Tri tregime nga Ali Podrimja

LIRIA ABSOLUTE

 

E nxora shaminë nga xhepi i majtë i vintjakës. Xhamin e mjegulluar nga tymi i duhanit e hukata disa herë dhe e fshiva kujdesshëm. Nuk desha t’i bie në sy. Pamja u hap për mrekulli.

Katedralja shihej e pastër, me të gjitha nuancat. Pakëz e murrme, në anën veriore fshihte vitet. Miku, që rrinte karshi meje, përcillte çdo lëvizje timen, edhe shaminë si e palova dhe e vura prapë në xhepin e majtë të vintjakës.

– I shikoni vijat e fytyrës? Dukeni se keni ardhur nga lashtësia – tha.

– Përcjell fluturimin e zogut rreth Katedrales – iu përgjigja pa e shkoqur shikimin.

– Zogun? E jo Katedralen! – pyeti habitshëm.

– Ai ma kujton vendlindjen. Katedralja është diçka përrallore. Art më.

Ai ktheu shikimin nga Katedralja e lartë.

Nëpër xhamin nga e kisha larguar mjegullën e dendur të tymit pa vetëm bishtin e bardhë të zogut, i cili u struk në një vrimë, pranë Zotit.

– Aty e ka çerdhen – shtoi ëndërrueshëm disi – Bile dihet numri i tij.

– Paska edhe numrin e vet?!

– Ta qëllosh mund t’i fitosh disa vjet burg.

Në gaz më lëvizi buza. Nuk e hetoi këtë miku. Buzëqeshja ime ishte më e hidhur se ç’paramendoja. Ligjin për Mbrojtjen e Shpezëve kur e zu ngoje, unë kisha qeshur tamam si një idiot. Për të foli edhe shumëçka. Gati kaloi nen për nen. Të zhdukësh një zog, tha, madje edhe ndonjë mi infektues, ekzekutimi bëhet tek pas shumë provave të tjera. Kjo është ajo liria absolute. E kërkuara.

– Te ne nuk ekziston ligj as për mbrojtjen e njeriut – ndërhyra.

– E pamundur! – tha sa gati syri nuk i piku në tavolinë. Për mbrojtjen e shpezëve nuk foli më. Vetëm shtoi – Të çuditshëm jeni ju ballkanasit. E hani vetveten. Si duket, keni kohë përsëtepërmi.

– Madje shpërblehen ata që vrasin më shumë.Desha ta forcoj mendimin me ca shembuj, por ai me një neveri tha:

– As kafshë nuk qenkeni!

U nxi edhe më shumë se ç’tregonte lëkura e tij. Nga dridhjet brofi në këmbë. I ra sallës disa herë, i pavetëdijshëm gati. Lëvizjet e tij shkaktuan habi. Kamarieri pasi solli edhe kafen e tretë, me një fyt piu të veten dhe iku, duke më shikuar me një dhembësuri të çuditshëm. Pak më vonë u ngrita edhe unë. Ai kishte harruar syzat që, siç thoshte, i kishte blerë në Tel-Aviv.

Kishte kaluar gati një javë që nuk isha kthyer në kafiterinë ku pija kafenë e mëngjesit dhe ku zbuloja nga diçka interesante në trupin e hedhur të Katedrales. Hapa derën. Nxitova tek dritarja, ku ulesha gati përherë. Sapo iu afrova tavolinës, dallova shpinën e mikut. Qëndronte me fytyrë nga Katedralja.

– Paskët vendosur të përcillni fluturimin e zogut – i thashë, duke zënë vend ballë tij.

– Plot graciozitet. Ka diçka magjike – u përgjigj pa i hequr sytë nga pikëvështrimi.

– Duhet ta shikoni edhe ju këtë mrekulli – i thashë në gaz.

– Më keni thënë se i doni zogjtë, cicërimat e tyre – tha duke kthyer shikimin nga unë.

– Vaji i tyre më tmerron.

– Vaji?! – tha – Vajtuekan zogjtë?

– Shumë, zotëri. Edhe në pikë nate të zgjon vaji i tyre.

– Nuk e kam ditur këtë – tha mendueshëm.

