Times of India/Kadare dhe fituesit e tjerë të Çmimit Ndërkombëtar ‘Man Booker’
- 2018: Olga Tokarczuk- Poloni
Shkrimtarja polaka Olga Tokarczuk me librin “Fluturime” fitoi çmimin ndërkombëtar të Man Booker International 2018, duke e bërë atë autoren e parë nga Polonia që fiton çmimin prestigjioz letrar. Një autore bestseller dhe marrëse e çmimeve të ndryshme në Poloni, Tokarczuk është një psikologe e trajnuar në Universitetin e Varshavës. Libri i saj i debutimit, një koleksion poezish, u botua në vitin 1989. Ajo ka shkruar tetë romane dhe dy përmbledhje me proza të shkurtra deri më tani. “Fluturimet” është përmbledhja e tretë e Tokarczuk për t’u përkthyer në anglisht nga Jennifer Croft dhe është botuar nga Fitzcarraldo Editions. Libri lidh rrëfime të ndryshme udhëtimi – nga shekulli i 17-të në shekullin e sotëm – duke eksploruar idetë për trupin, jetën, vdekjen, lëvizjen dhe migrimin e njeriut.
- 2017: David Grossman – Izrael
“Një kalë kalon në një bar” e David Grossman ka fituar çmimin ndërkombëtar të Man Booker 2017. Libri është përkthyer nga përkthyesi britaniko-izraelito-amerikan, Jessica Cohen. Grossman është një autor i madh letrar në Izrael dhe çmimi ndërkombëtar Man Booker i dha njohje globale. “Një kalë kalon në një bar” është vendosur në sfondin e Izraelit që është një fllad nga Holokausti i tmerrshëm. “Një kalë kalon në një bar” na çon në një udhëtim të çuditshëm ku humori është rezultat i agonisë dhe na mëson se sa e thellë është lidhja e humorit me vuajtjet tona. Juria e Çmimit Ndërkombëtar të Man Booker 2017 përshkruan “Një kalë kalon në një Bar” në mënyrën e mëposhtme “Libri shkëlqen në qendër të vëmendjes mbi efektet e pikëllimit, pa asnjë grime të sentimentalitetit. Karakteri qendror është sfidues dhe me të meta, por plotësisht bindëse. Çdo akuzë e dënimit, çdo fjalë ka rëndësi në këtë shembull suprem të artizanatit të shkrimtarit”.
- 2016: Han Kang – Korea e Jugut
Han Kang nga Korea e Jugut fitoi çmimin ndërkombëtar të Man Booker 2016 për romanin e saj 2007 “Vegjetarianët”. Juria e përmblodhi fitoren e saj në një deklaratë të thellë dhe të shkurtër: “Ky libër do të qëndrojë me ju për një kohë shumë të gjatë”. “Vegjetarianët” është përkthyer nga përkthyesi britanik Deborah Smith. Është një tregim i lëvizshëm rreth Yeong-hye, zonjës protagoniste, e cila pas traditës së një serie të këqijave të mbushura me gjak dhe blloqe barbare, vendos të përqafojë vegjetarianizmin absolut. Vendimi i saj fton kritikat dhe ndikon në marrëdhëniet e saj me të afërmit e vet, duke përfshirë burrin e saj, se si të heqin dorë nga mishi, si ushqim kryesor për vendin e saj të origjinës. Ajo vuan nga kundërshti të shumta nga të afërmit e saj, si fizikë ashtu edhe mendorë. “Vegjetarianët” përshkruan udhëtimin e tmerrshëm se sa larg do të shkonin Yeong-hye për të mbrojtur rezolutën e saj që ka fituar një vend të pa të metë në zemrën e saj.
- 2015: László Krasznahorkai – Hungary
László Krasznahorkai është një emër i respektuar në botën letrare hungareze dhe ka fituar popullaritet në mbarë botën pas marrjes së Man Booker International 2015. Disa nga veprat e tij më të njohura të letërsisë që më në fund i hapën rrugën për çmimin Man Booker International, ishin “Satantango” (1985) “Melankoli i Rezistencës” (1993) dhe “Seiobo” (2008). Pjesa më e madhe e veprës së tij është përkthyer kryesisht nga George Szirtes dhe Ottilie Mulzet, të dy me prejardhje hungareze. Duke folur për veprën letrare të Krasnahorkait, anëtarët e jurisë të Man Booker International Prize thanë se “Laszlo Krasznahorkai është një shkrimtar vizionar me intensitet të jashtëzakonshëm që kap cilësinë e ekzistencës së sotme në skena që janë të tmerrshme, të çuditshme, komike dhe shpesh të shëmtuara bukur “.
