Tri tregime nga Sazan Goliku

Pas derës së bibliotekës

Isha duke fjetur, kur ime shoqe më tundi krahun dhe më pëshpëriti në vesh: – Një zhurmë… diçka po kërcet poshtë në bibliotekë e në korridor…

U zgjova. Hapa veshët. Një zhaurimë e habitshme. Përplasje karrigesh… zëra të çjerrë… të qeshura me të madhe… klithje… rënkime… Dreq o punë! Kush mund të ketë hyrë në shtëpinë time dhe po bën orgji!?…

Zbrita shkallët dhe hyra në bibliotekë. Ç’të shihje më parë! Raftet e librave filozofik qenkëshin zbrazur! Librat i mbanin si shqyta në duar autorët e tyre. Fjalët e librave ishin kthyer në shpata e ushta që filozofët i përplasnin me njëra-tjetrin. Ashtu i hutuar siç isha më shkoi mendja të lajmëroja policinë. Por shtanga në derë. Zoti perëndi lart nga tavani po bekonte kaosin. Filozofë pa emër bënin duel me tërsëllimë me shpatat-libra të mësuesve të tyre. Platoni e Aristoteli po rrekeshin t’i prisnin zgjatushin Frojdit. Lakuriqë e shpërfillës Epikuri, Lukreci e Kajami vallëzonin e këndonin. Ulur në një cep të dhomës si në një cep të botës Konfuci me një tas balte në dorë hante oriz i uritur, pastaj shkruante e prishte herioglife në faqen e murit. Volteri e Laibnici ishin kapur përflokësh dhe ulërinin njëri në do-mazhor dhe tjetri në si-minor. I veshur me rroba punëtori Kanti po shponte me matrapik një gur mermeri për të njohur të panjohurën. Marksi e mbante Hegelin kokëposhtë dhe e shkundte, që t’i binin monedhat e arit nga xhepat. Fromi po i mësonte Hamletit monologun “Të kesh apo të jesh”. Pa shikuar fare se ç’bëhej poshtë tyre, Sartri e Kamyja fluturonin të pashqetësuar rreth dhomës me avion sportiv. Të vetëlidhur me litar kurriz për kurriz, Berkli e Konti përplasnin kokat sa herë që vinin në dyshim mendimet e njëri-tjetrit. Nën tryezën e shkrimit, ulur mbi librin “Lufta ime”, Hajdegeri po shkruante leksionin”Për thelbin e së vërtetës”, por në kokë po përpunonte leksionin tjetër “Për të vërtetën e thelbit”. Sokrati kishte futur mes këmbëve gjykatësin që e kishte dënuar dhe i derdhte në gojë kupën me helm. Një ateist i përçudnuar po goditej në kokë me dajak nga Loku, i cili donte të shihte ç’kishte brenda asaj kafke mëkatare. Shën Agustini shfletonte Biblën e psherëtinte duke bërë kryqin mbi të. Disa të rinj e të reja mbanin me forcë Shopenhauerin që synonte të varej në litar. Niçja ishte kthyer në njeri prej hekuri mbi kalin e Zarathustrës që qëndronte kas mbi dy këmbët e pasme.

Nuk durova më. Hyra mes tyre. Me të drejtën e të zotit të shtëpisë ngrita duart duke thirur me sa kisha në kokë: -Paqe! Paqe! Paqe! Qetësi!

-Për ç’paqe na flet ti mor mik, -ngriti zërin Herakliti duke larë duart në çezmë. -Kontradiktat janë të përjetshme.

Zoti Perëndi lart nga tavani vazhdonte të bekonte betejën…

Ëndrra me bisht

Djaloshi Mark L. nga fshati Gurlan iu paskësh qepur mendja te kali i bardhë i Lis Dodës. Dhe nuk kishte faj. Të kullonin sytë kur e shihje kur ecte krenar kalldrëmeve të fshatit ose kur vraponte e argalisej lëndinave teksa kulloste me kuajt e tjerë. Plaku Lis nuk e ngarkonte asnjëherë atë bukurosh, veç ai e shalonte, kur shkonte në qytet dhe kur bënte vizita te miqtë e të njohurit.

