Martesat brenda familjes: Një heshtje që duhet thyer

Ismet Hajrullahu

Në zemrën e çdo shoqërie qëndron familja -ajo nuk është vetëm një strukturë shoqërore, por një përfaqësim i dhembshurisë, ndërtimit  dhe mbështetjes reciproke. Megjithatë, kur dinamika e saj sfidohet nga praktika që cenojnë dinjitetin dhe mirëqenien e individit, shoqëria jonë përballet me një sfidë të thellë morale  dhe humane. Martesat  brenda familjes janë një nga  këto sfida – një praktikë që nuk duhet parë vetëm si shkelje ligjore, por edhe si një plagë e rëndë për strukturen familjare dhe ndërlidhjen njerëzore.

Ligji qëndron, por heshtja ende mbizotëron

Kodi Penal i Kosovës bën një punë të shkēlqyer për ndalimin e këtyre praktikave, duke përkufizuar martesat  brenda familjes si një krim të rëndë dhe një këcënim ndaj shëndetit publik. Neni 230 i këtij kodi është një barrierë e nevojshme kundër abuzimit dhe shkeljes së të drejtave të individëve. Por çfarë ndodh kur ky ligj nuk arrin t’i prekë të gjitha shtresat e shoqërisë? Kur viktimat heshtin për shkak të frikës, turpit apo stigmatizimit?

Ligji, për të qenë efektiv, duhet të mbështetet nga një shoqëri që dëgjon dhe mbron

Raportimi i rasteve të tilla duhet të inkurajohet jo vetëm përmes mekanizmave institucionalë, por edhe përmes një mjedisi social që nuk gjykon, po mbështetet. Ne kemi nevojë për më shumë ndërgjegjësim dhe për mbështetje të qartë për ata që preken nga këto praktika.

Tradita shqiptare: Një pasqyrë e mençurisë së brezave

Në kulturën shqiptare, traditat kanë qenë gjithmonë një mburojë morale dhe kulturore për familjen. Kanuni i Lek Dukagjinit është një manifest i vlerave të qëndrueshme që i kanë mbrojtur marrdhëniet  familjare për shekuj  me radhë. Parimi i Shtatë Brezave, që ndalon martesat brenda, njē lidhjeje të afër familjare, nuk është vetëm një rregull i zakonshëm, por edhe një shembull i thellë i largpamësisē dhe respektit për harmonin sociale.

Një botë ku ka shumë nga këto norma tradicionale po harrohen, është e rēndësishme t’i rikthejmë  dhe t’i fuqizojmë ato. Tradita shqiptare nuk duhet mbetet  vetëm në librat e historisë, por të jetë një zë frymëzues për t’i treguar shoqërisë se si mund të ndalojmë dëmet që këto praktika mund të shkaktojnë.

Roli i Fesë: Një hapësirë për ndërgjegjësim dhe dialog

Tekstet fetare, qofshin Kurani apo Bibla, nuk mund të analizohen jashtë kontekstit të tyre historik. Ndërsa Kurani  lejon martesat ndërmjet kushërinjve  të parë, ne duhet reflektojmë mbi mënyrën se si këto interpretime mund të përputhen me realitetin modern. Feja ka fuqinë për të ndikuar zemrat dhe mendjet e njerëzve dhe në këtë rast, ajo mund të shërbejë si një mjet i fuqishëm për ndëgjegjēsim.

Predikimet dhe mësimet përqendrohen te mbrojtja e jetës, shëndetit dhe strukturave familjare  mund të ndihmojnë për të ndëtuar ura  midis traditave fetare dhe normave shoqërore e bashkohore. Liderët fetarë duhet të jenë në ballë të kësaj beteje, duke ofruar mesazhe që mbështesin mirëqenien dhe dinjitetin njerëzor.

Pasojat që duhet të kuptohen

Martesat brenda familjes nuk janë vetëm  një veprim  i paligjshëm, ato janë akte që lënë pasoja  të rënda  për individet dhe shoqërinë në tërësi.

Biologjikisht egziston rreziku për sëmundje gjenetike dhe defektet e lindjes janë shumë të larta.

Psikologjikisht, individët  shpesh përballen me trauma, izolim dhe stigmatizim.

Shoqërisht, këto praktika destabilizojnë marrëdhënjet familjare dhe shkatërrojnë kohezionin e komunitetit.

Por këto pasoja nuk janë vetëm statistika, ato janë histori  të jetës reale që prekin  zemrat dhe shpirtin e njerzëve. Çdo  rast i tillë është një dështim i shoqërisë sonë për të mbrojtur më të dobtit

Një rrugë pëpara: Edukimi dhe ndëgjegjësimi

Edukimi është fuqia jonë më e madhe  kundër këtyre praktikave . Që nga shkollat fillore  deri në nivele universitare, fëmijët  dhe të rinjtë  duhet  mësojnë  për rëndësinë  e marrëdhënieve të shëndetshme  dhe për pasojat  e martesave brenda familjes. Fushatat sensibilizuese që përfshijnë media sociale  dhe tradicionale mund të ndihmojnë në thyerjen e heshtjes dhe ngritjen e një brezi të ri që kupton dhe respekton rëndësinë e kufijve familjarë.

Përfundim: Një thirrje për Reflektim dhe Ndryshim

Martesat  brenda familjes  nuk janë vetëm një sfidë ligjore apo kulturore, ato janë thirrje  për të gjithë ne që të bëjmë më shumë për të mbrojtur dinjitetin dhe shëndetin e shoqërisë . Duke bashkuar fuqinë  e ligjit, traditës  dhe edukimit, ne mund të ndërtojmë një shoqëri ku këto praktika nuk kanë vend.

Në fund të fundit, mbrojtja  e familjes është mbrojtja  e vetë shoqërisë. Dhe kjo është një detyrë që të gjithë ne duhet ta marrim seriozisht.