Se ç’ndodhte rreth Katedrales dhe me fluturimin e zogut, e kuptoja nga lëvizjet e mikut, i cili qëndronte ballë meje dhe kafen e pinte pak më ndryshe se herave të tjera. Nuk doja t’ia prish kënaqësinë. Ishte ajo zjarrmia e tij e fshehtë, që i zbulohej nganjëherë nëpër fytyrën e zeshkët. Edhe kafen tjetër kur e pimë, pashë se i zgurdulloi sytë e mëdhenj, Kërceu nga vendi. Mezi nxori fjalët:

– E kapën… E Mbyllën në kafaz!

– Kë? – pyeta. Kisha harruar Katedralen dhe zogun.

– Mund të ketë ndonjë infektim – pëshpëriti, duke u ulur në karrige kur dy veta zbritnin ngadalë shkallëve të litarta me një kafaz në dorë. – Nuk do të lëviz vendit derisa ta sjellin – shtoi, duke mos i shkoqur sytë nga trupi i hedhur i Katedrales.

– Ndoshta, e therin. Është majur në ajër të pastër – e ngacmova.

– Këtu nuk është Ballkan – tha me inat. Kishte shpërthyer.

– Ballkan, Ballkan… Po si e parafytyroni Ballkanin, zotëri? – e pyeta.

Dora i mbeti në ajër, e cila më bëhej se imitonte fluturimin e zogut. Nuk më intereson ajo shpellë e tmerrshme, mezi tha më vonë. Të dal tek arinjtë më mirë se të zbresë në ferr. Përmendi dikur Bosnjën, Kroacinë. Më tepër i përmendi për vete. Por një fjalë nuk e tha për Kosovën. Ia bëra me dije se në Kosovë bën të ftoftë më shumë se në Veri dhe se zogjtë vijnë më herët se në Bosnje.

Fjalët e mia nuk i bënin kurrfarë përshtypjeje, as plagën time nuk e shihte, e cila gati e kishte kapërbirë atë bashkë me Katedralen dhe zogun. Dhe, kur nuk kishte më vend për emra të tmerrshëm dhe kur kishte filluar terri të pikëlojë ulluqeve e çative të larta, vura re se fytyra e tij e zeshkët u çel prapë. Diçka kishte ndodhur rreth Katedrales. Me një gaz fëmije shtoi:

– E sheh ç’do të thotë fjala liri? E sollën zogun.

Nata kishte hyrë edhe në kafene e mbështillej rreth poçave elektrikë kur dola. Mbi librin e hapur ia lashë syzat. Më ngulfate liria ime e përgjakur. Kushedi sa plagë kisha marrë.

– Do t’i ndërrojmë adresat – tha një ditë.

– Po qe se i kemi – i thashë.

– Unë jetoj aty-këtu – tha miku – Po ti?

– Në Sukë të Cermjanit, në Majë të Pashtrikut, tek Verrat e Llukës, në Cungaje të Drinisë, në Llapin e Therur, tek Varret e Gjata, ku bën ve Qyqja…

– Emra të çuditshëm! Ç’do të thonë? – pyeti, thuaj se përgatitej të kapte bishtin e bardhë të zogut atje lart në Katedrale.

– Shumë, zotëri… Më tepër se librat e trashë të metropoleve.

– Numri i postës? Vendi, si quhet? – pyeti më qetë.

– Ju thashë të gjitha, zotëri. Po qe se nuk më arrin posta juaj, mund t’ia varni në krah zogut të Katedrales. Do të më gjejë diku. Besoj.

– Të çuditshëm jeni ju ballkanasit! – shtoi i humbur.

Nxori një kartëvizitë nga xhepi i brendshëm, pastaj një tjetër dhe shumë të tjera. Asnjëra nuk ishte e saktë. Më ishte përfytyruar Hora Arbëreshe me sokaqe e kisha nga mesjeta e hershme, pastaj ai Zefi i gjatë e i bukur, i cili më kishte përcjellë deri në hotelin “Central” të Palermos, ku nuk e kishte qitur hapin tej pragut. Dy shishe uiski m’i kishte lëshuar në duar dhe kishte buzëqeshur nga makina, duke shtuar vetëm: Nesër nuk di ku do të gjendem. Hora është një gacë në Ujin e Madh.

Ndahesha edhe nga Zefi ynë.

Miku, që rrinte para meje, të cilin e kisha takuar rastësisht kur përcjellja lojën magjepse të peshqve në një akuarium dhe me të cilin kisha shpikur shumë gota ballë Katedrales, sa desha t’i them se jam mërzitur nga njerëzit e qytetërimet, kishte humbur në mjegull, e cila ishte ngritur aty nga Rajna dhe e kishte kyçur qytetin në një kuti, të cilën nuk kisha fuqi ta hap.

