja ta ftonte të nesërmen, që mendja të triumfonte në betejën e gjatë e të vështirë me pushtuesin e pagdhendur, që misioni dhe vizioni i dritërrëfenjësve të ngadhnjente, që të triumfonte e drejta demokratike dhe e drejta legjitime e shqiptarëve si komb i qytetëruar.
2.
Në librin e tij biografik ‘Rrugëtimi im në jetë’, shpalosen me krenari sfidat e një familjeje me tradita atdhetare, ndeshtrashat e shumta që ka pasur ajo, por edhe rrugëtimi përplot peripeci për të arritur deri në sendërtimin e ëndrrave të shumta për shkollim dhe çlirim (‘thellë në shpirtin tim, m’u ndez dëshira e madhe që të bëhesha mësimdhënës në qytetin tim’).
Ai ka shpalosur kujtime të një jete të vështirë por krenare, ka lartësuar duke falenderuar si prindërit, ashtu edhe profesorët e tij gjatë kohës së studimeve. Ka evokuar kujtime për orët e mësimit duke i mbajtur ato gjithmonë në këmbë, i përkushtuar por edhe i përgatitur në plotni, i ndjeshëm ndaj padrejtësive-si tipar dallues i edukatës në familje, i afërt e i dashur me nxënësit, i drejtë në notimin e tyre dhe i matur në vlerësimin e tyre, me pë|rkushtim në punë e me një dashuri deri në adhurim ndaj nxënësve që ka edukuar dhe brezave që ka përgatitur
Në sfondin e librit vërehen paralelisht figura e babait dhe nënës, si dhe vetë profesori me zonjën e tij Myberanë. Mbi shpatullat e këtyre katër vetave, bie e tërë barra e jetës dhe e përpjekjes për mbijetesë e qëndresë.
Figura e babait-Ademit, i burgosur e bashkëpunëtor i atdhetarit Ibrahim Lutfiu, shpaloset si një figurë e dashur dhe gjithmonë në gjakim për liri e dije, njëlloj si edhe figura e axhës Rrustemit (Mixha Hoxhë), i burgosur, e me dëshirën e madhe për ta parë atdheun të lirë. Xhelali, është vëllau tjetër, i dënuar me tetë vite burg të rëndë politik, si mishërim i një qëndrese të paepur kundrejt pushtuesve shekullorë.
Ismet Ferizi është jo vetëm frymëzues por edhe pagësues brezash. Prej babait, siç e thotë vetë, ai ka trashëguar sjelljen, humanizmin, mençurinë dhe të qenunit në rrugë të drejtë, ndërsa prej nënës Hidë ka trashëguar shpirtbardhësinë,
Ai gjithmonë shprehet hapur kundër paragjykimeve, kundër ndasive lokale e krahinore, dhe përher në misionin e tij të pajtimit e të bashkimit, si parakushte thelbësore drejt rrugës së madhe të përparimit e të qytetërimit.
Shkollimi i fëmijëve është një lajtmotiv tjetër i profesor Ismet Ferizit, gjë që është paraqitur mjaft bukur. Fëmijët: Albani, Dardani, Sokoli, Mergita, Shpëtimi kanë ndjekur rrugën e prindërve. Ata shquhen për intelektin, por edhe për zellin për dije e për pasionin për punë. Duke rendur gjurmëve të prindërtve të tyre, ata rendin krenarë në shtigjet e jetës e të sukseseve të shumta. Duke qenë shembëlltyra e prindërve, ata janë njëkohësisht edhe krenaria e tyre dhe e rrethit ku ata jetojnë e krijojnë.
Stili i librit është i gjallë e mjaft i detajuar në përshkrime, si fjala vjen, rreth ngajrjeve të vitit 1981, sfidave në sistemin paralel shkollor, jeta e përkohshme në Gjermani, kthimi, përpjekjet e luftës për liri, bombardimet e NATOS, liria e shumëpritur, sfidat e paqes.
