Petro Çerkezi: In memoriam, poeti Fluturak Gërmenji

Para gjashtë vjetësh iku nga jeta poeti Fluturak Gërmenji, Laku i qeshur dhe zemërbardhë, liriku pranveror si një lëndinë prilli, mik nga koha e viteve studentore. Iku në moshën e maturisë, kur familja e donte pranë dhe familja e madhe e letrave kërkonte zërin e tij të lirë për zhvillimet shoqërore demokratike, se poezia ishte bërë lavjersi i jetës së tij. Paraqes një cikël poetik nga vepra e tij, përkthyer prej meje në gjuhën greke për të përkujtuar vlerat e tij poetike dhe një poezi kushtuar njeriut dhe veprës së tij. I dërgoj bashkëshortes Luljetës dhe të bijve ngushëllimet më të përzemërta, të rrojnë e ta kujtojnë Lakun e devotshëm me dashuri, siç e ka përjetësuar e shoqja denjësisht portretin e tij dhe jetën e tyre të përbashkët shoqërore në memuaret e saj. I paharruar kujtimi.

ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΦΛΟΥΤΟΥΡΑΚ ΓΚΕΡΜΕΝΙ

Πριν από έξι χρόνια, σαν σήμερα, έφυγε από τη ζωή ο ποιητής Φλουτουράκ Γκερμένι, ο χαμογελαστός και ανοιχτόκαρδος Λάκου, ο ανοιξιάτικος στιχουργός σαν απριλιάτικο λιβάδι, φίλος από τα φοιτητικά μας χρόνια. Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία ωριμότητας, όταν η οικογένειά του τον είχε πολύ ανάγκη και η μεγάλη οικογένεια των γραμμάτων αναζητούσε την ελεύθερη φωνή του για την ανάπτυξη μιας δημοκρατικής κοινωνίας, γιατί η ποίηση είχε γίνει το εκκρεμές της ζωής του. Παρουσιάζω έναν κύκλο ποιημάτων από το έργο του, μεταφρασμένο από εμένα στα ελληνικά, μνημονεύοντας τις ποιητικές του αξίες και ένα ποίημα αφιερωμένο στον άνθρωπο και το έργο του. Στέλνω τα θερμά μου συλλυπητήρια στη σύζυγό του Λουλιέτα και στους γιους του, να ζήσουν και να θυμούνται τον αφοσιωμένο Λάκου με αγάπη, καθώς η γυναίκα του απαθανάτισε επάξια το πορτρέτο του και την κοινή τους κοινωνική ζωή στα απομνημονεύματά της. Αιώνια η μνήμη του!

DASHURIA

Bëhem yll e hyj në re…

Yll mund të bëhesh në qiellin me re

por jo, ti mua s’më ikën,

pranë tejwe si yll dhe mua më ke

një dashuri të dyve na jep dritën.

Nëse do ikësh unë bëhem diell

e nëpër re vij e të ndjek,

se nuk e mban asnjë qiell

zemrën time kaq të nxehtë!…

H ΑΓΑΠΗ

Γίνομαι αστέρι και γλιστρώ στα σύννεφα…

Μπορείς να γίνεις αστέρι στον συννεφιασμένο ουρανό

μα όχι, δεν μπορείς να μου ξέφυγες,

με έχεις δίπλα σου σαν αστέρι.

μια αγάπη στους δύο μας μας χαρίζει το φως.

Αν φύγεις, θα γίνω ήλιος.

και θα σε ακολουθώ μέσα από τη συννεφιά,

γιατί κανένας ουρανός δεν μπορεί να την κρατήσει

την φλογερή μου καρδιά!…

ERDHI SIVJET PRANVERA

Vërtis vërtis nëpër duar këtë varg:

Erdhi sivjet pranvera!

Kanë çelur lule në tërë këtë kaltërsi…

Mua pranvera më ka dhënë diçka

Jashtëzakonisht të bardhë.

Dhe njerëzit janë më të gëzuar

Dhe më të sinqertë këtë pranverë.

Në emrin tënd kanë çelur

Gjithë lulet e pranverës, Luljetë!

ΗΡΘΕ ΕΦΕΤΟΣ Η ΑΝΟΙΞΗ

Γυρίζω αυτόν τον στίχο στα χέρια μου ξανά και ξανά:

Ήρθε εφέτος η άνοιξη!

Έχουν ανθίσει λουλούδια στο απέραντο γαλάζιο…

Η άνοιξη μου έδωσε κάτι.

Εξαιρετικά λευκό.

Και οι άνθρωποι είναι πιο χαρούμενοι

και πιο ειλικρινείς αυτή την άνοιξη.

Στο όνομά σου έχουν ανθίσει

Όλα τα λουλούδια της άνοιξης, Λουλιέτα!

KJO E KA EMRIN DASHURI

Kaluan vite nga njohja jonë

që nuk pat mbles,

po një këngë në buzë

si bari në vesë.

Mua më dhe buzqeshjen tënde

ashtu siç e kishe në vajzëri

petale ndritur

më jep fllad pranvere.

Dhe duart, dhe buzët dhe…

E gjithë kjo eka emrin

Dashuri.

ΑΥΤH ONOMAZETAI ΑΓΑΠΗ

Πέρασαν χρόνια από τότε που γνωριστήκαμε.

και δεν υπήρχε προξενιό,

μα ένα τραγούδι στα χείλη

σαν χόρτο στη δροσιά.