Pritja rojtarin ta sjellë çelësin…

 

(Këln, 1994).

 

 

FUNDI I MITIT

 

Brenda një kohe të shkurtër tri herë dola tek varrezat. Kur e lamë edhe B. e zdirgjeshim, vërejta një burrë të moshuar si i qitte hapat në drejtim timin. Në kthesën e parë më zuri për krahu. E kisha harruar gati pamjen e tij edhe pse një të keqe nuk ma kishte bërë. Zështjerrë më tha: Qenkeni kthyer? Asgjë nuk humbet përgjithmonë. Ishim krejt afër makinës, kur fliste pa veneruar se ca fjalë mund t’i kapnin edhe të tjerët… Po qe se nuk të ka lënë guximi, ja nisu! – shtoi në të ndarë. Në xhep dëgjova tingëllimën e çelësave. M’i lëshoi sapo u zhdukëm në turmë.

Ditën e tretë çelësat pakëz të ndryshkur merrnin gjithfarë formash e ngjyrash mbi tavolinën e bardhë e të rrumbullakët. Me një cinizëm të theksuar i vështroja herë pas herë. I hidhja tevona në ndonjë kend të bibliotekës. Por kurrë nuk i gjeja në vendin e mëparshëm. Dikush i merrte nga gozhda e lartë në mur, ose i kërkonte nëpër kthinat e bibliotekës. Mund ta bënin këtë edhe fëmijët. Kureshtja nuk i linte të qetë.

Kisha dalë na ballkon. Do ta provoj veten. A më ka lënë guximi? Ka jeta edhe dhëmbë. Pëshpërita atë mbrëmje. U kacavarën ca pikla çatisë, pastaj nëpër qimet e gishtërinjve të mi dhe pikëluan atje poshtë. Mblodha grushtin. Kur dëgjova klithmat e fëmijëve i rashë murit. Nata gati më kaloi duke i mbuluar ata.

Në majë të kodrës së fundi zbardhi dita. Edhe pak fillonin serpentinat e papritura. Nën rrokullisjen e rrotave e të pagjumësisë, poshtë nën ne, shihej si zgjohej Uji i Madh, i frikshëm. Kaltërsia e tij u err më vonë. Gati tërë trupin e tij e kishte mbuluar hija e Malit. Ajo kishte arritur madje ta fusë nën sqetull edhe ishullin e zhveshur. Nuk shihej as xhadeja e fshehtë nënujore, e cila çuditërisht lidhte ishullin me qytetin e gurtë. Në të vërtetë, ajo shokë e bardhë që përshkonte trupin e Ujit të Madh, i ngjante një xhadeje turke kur e shikoje nga lart. Nga një mik imi kisha dëgjuar shumëçka për historinë e saj. Më thoshte se ajo ishte udha e fshehtë e kalorësve të erërave, të cilëve kur u kanosej ndonjë e ligë nga brendia, tërhiqeshin atypari dhe mbylleshin në ishull, ku nuk guxonte kush të zbriste. E atë udhë e dinin vetëm kalorësit e erërave që mund të mateshin me shpejtësinë e liburnave ilire. Dhe në atë kallëzim kishte diçka timen. Tërë kohën kisha përshtypjen se ajo shokë e bardhë e mbështillte edhe Malin e lartë e të vrenjtur, nga i cili lëshoheshim me një shpejtësi marramendëse. E kisha hetuar këtë nga fytyrat e djersitura. Shpesh shkundnin buzëqeshjet e fikura. Udhëtimi mund të perfundonte në një kyçje guri ose atje poshtë të na mbështillte ajo shokë e çuditshme.

Ditët e para vrapuam buzë Ujit të Madh. E preknim me majë të gishtërinjve. I lagnim këmbët, duart, faqet dhe fshiheshim nën hijen e një rrapi. Pastaj i hapnim shuplakat mbi rërë. Nën lëkurë ndjenim frymëmarrjen e dheut të kriposur. Na thithte edhe pikën e fundit të djersës. Nga dielli kur filluam të iknim, rrinim më gjatë në ujë. Unë përpiqesha të gjeja atë xhadenë e humbur të kalorësve. Pas dy ditësh na u gurëzua shikimi në ca fytyra, që pikonin gjak diku në kujtesën tonë. I mblodha të vegjlit: nga sot nuk jeni më fëmijë! – u thashë. Ata shikuan njëri-tjetrin dhe u paluan rreth nesh të mëdhenjve. Dhe sapo fillova t’i numëroja kokat e zeza që shfaqeshin e zhdukeshin zallishtes së pafund me ca tesha karakteristike e thika të varura deri në gjunj, gruaja murmuriti. Shtrëngoi të voglin ngryk. Kisha harruar se gjendesha buzë Ujit të Madh dhe gjarpërinjve, që mbështilleshin rreth trupave të ullinjve.

