SUNDAY DISPATCH (1943)/ — INTERVISTA ME MBRETIN ZOG NË ANGLI
Nga Aurenc Bebja*, Francë – 11 Prill 2025
“Sunday Dispatch” ka botuar, të dielën e 19 shtatorit 1943, në faqen n°3, intervistën ekskluzive asokohe me Mbretin Zog I në Angli, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar:
Monarku i mërguar “gati” në “pallatin” anglez me 40 dhoma
Mbreti Zog pret thirrjen për t’u kthyer te populli i tij luftarak në Shqipëri
Nga Irene Parsons
Mbreti Zog i Shqipërisë, duke matur distancën 60 milje midis pushtimit aleat të “thembrës” së Italisë dhe bregdetit të pushtuar nga gjermanët në vendin e tij përtej ngushticës në Otranto, është gati të kthehet te populli i tij. Ai është në pritje të thirrjes nga qeveria britanike. Dje shkova në zemër të Buckinghamshire për të folur me të për planet e tij për t’u larguar nga ky vend për në vendin nga i cili u arratis me mbretëreshën Geraldinë dhe djalin e tij tre-ditor, Princin Aleksandër, pas pushtimit italian në prill 1939. Ai tha: “Sigurisht, unë jam gjithmonë gati të shkoj menjëherë në vendin tim”. Përpara se të merrja deklaratën nga Mbreti për popullin e Perandorisë Britanike, një nga këshilltarët e tij anglezë më tha: “Shqipëria nuk është anëtare e njohur e Kombeve të Bashkuara“. “Mbreti Zog nuk po përgatitet të largohet – ai ka qenë gjithmonë gati. Nëse qeveria britanike do t’i kërkonte atij të kthehej në vendin e tij, ai do të ishte gati për dy orë”.
Katër ministra
Kisha disa pyetje që doja t’i bëja mbretit Zog. Ata iu dorëzuan katër prej ministrave të tij, të cilët jetojnë me të në Parmoor, shtëpia e vendit me 40 dhoma, në të cilën Lord Parmoor vdiq në qershor 1941. Kjo shtëpi është bërë, në fakt, pallati mbretëror i Shqipërisë. Në mërgim nën këtë çati ndodhen edhe Mbretëresha Geraldinë dhe Princi Aleksandër. Të katër ministrat thanë se Mbretit Zog do t’i duhej kohë për t’iu përgjigjur me kujdes pyetjeve të mia. Gjashtë orë më vonë Mbreti Zog më dha këtë mesazh për popujt e Perandorisë Britanike. “Kthimi im në Shqipëri varet nga zhvillimi i situatës ushtarake dhe politike. Sigurisht, unë jam gjithmonë i gatshëm të kthehem menjëherë në vendin tim“.
Ende duke luftuar
“Lajmet nga Shqipëria flasin se populli ynë po vazhdon rezistencën dhe lufton për çlirimin dhe integritetin e vendit tonë. Lufta jonë për çlirim është e njëjtë me atë të aleatëve të tjerë dhe ne besojmë se po luajmë rolin tonë. Sigurisht që do të bëjmë më shumë kur të vijë momenti dhe të na jepet ndihma e nevojshme nga Aleatët. Kur të largohem nga ky vend, do të marr me vete si kujtim kujtimin e anglezëve, me shpinën pas murit, gjatë periudhës më të zezë të luftës, siç ishte rënia e Francës dhe gjatë shpërthimit ajror, kur pashë popullin e Britanisë në kulmin e tij më të lartë të guximit dhe vendosmërisë në luftën e tyre të vetme për liri. Shpresoj se simpatia e treguar ndaj vendit tim nga populli britanik do të vazhdojë kur paqja të mbretërojë sërish”.
Mbreti Zog mbërriti në këtë vend në qershor të vitit 1940.
Ai u largua nga Shqipëria me mbretëreshën e tij dhe djalin e tyre të porsalindur ndërsa legjionet pushtuese të Musolinit kaluan Adriatikun, duke u vendosur në Francë dhe më në fund mbërritën në Angli me një nga anijet e fundit jashtë Bordeaux-së.