‘Kukulla’ e Kadaresë nën përkthimin e Papavramit

Mora shkas për këtë status nga shënimi i sapo botuar në gazetën ‘Panorama’. Alma Mile sillte lajmin se në Francë, nën përkthimin e Tedi Papavramit nga ‘Fajard’ u botua “Kukulla”, një rrëfim i I. Kadaresë për nënën e tij, botuar te ne në librin ‘Mëngjeset në kafe Rostand’.

Kjo prozë e fundit e Kadaresë ka rëndësi për disa aspekte.

1. Sjell edhe një kryevepër tjetër të rrëfimit në gjuhën shqipe.
2. E sjell në një moshë që po u afron të tetëdhjetave. Pra, është prozator ende në formën më të lartë të tij. Me armën e ustait në dorë. Si prej diamanti ende.
3. Sjell për herë të parë në letrat tona një raport të fëmijës, të të riut, të të burrëruarit me prindërit, në veçanti me nënën. Raportin e një shkrimtari të madh me të ëmën, lidhje që nga lindja e deri sa i vdes e ëma. Kadareja i mbajti, i pleqëroi dhe i përcolli në atë botë prindërit duke jetuar nën një çati me ta. Ky raport i gjatë dhe i vështirë vjen si letërsi dhe si dëshmi shkruar veç me talentin e penës së tij. Kjo marrëdhënie me prindërit zbulohet dhe te libri i Helena Kadaresë “Kohë e pamjaftueshme”.
4. Në këtë prozë vjen portreti i nënës, i prindit. Jemi në një kohë kur prindërit braktisen. Ai jeton edhe sot, në vitet gati tetëdhjetë të moshës së tij me nënën. E rikrijon, e ngjall atë. Është i biri i saj. Edhe tani kur vitet janë shtyrë. Edhe tani kur ajo nuk është më.
5. Zbulon pala e cepa të panjohura të biografisë së tij. I jep me sinqeritetin e një gjeniu. Troç fare. Frojdistët, ata që rrëmojnë në jetën personale të shkrimtarëve të mëdhenj, ai u ka dhënë një lëndë krejt të tijën. Falas. Merreni. Zhbirojeni…
6. Kadareja e zbulon pa lustër marrëdhënien me të afërmit (libri ‘Çështje të marrëzisë’) e portretizon nënën pa zbukurime. Në traditën shqiptare të të shprehurtit me gojë e me shkrim ka veç lavdërime për parardhësit: babai im i madhi, i miri, i jashtëzakonshmi, familja ime bujare, fisnike, patriotike… nëna ime e mrekullueshme e kushedi sa mburrkëla, shtrirje, profka e broçkulla të tilla që i gjen me shumicë jo vetëm në biografi, por dhe në pasditet e VIP-ave tanë të shpifur në TV. Në ‘Pasdite’ në tv ‘Klan’… a në tv ‘Top Channel’…
7. Raporti me mëmën ka si nën shtresë, atë me shoqërinë, kohën, me mëmëdheun të njeriut, të shkrimtarit në tërësi, të shkrimtarit Kadare në veçanti.

Kaq po them. Duhet lexuar…