As atë ditë nuk e gjeta udhën e fshehtë të kalorësve të erërave. Kishte rënë një terr i dendur mbi dhe.

Me ditë na kishte bezdisur emri Rafael. Unë kisha shumë miq me emër të tillë. Në Mbishkodër kisha takuar disa. Në Ublat e Shasit njëri prej tyre kërkonte pasurinë e humbur të Buzukut. I kishin thënë se aty diku ai kishte fshehur edhe një libër me do shkronja të çuditshme. Dhe duke kërkuar atë, Rafaeli i gjorë nuk ishte parë më. Ca thoshin se ishte mbytur; ca tregonin se e ka braktisur vendin dhe një zot e di se ku ka shkuar. Nuk mund të pajtohesha më vonë me sufiksin, i rrinte këtij emri si bisht i zhugaftë. Dyshoja në çdo gjë që na rrethonte në hapësirë ku sosnim kohën që e kishim pakëz të tepërt. Pasi e zbuluam edhe kishën që ngrihej aty në midis të qytetit të gurtë, ia bëra me dije gruas; leximi i fjalëve nëpër muret e saj përfundon në klithje. Kushedi se çfarë e zeze ka ndodhur këndej pari me Rafaelët. Ato fjalë mund të jenë të viktimave ose të ndonjë Rafaeli, që kishte kaluar këndejpari, se fatkeqësisht, në këto anë kishte mbretëruar tehu i thikës. Sufiksi në emra të gjymtuar dëshmon për një hata të madhe.

Në Ublat e Shasit e kërkojnë edhe tani atëfarë Rafaeli, të cilin e pata takuar kur ai gjurmonte librin e grisur të Buzukut.

Një mëngjes, tek zbritnim në zallishte, vërejta se ishte prishur rendi. Në të dy anët e rrugicave pëshpëritej. Më të prishurit në fytyra ngritnin duart nga perëndon dielli. Nuk dinim se ç’kishte ndodhur tej kodrave të përhirta, ku shtrihej edhe pakëz Iliri, ku më bëhej se dëgjoja zërin e Dioklecianit; as pse qëndronte tërë ajo turmë me fytyra nga andej. Ishim krejt afër Ujit të Madh kur nëpër mure fillova të lexoj grafite të ndryshme. Vetë format e germave të shkruara me shpejtësi dëshmonin se diçka derdhej para këmbëve tona. Si një duç cigareje pastaj u fik aty buzë ujit. Shqetësimi i mbrëmjes së kaluar u derdh me klithma e vetëtimë thikash, të cilat humbeshin zallishtes së pafund. Mezi kapja fjalët dhe formoja kuptimin, të zezën ashtu të gjymtuar: pe…inj…Pet…inje. I mblodha fëmijët rreth vetes. Prapë u thashë: Më nuk jeni fëmijë! Kërcënimi im kishte ton shqetësues. Nuk u dëgjuan më ato. Hyra në mes të turmës. Të bëhej se do ta rrënonin edhe kodrën, malin; edhe qiellin që kishte zënë të nxihet nga veriu. Vonë dikur u ktheva. Gjumi më kishte zënë të veshur.

Të nesërmen u lëshova ngadalë shkallëve. U përbirova rrugicave. Ato i kishte pllakosur një qetësi vdektare. Se ç’kishte ndodhur mbrëmë pas kthimit tim, nuk dija gjë. Tërë natën turma e shthurur kishte ulëruar: Do të bëhet gjaku deri në gju… Kush kishte ndezur ndonjë qiri para dere, kush kishte vënë thikën ndër dhëmbë. Ne jemi luanë. Gëzohesha për të mitë që nuk e kishin parë spektaklin e çmendurisë.