Ky libër sa një biografi është edhe një kronikë kohe, një libër që lexohet me kënaqësi por edhe me krenari, sepse duke na dhuruar kopjen e librit të tij, profesor Ismet Ferizi na ka mundësuar për të kuptuar më mire dhe më gjerë jetën dhe veprimtarinë e tij prej pishtari dhe vizonari të dritës e të diturisë.
3.
Nga duart e profesor Ismet Ferizit kanë dalë breza të tërë që kanë përfituar nga mësimet e tij në rrugën e madhe të dijes, duke përfshirë jo vetë ministra në qeveri por edhe udhëheqëse të qeverisë, të cilët kanë folur hapur, me pietet dhe me admirim për personalitetin e profesor Ismet Ferizit.
Ai ka krijuar kështu kuadro qeveritare brenda atdheut, si dhe kuadro të shumta jashtë atdheut. Kjo armatë e tërë e tij, i është mirënjohëse dhe falenderuese përjetësisht.
Sot, me 24 mars, kemi sërish kënaqësinë dhe krenarinë t’i shprehim urimet dhe dëshirat më të përzemërta për ditëlindjen e profesorit!
Sot, kemi kënaqësinë dhe krenarinë të nderojmë njërin prej porofesorëve tanë më të çmuar e më të nderuar, i cili me shembëlltyrën e tij fisnike ka lënë gjurmë të pashlyeshme në arsimin shqip.
Në ditëlindjen e profesor Ismet Ferizit, shprehim urimet tona më të përzemërta si dhe ndjenjat më të thella të respektit e të mirënjohjes pa kufi: 101 Profesor!
Edhe shumë më shumë.
Profesor, të rrosh e të gëzosh sa vetë gjuha shqipe!
Gjithmonë krenarë për shembëlltyrën tuaj, sa të rrallë aq edhe fisnike, sa bujare aq edhe prijatare; për fjalën tënde të urtë e për dijen tënde të thellë, për misionin dhe vizionin që barte mbi supe e që përcolle ndër breza, duke kapërcyer sfida e ndeshtrasha të shumta.
Ta paçim për jetë hua, sot e mot!
Duke ecur gjithmonë në gjurmët e tua e gjithmonë të etur për t’u ulur prapë në bankat e dikurshme, për të nxënë dije nga ju, në fushën e filozofisë e të psikologjisë, tek na frymëzoje aq shumë e tek na udhëzoje aq drejt, me ballin gjithmonë lart e me krenarinë e ligjshme në rrugën e shenjtë të dritës e të diturisë!
Përjetësisht mirënjohës, pafundësisht falenderues, thellësisht të lumtur që marrim pjesë edhe përmes këtij urimi në ditëlindjen tuaj!
Qofsh gjithmonë i nderuar, i dashur profesor!
T’u bëftë dita një mijë e udha det t’u bëftë, prijatar e bashkudhëtar i yni i përjetshëm, në shtigje dije e në mision dhe vision përjetësie!
Ne, nxënësit e tu të devotshëm, ne bashkëmendimtarët dhe bashkudhëtarët e tu të përhershëm:
Selatin Ymeri, profesor i Filozofisë, Kosovë.
Aladin Damati, jurist dhe gazetar, Kosovë.
Lutfi Abdullahu, arkitekt, Londër.
Nanije Salihu -Abdullahu, mjeke, Londër.
Murat Salihu – profesor i Pedagogjisë, Londër.
Bukurie Azemi-Salihu, profesoreshë e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe, Londër.
Fatlum Azemi-arkitek, Londër.
Festim Azemi, matematicient, Londër.
Çamëri Peci, profesoreshë e Gjuhës dhe Letërsisë Angleze & piktore, Londër.
Selvije Peci, ekonomiste, Londër.
Fatmir Peci, student i historisë, Londër.
Xhemail Peci, profesor i Letërsisë dhe Gjuhës Shqipe, Londër.
Naim Salihu, Avni Salihu, Arianit Salihu, Albin Salihu si dhe gjithë breznitë orëmira, brenda dhe jashtë atdheut!…
(Londër, 24 mars 2025).