Dhe një mesnatë të bardhë me hënë të plotë, Marku doli nga shtëpia e tij dhe gati duke vrapuar shkoi drejt e te kulla e Lis Dodës. Qentë e shtëpisë e njihnin, si çdo djalë fshati, dhe portat e shtëpive në atë krahinë nuk ishte zakon të mbylleshin me çelës. I hodhi shalën kalit, i vuri yzengjinë dhe, ende pa dalë nga oborri, i hipi e kalëroi sikur po fluturonte. Askush nuk mund ta ndiejë atë ngazëllim që provoi Marku, duke ngarë atë kalë nëpër fushën e dehur nga rrezet e hënës. Vetëm kur do t’i jepte të dashurës së zemrës puthjen e parë do të kishte një shpirtdehje të tillë. Ngau e ngau kalin, duke lëshuar nga gjoksi gurgurima gazmore e thirrje përkëdhelëse për atë qenie të përsosur, kalëroi buzë liqenit deri te derdhja e një lumi, u kthye mbrapsh dhe kur ndjeu të ftohtit e agut e zbardhëllimën e qiellit nga lindja, u kthye në shtëpinë e tij. I fshiu mirë e mirë djersën Mbretit, kështu e quante me vete bardhoshin, i hodhi sipër një velenxë të mos ftohej, i dha tagji dhe e çoi te kulla e Lis Dodës.

Në mbrëmje, te rrapi i madh në qendër të fshatit, ishin mbledhur burrat e kuvendonin. Pasi torën e torën gojëdhanat e thashethemet më të reja të fshatit e të krahinës e më tej, e mori fjalën Lis Doda.

– Kam parë mbrëmë një ëndërr të habitshme, – foli duke shtyrë prapa qeleshen. – M’u shfaq një djalë e më tha: “Po të më japësh kalin e bardhë t’i hipi e të kalëroj me të, do të të jap si shpërblim velenxën më të mirë që kam.” Mirë, i thashë, po kujdes kryet se kalit i ha kurrizi dhe s’di ku të vërvit kokangulthi! – Dhe ia dhashë kalin… Kur u zgjova sot në mëngjes, shkova në haur, po ç’të shoh! Kali i bardhë ishte i mbuluar me një velenxë!

Burrat e fshatit zunë të mërmërisnin dhe të shihnin syshqyer njëri-tjetrin dhe s’po u besonin veshëve. Rrena e kishte bishtin kaq të gjatë, sa s’do ta bënte as rrenësi më i madh i fshatit, kurse plakun Lis e njihnin dhe mbanin si një nga urtakët dhe njerëzit më të çiltër e më të ndershëm në të gjithë krahinën! Mos kishte lajthitur?!

– Që nuk po më besoni, unë e kuptoj, –tha plaku, – po ç’t’i bëj velenxës që më ka mbetur në shtëpi dhe nuk është e imja dhe nuk di kujt t’ia kthej?!

Burrat qeshën me të madhe dhe jehona e asaj qeshjeje dëgjohet edhe sot e kësaj dite në ato anë.

Parajsa

Në katet e shumta të Parajsës, që askush nuk i dinte sa ishin, sepse humbnin në pafundësi, në ngastrën e shpirtrave të rinj, në një shkretëtirë, nën hijen e një hurme po flinte Uba Meda, një djalosh rreth të tetëmbëdhjetave. Ai kishte ardhur nga Toka pasi ishte hedhur në erë nga aktivizimi i dinamitit që mbante të fshehur në trup. Nga shpërthimi në një treg ditën e diel, u vranë njëzet e shtat veta dhe u plagosën dyfishi. Uba Medan nuk e numëruan.

Afrohet në majë të gishtërinjve pranë Uba Medës një djalë gazmor, vdekur nga vala e cunamit, dhe i këputi një qime nga mjekra e gjat. Uba Meda u hodh përpjetë sikur ta kishte pickuar gjarpri dhe zuri të shante e të shfrynte si çakall i plagosur. Nxori nga rëra një bombë dore atomike dhe e tundte me tërbim.

– Do ta hedh në erë Parajsën! – Çirrej me sytë e zgurdulluar që nuk shihnin asgjë.

Pas tij u shfaq një i krishterë me veshje kalorësi mesjetar, një nga ata kryqtarë që bashkë me shokët e tij kishin vrarë me qindra fëmijë e gra dhe kishin djegur qindra vendbanime të lulëzuara, kuptohet në emër të Zotit. Kalorësi i nguli qetësisht ushtën në shpinë atij me mjekër. Natyrisht për ta qetësuar.

Pauli, si specialist i bombës bërthamore, u shfaq at çast aty nga sipër; e rrëmbeu bombën e vogël dhe mbi një re në formë aeroplani, shkoi e hodhi në Oqeanin e Harresës.

Sipas gjithë rregullave të përpikta të Parajsës, Uba Meda (ose me saktësisht, shpirti i tij) u ringjall pas dyzet ditësh në Parajsën e planetit V të yllësisë W në trajtën e stërzvogëluar të një virusi paqësor që pëson mutacione çdo katërmbëdhjetë ditë.