Rrugicave të ftohta mendoja mos i kanë kaluar kodrat e përhirta atje larg, mos janë kapur për ndonjë bisht ylli apo ende vrapojnë pas qenit të coftë? Qetësia bëhej e padurueshme. Iu afrova një vitrine të derdhur. Një kasetofon qëndronte aty. E ndeza. Këngë e vjetër çetnike theu qetësinë rrëqethëse. Pak më tutje m’i kapi veshi lajmet e para nga një radio. E hapi me gjasë një dorë femre, që nuk ia pashë trupin, se kishte humbur në rërë. Do të thotë rrëmuja kishte marrë fund dhe të gjitha ato shqerrje. I rashë zallishtes dhe hapa tenden krejt buzë Ujit të Madh. Ndoshta isha afër xhadesë së kalorësve të erërave. Këmbët m’i lagnin valët. Kotesha kur më zgjoi i vogli: Frikësohem nga kjo qetësi! Ia përkëdhela flokët e verdhë. I thashë se më duket e gjetëm atë xhadenë e vjetër. Përqendrova shikimin pastaj në një mur. Një plakë në të zeza i fshinte germat e fundit, si duket. Unë arrita të lexoj vetëm…kan… Të tjerat m’i tha djali, i cili buzëqeshi kur mbi grafitin e mëprashëm lexoi: Zoti na shpëtoftë!

Pasi i la fjalët aty në mur, zbriti plaka në të zeza, duke u luhatur. Iu afrua Ujit të Madh. Thërriste: Rafael! Mjaft xhezdise nëpër Arbëri. I përvoli këmbëzat, kaloi në ishullin e zhveshur, duke fshehur pas xhadenë e vjetër. Brofa në këmbë. Në rërë vizatova udhën për në shtëpinë time tej shtatë dritave.

Ishte hera e parë që shihja ëndërr syçelur. Diku pas meje, ku shtrihet edhe një pëllëmbë Iliri e ku më bëhej se dëgjohej Diokleciani, kishte rënë qyteti K… Por, robëria ime vazhdon. Duhet të ik, ndoshta edhe unë në ishull. Xhadenë sapo ta gjej?

Zoti kishte fytyrën time.

 

(Augsburg, 1994).

 

DITARI I NJË SHKODRANI

 

Nuk di sa shkallë kishte. Por unë ngjitesha shkallëve të gurta atje, ku sos toka e fillon qielli blu; ngjitesha i ndjekur nga potera e drita të forta të detit, i cili thërmohej për rrëzë të kështjellës ilire. Nadje për nadje aty thonin se zbritnin perënditë dhe vazhdonin betejën me detin. Të tillë gati e kisha parandjerë në poezinë time: me një arap të zi futë dhe me një breg të largët në horizontin e mjegulluar, në drejtim të të cilit shket liburna ime.

Nga Ditari me ditë nuk mund të ndahesha. Një nadje krajani kishte zbritur nga malet, ma kishte lëshuar para meje, në rërën e nxehtë të mbështjellë në një pëlhurë veku të punuar nga lini. Përcillja lojën e pulëbardhave në thellësi, që humbeshin në avullin e rërës që ngritej pas shiut të natës. Mbi shkronjat e shkapërderdhura e fjalët e përgjakura, kur ishte parë se syri më ishte zmadhuar, fët e fët ishte larguar në brek të gjata të lidhura për zog të këmbës. Kishte marrë udhën e hijes së vet duke ma lënë shkodranin anonim kushedi sa vjeç. Nën çatinë e një kasolle apo vetulle mali, kishte shënuar atë, që e kishte parë dritën në kohën tonë. Dhe, ja ngjitesha shkallëve të gurta me peshën e fjalëve gati të ngrëna nga tija.

Ajo që kishte ndodhur në ato male e që më rrethonin me një qetësi të frikshme, nuk mund të harrohet se reprizohet. Ishte holokausti i tmerrshëm shqiptar. Stiven Spielbergu paska qenë i pafat. Filmin e vet të ri për holokaustin hebraik, nuk di a do ta xhironte. Ngadalë e shfletoja siç shfletohen gjërat e çmuara. Për të shëtitur nëpër botë ende nuk e kisha arrnuar mirë Këmishën e Nënës. Ngapak i shaja edhe anamalasit. Plagët e malëve nuk i kishin lidhur ende për fjalët e tyre. Gati të këputura ato nga udhëtimi i gjatë i shkodranit deri tek unë dhe duke lexuar shqetësimin e tyre, në të vërtetë unë rilexoja dhe protestoja në mënyrën time për tmerret njerëzore. Nuk ekziston kurrfarë dyshimi: Te një popull krimi nuk shfaqet, ai trashëgohet dhe haraqin e paguajnë brezat kur të triumfojë arsyeja një ditë.