- 2013: Lydia Davis- SHBA
Fituesja e pestë e Man Booker International, Lydia Davis është një shkrimtar i tregimit artistik e mirënjohur dhe si përkthyese e letërsisë dhe filozofisë franceze. Punimet e saj origjinale përfshijnë “Gruaja e tretë dhe tregime të tjera” (1976), “Fundi i tregimit” (1995), “Varietetet e shqetësimit” (2007), “Nuk do të” (2013), “Tregimet e mbledhura të Lydia Davis” (2009), etj.
- 2011: Philip Roth – SHBA
Philip Roth është një romancier që ka fmarrë kritika të gjera për humorin të tij të mbushur me prodhime letrare sugjestive. Megjithatë, ai është gjithashtu një nga autorët më gjerësisht të lexuar në SHBA dhe në mbarë botën pavarësisht se është cilësuar për veprat e tij si seksualisht provokative. Disa nga veprat më të shitura të Rothit përfshijnë “Ankesën e Portnoyt” (1969), “Njollat e Njeriut” (2000), “Pastori amerikan” (1997) dhe “Unë u martova me një komunist” (1998). Juria për çmimin e vitit 2011 tha: “Për më shumë se 50 vjet, librat e Philip Roth kanë stimuluar, provokuar dhe zbavitur një audiencë të madhe dhe ende në zgjerim. Imagjinata e tij jo vetëm që ka ripërpunuar idetë tona për identitetin hebre, jo vetëm për krijimin amerikan, por edhe në përgjithësi… Në të vërtetë, “Nemesis” (2010) vepra e tij më e fundit, është e freskët, e paharrueshme dhe e gjallë.
- 2009: Alice Munro – Kanada
Shkrimtarja e shquar kanadeze Alice Munro është e njohur për veprat e saj të shkrimit të shkurtër. Ajo fitoi çmimin e vitit 2009 të Man Booker International për punën e saj letrare. Jiria për vitin 2009 e citon atë si më poshtë: “Të lexosh Alice Munro është të mësosh diçka çdo herë që kurrë nuk ke menduar më parë”. Disa nga veprat e saj të njohura letrare përfshijnë “Dance of the Happy Shades” (1968), “Jetët e vajzave dhe grave” (1971), “The Beggar Maid” (1980) dhe “Too Much Happiness” (2009).
- 2007: Chinua Achebe – Nigeria
Chinua Achebe është pionieri i letërsisë moderne afrikane dhe ka qenë zëri i një qytetari të zakonshëm të Afrikës. Puna e tij përbëhet kryesisht nga ngjarjet lokale afrikane që janë tema qendrore e shkrimit të tij. Puna e parë letrare e tij zyrtare, “Things Fall Apart” (1958), ende konsiderohet si vepra e tij më e mirë dhe një roman i lexuar gjerësisht në kontinentin afrikan. Panelistët e vitit 2007 të Man Booker International flasin për të si “njeri që ndriçon rrugën për shkrimtarët në mbarë botën duke kërkuar fjalë dhe forma të reja për realitete dhe shoqëri të reja, si arritës i asaj që një nga personazhet e tij e përcakton shkëlqyeshëm si qëllimi i shkrimtarit dhe për kapjen e kompleksitetit të jetës”.
- 2005: Ismail Kadare – Shqipëria
I konsideruar si një nga autorët më të famshëm të Shqipërisë dhe jo vetëm, Ismail Kadare ka prodhuar disa vepra të shkëlqyera në fushën e letërsisë, të poezisë, eseve dhe publicistikë. Ai fitoi çmimin Man Booker International në 2005 për punën e tij letrare. Ai spikati fillimisht në poezi derisa romani i tij i parë “Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur” u botua në vitin 1963 që e ndihmoi atë të fitonte njohje të madhe ndërkombëtare. Disa nga veprat e tij më të njohura përfshijnë romanin e tij të parë, “The General of the Dead Army” (1963), “The Siege” (1970), “The Ghost Rider” (1980), “Broken April” (1980) Pallati i Ëndrrave “(1981),” Piramida “(2003) dhe” Pasardhësi “(2003). Pjesa më e madhe e letërsisë së tij është përkthyer në anglisht nga David Bellos.
(Përveç Man Booker International, Kadare ka marrë në 1992 çmimin Cino Del Duca, në 1998 çmimin Herder, në 2009 çmimin Princi i Asturias dhe në 2015, Çmimin e Jeruzalemit).
Times of India, 24 maj 2018 (me 11 019 004 ndjekës në faqe zyrtare në facebook).
https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/books/photo-stories/the-man-booker-international-prize-winners/photostory/64050868.cms