Μου έδωσες το χαμόγελό σου,

Έτσι όπως το είχες στη νιότη

πέταλα φωτεινά

μου προσφέρει ανοιξιάτικη αύρα.

Και τα χέρια, και τα χείλη, και…

Όλο αυτό ονομάζεται Αγάπη.

SYRI I KALTËR

Gurgullon uji i kristëaltë

Gurgullon me një emër të qelqtë

“SYRI I KALTËR”

Dhe unë rri i heshtur aty.

E dashur

Ka një jetë që në sytë e tu

E kam parë syrin e kaltër.

ΤΟ ΓΑΛΑΖΙΟ ΜΑΤΙ

Το κρυστάλλινο νερό κελαρύζει.

Μουρμουρίζει με ένα γυάλινο όνομα.

«Το γαλάζιο μάτι»

Κάθομαι εκεί σιωπηλός.

Αγάπη μου

Είναι μια ζωή που στα μάτια σου,

Λάτρεψα το γαλάζιο μάτι.

SYTË E TU

Dy valë deti

Që bashkoheshin me sytë e mi.

Qiellin e vështrimit të florinjtë

E mbajnë tani

Bijtë e mi.

Mua më dhe buzqeshjen tënde

Me shpërthime prilli

Si në vajzëri.

Ashtu siç di vetëm ti.

Sytë e tu!

Dy zogj deti

Bashkuar përjetësisht me sytë e mi!

ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΟΥ

Δυο θαλασσινά κύματα

που ενώθηκαν με τα μάτια μου.

Τον ουρανό του χρυσού βλέμματος

τον κρατούν τώρα οι γιοι μας.

Μου χάρισες το χαμόγελό σου.

Με απριλιάτικες εκρήξεις

Όπως στα νεανικά χρόνια.

Έτσι όπως μόνο εσύ ξέρεις.

Τα μάτια σου!

Δύο θαλασσινά πουλιά.

Ενωμένα για πάντα με τα μάτια μου!

BUZQESH NË ËNDRRAT E DASHURISË

Kushtur F. Gërmenjit

Kërkoj sytë e tu që lulëzonin dritë,

përqafimin pranveror ku mbin e qeshura,

ato që i le pas si fërfëllime prilli,

në rrugicat e kujtesës dhe në sytë e një ylli.

Buzëqesh ende në ëndrrat e së dashurës,

ushtar i përjetshëm në dallgët e kohës,

me një zemër të ndezur si shegë e hapur,

që pikon dashurinë në ngjyrën e dhimbjes.

Ti që përqafoje dashurinë si dallgë deti,

që u përkushtoheshe fjalëve si fëmija lojës,

zërin tënd dëgjojmë në orët e zbrazëta,

me ritme hapash të padukshme shprese.

Në sytë e tu vallëzonte si zog jeta,

Me flatra poezie e gëzime të egra,

Dhe kur të zuri nata, agimi nuk u shua –

flatroi pyllnajave ku vezullon ëndrra.

Ti tani udhëton yjeve të argjendtë,

puth retë me buzë zjarri, por ne,

mbrëmjeve kur shkëlqen kujtimi yt,

pëshpërisim vargje flladedehura.

Ty që e deshe e fjalën si pema dheun

dhe i mbushe librat me majin e trandafilave,

na dhuron ende të qeshurën tënde, mik,

diell që shkëlqen në qiejt e zemrave.

Petro Çerkezi

ΧΑΜΟΓΕΛΑΣ ΣΤΑ ΟΝΕΙΡΑ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΣΟΥ

Αφιερωμένο στον Φ. Γκερμένι

Ψάχνω τα μάτια σου που άνθιζαν φως,

στην αγκαλιά της άνοιξης που φυτρώνουν γέλια,

εκείνα που άφησες πίσω σαν απριλιάτικη αύρα,

στα σοκάκια της μνήμης και σε μάτια αστέρια.

Χαμογελάς ακόμα στα όνειρα της αγάπης σου,

τρέχεις σαν φαντάρος στα κύματα του χρόνου,

κρατάς μια καρδιά σαν ρόδι ανοιγμένο,

να στάζει αγάπη στο χρώμα του πόνου.

Εσύ που αγκάλιαζες την αγάπη σαν θάλασσα,

που αγαπούσες τις λέξεις σαν παιδί τα παιχνίδια,

ακούω τη φωνή σου στις άδειες ώρες,

να υφαίνει ρυθμούς σε βήματα ελπίδας.

Στα μάτια σου χόρευε η ζωή σαν πουλί,

με φτερά από ποίηση και άγριες χαρές,

κι όταν η νύχτα σε πήρε, δεν έσβησε η αυγή –

έμεινες φλόγα σε σελίδες γεμάτες καρδιές.

Τώρα ταξιδεύεις σε άστρα ασημένια,

φιλάς τα σύννεφα με χείλη φωτιάς,

μα εμείς, στα βράδια που η μνήμη σου λάμπει,

ψιθυρίζουμε στίχους – κι εσύ μας κοιτάς.

Εσύ που αγάπησες τα λόγια σαν το δέντρο τη γη,

και άνθισες τα βιβλία με τα ρόδα του Μάη,

γελάς ακόμα, φίλε, στην ανθρώπινη σκέψη

ήλιος που τρέχει στον ουρανό της αγάπης.

Πέτρος Τσερκέζης

Përktheu në greqisht: Petro Çerekezi

Μετάφρασε στα ελληνικά: Πέτρος Τσερκέζης