Shkallëve të larta, duke marrë frymë thellë, mbyllja veshët nga një refren, që ishte shkëputur papandehur nga Ditari: Sot kanë ra gjithë ditën topa e pushkë. Kaq kishte shënuar shkodrani anonim për datën 18.12.1912. Ditët e tjera kishin qenë edhe më të liga; kishin rrënuar e djegur fshatra e fshatra; fëmijë e gra kishin zbardhur majë hanxharëve e hunjve dhe varre të reja rreth shtëpive të përbuzura. Ishte derdhur breshër zjarri e ndonjë korb fluturon ende mbi Dardani. Ditari ishte akuzë.

Qielli hapej tmerrësisht mbi kokën time të rënduar e të bërë qull nga valët. Në të dy krahët e mi si një pe xhite pehateshin kohërat. Sa më shfaqej Martin Segoni me dëshmitë e para për Skënderbeun dhe Dardaninë e tij në teh shpate; sa numëroja mërrolat e Martin Beçikemit duke llafosur atje lart me zotërat e Ulk Iliricumit. Pakëz isha vonuar. Në një kohë tjetër frymoja. Vrapoja për ta zënë shkodranin anonim në mbretërin e përhënë të Ilirisë. Maramendthi tek kishte filluar. Dhe pas çdo shkalle më bëhej se humbja nga një qytet, fshat a betejë. Mbyllesha me shtatë dryna, këmbekrye në “Epitafin e Glavnicës”. Shkundja pluhurin nga rrobat e fytyra e Gjergjit, Balshës, Topijave, Dukagjinasve, të tërë albanojve. Nga famë e përgjakshme droja të bëja një sy gjumë në hijen e një muri.

Dhe vëreja pastaj nga çatia e kërrusur: Ardhësit e rinj me sufiksat e tyre karakteristikë nëpër gjymtyrët e mia. Shumë fise të veriut dhe Balshajt i kishin shpalluar për të vet. Nga gazi im sarkastik trembeshin dhe korbat. Rriska e fundit e qiellit tim, që e kisha shpëtuar nga shkurra më mbulonte pranë një cungu a vale. Kishte ndodhur pastaj Kongresi famkeq i Berlinit dhe Pismarku, siç thotë miku im i rrafshit, dhe Doclea ishte zdjergur më në jug. Kishin rënë Shpuza, Plava, Gucia, fshatra, male si kulla letre. Bregut të detit më kishin parë, duke kafshuar buzën, pastaj duke gjuajtur ariun. Ditari i shkodranit anonim nuk ishte i rastit, siç nuk ishte i rastit as krajani trupmadh, që më kishte trembur para se të hyja në Ujin e Madh një nadje plot drithmë.

Ngjitesha shkallëve të larta, emri i Balshajve më lidhte fort me një pjesë të gjallesës edhe pse vazhdimisht më thonin se ishte një enigmë e çuditshme në udhëtimin tim atje lart, ku sosej dheu e fillonte qielli blu. Sa nuk e kisha kaluar edhe shkallën e fundit, dikur pashë në re kulmin e Kullës. Kaq shumë udhë kisha bërë sa gazin e gastartë të kryezotëve nuk e dëgjova.

Pasi ndezën një pishë u përbirova më vonë nëpër portën e lartë. Sërish shkallët. Ngjitje e re. Derisa ma treguan vendin. Lirova fjalët nga vetja ime për atë që ndodhte diku atje në Dardani. Nuk di a më besonin. E thosha atë që moti e kishin përjetuar. Asgjë nuk ishte e panjohur për ta. As krimi që e kishin vizatuar nëpër rrasat e mureve. Nga rrëzë e Kështjellës e pashë se deri te Kulla më ndiqte fatumi.

Shumë vjet më vonë, atë që kishte ndodhur, me siguri e shënon ndonjë udhëtar i ri, të cilin do ta qesë udha shtigjeve të largëta të Arbërisë e diku aty tek bregu ta lidhë liburnën e vet.

Mos e harroni perin e kuq rreth dore!

 

(Shas, 1994).

 

Marrë nga përmbledhja me tregime “Fundi i mitit”. Ndalohet riprodhimi i paautorizuar i përmbajtjes së kësaj faqeje.